© EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ
Η κυβέρνηση θα πρέπει να μετράει τις δαπάνες και να μη συνεχίζει καταστροφικές πρακτικές
Σπύρος Βλέτσας
Σχόλιο για τα έσοδα και έξοδα του κράτους, το πρωτογενές έλλειμμα & το ενδεχόμενο ενός νέου μνημονίου με αφορμή τα εξώφυλλα των εφημερίδων «Δημοκρατία» & «Αυγή»
«Ζόφο μνημονίου λόγω cοvid» βλέπει σε πρωτοσέλιδό της (28/1/20121) η εφημερίδα «Δημοκρατία». Μόλις μια μέρα πριν, το ελληνικό δημόσιο δανείστηκε από τις αγορές 3,5 δισ. μέσα από δεκαετές ομόλογο με επιτόκιο 0,8% και συνολική προσφορά 25 δισ. από τους επενδυτές. Το επιτόκιο αποτελεί ιστορικό χαμηλό.
Η Ελλάδα μπήκε στα μνημόνια το 2010, όταν κανείς δεν ήθελε να τη δανείσει και οι αποδόσεις των ομολόγων της είχαν ξεπεράσει το 30%, καθώς όλοι προεξοφλούσαν -ορθά, όπως αποδείχτηκε- ότι η χώρα δεν θα είναι σε θέση να ξεπληρώσει τα χρήματα που δανείστηκε. Σήμερα, οι επενδυτές εκτιμούν ότι δεν κινδυνεύουν να χάσουν τα λεφτά τους, γι’ αυτό και σπεύδουν να αγοράσουν τα ελληνικά ομόλογα. Οι επενδυτές εκτιμούν ότι η οικονομική κρίση του κορωνοϊού οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες και ότι η οικονομία θα ανακάμψει αμέσως μόλις το πρόβλημα της πανδημίας υποχωρήσει.
Σε ανάλογο μήκος κύματος με τη «Δημοκρατία» βρίσκεται και η εφημερίδα «Αυγή» με το πρωτοσέλιδό της: «Γυρίζουν την Ελλάδα στις μέρες του 2010. Εκτός ελέγχου το χρέος, στο 210% του ΑΕΠ και το έλλειμμα εκτοξεύτηκε στα 18,2 δισ.» (24/1/2020). Τα νούμερα που αναφέρει η εφημερίδα είναι ακριβή και ανησυχητικά. Παρά τα όσα λέγονταν παλιότερα, οι αριθμοί έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις ζωές των ανθρώπων.
Το ελληνικό κράτος, λόγω της μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας, εισπράττει πολύ λιγότερους φόρους και είναι αναγκασμένο να ξοδεύει πολλά χρήματα για αποζημιώσεις και ενισχύσεις σε εργαζόμενους και επιχειρήσεις. Έτσι, αυξάνεται το έλλειμμα, το οποίο προστίθεται στο υπάρχων χρέος και το μεγαλώνει.
Όμως ο ΣΥΡΙΖΑ από την αρχή της πανδημίας κατηγορεί την κυβέρνηση ότι δεν δίνει αρκετά σε ενισχύσεις και της
ζητά να δώσει περισσότερα. Με δεδομένα τα μειωμένα έσοδα, οι περισσότερες δαπάνες θα φέρουν μεγαλύτερα ελλείμματα και μεγαλύτερο χρέος. Πώς γίνεται πρώτα να κατηγορείς την κυβέρνηση και γιατί δεν αυξάνει αρκετά τα ελλείμματα και έπειτα να την κατηγορείς επειδή τα αυξάνει;
Η παραπάνω αντίφαση είναι μια επανάληψη της στάσης του ΣΥΡΙΖΑ στην οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2009. Για δεκαετίες ζητούσαν από το κράτος να ικανοποιεί όλα τα αιτήματα όλων των ομάδων συμφερόντων, να αυξήσει τις δαπάνες σε όλους τους τομείς και μιλούσαν συνεχώς για προϋπολογισμούς λιτότητας. Όταν η Ελλάδα χρεοκόπησε, κατηγορούσαν το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία ότι χρεοκόπησαν τη χώρα ξεχνώντας πως, αν γινόταν ό,τι έλεγε ο ΣΥΡΙΖΑ, θα είχαμε μεγαλύτερα ελλείμματα και μεγαλύτερη χρεοκοπία.
Το 2020 ήταν μια χρονιά πρωτοφανούς οικονομικής καταστροφής με ύφεση που υπολογίζεται πάνω από 10%. Τα μαγαζιά ήταν για πολλούς μήνες κλειστά, ο τουρισμός είχε πτώση πάνω από 80%. Παρ’ όλη τη μείωση των εσόδων και την τεράστια αύξηση των εξόδων του κράτους, το πρωτογενές έλλειμμα του 2020 ήταν μικρότερο από αυτό του 2009. Τη χρονιά που μας πέρασε ήταν 18 δισ., ενώ το 2009 είχε φτάσει στα 24. Μαζί με τους τόκους των δανείων πήγε στα 35.
Τότε δεν είχε συμβεί καμία καταστροφή. Όλα λειτουργούσαν κανονικά και το κράτος δανειζόταν και έριχνε, μέσω παροχών, συνεχώς ζεστό χρήμα στην αγορά. Σήμερα βλέπουμε ότι σε σύγκριση με την εξωγενή οικονομική καταστροφή που ζούμε, εκείνα τα ελλείμματα ήταν δημιούργημα μόνο καταστροφικών πολιτικών, όπως η εξυπηρέτηση του πελατειακού συστήματος και η μη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού. Αυτές οι πολιτικές μάς οδήγησαν στο μνημόνιο. Αυτές οι πολιτικές ήθελε ο ΣΥΡΙΖΑ να συνεχιστούν.
Σήμερα βρισκόμαστε σε μια νέα οικονομική κρίση. Αν δεν τελειώσει σύντομα η πανδημία, επιχειρήσεις θα κλείσουν, εργαζόμενοι θα χάσουν τη δουλειά τους, τα ταμεία του κράτους θα στερέψουν. Ακόμη και στο καλό σενάριο, δεν περισσεύουν χρήματα. Η κυβέρνηση θα πρέπει να μετράει τις δαπάνες και να μη συνεχίζει καταστροφικές πρακτικές όπως οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Στον αντίποδα, είναι θετικό ότι δανειζόμαστε φθηνά επειδή παραμείναμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ευρώ. Σύντομα θα έρθουν και οι πόροι του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.
Αρκετοί πολίτες έχουν καταλάβει πλέον ότι δεν υπάρχει λεφτόδεντρο και ότι όσα δανειζόμαστε σήμερα, αύριο θα χρειαστεί να τα επιστρέψουμε. Όσο για τους λαϊκιστές, σε αυτή την κρίση είναι δυσκολότερο να βρουν ακροατές οι εύκολες λύσεις που προτείνουν, γιατί οι δήθεν λύσεις τους δοκιμάστηκαν και πληρώθηκαν στην προηγούμενη κρίση.
