23 Δεκεμβρίου 2025 | Long War Journal του FDD
William Doran | Ασκούμενος
Sinan Ciddi | Ανώτερος Ερευνητής
Ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Αγκίλα Σάλεχ. (μέσω Wikimedia)
Στις 15 Δεκεμβρίου, ο Αγκίλα Σάλεχ, πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, χαρακτήρισε τη θαλάσσια συμφωνία Λιβύης–Τουρκίας του 2019 παράνομη και μη δεσμευτική, σε συνέντευξή του στο Λιβυκό Πρακτορείο Ειδήσεων (LANA). Ο Σάλεχ υποστήριξε ότι η συμφωνία ήταν «χτισμένη πάνω στην παρανομία», καθώς η κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) με έδρα την Τρίπολη δεν εξασφάλισε την επικύρωσή της από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Εκείνη την περίοδο, το λιβυκό κοινοβούλιο αποτελούσε μέρος της αντίπαλης κυβέρνησης του Τομπρούκ και εξακολουθεί να εμπλέκεται στην πολιτική αντιπαράθεση ανατολής–δύσης της Λιβύης, παρά τη de facto επανένωση.
Το 2019, η Τουρκία παρενέβη αποφασιστικά στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης για να στηρίξει την κυβέρνηση της Τρίπολης υπό τον Φαγέζ αλ-Σάρατζ, προμηθεύοντας προηγμένα οπλικά συστήματα και αναπτύσσοντας τουρκικές δυνάμεις για την ασφάλιση της κυβέρνησής του. Σε αντάλλαγμα, ο Σάρατζ υπέγραψε μια αμφιλεγόμενη συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης που διεύρυνε δραστικά τις αξιώσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο — αξιώσεις που παραβίαζαν ευθέως τις διεθνώς αναγνωρισμένες θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας. Η συμφωνία, που καταδικάστηκε άμεσα από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και περιφερειακά κράτη όπως η Αίγυπτος, εκλαμβάνεται από την Ελλάδα ως ένδειξη των αναθεωρητικών φιλοδοξιών της Άγκυρας στη Μεσόγειο.
Τον Σεπτέμβριο του 2025, η Άγκυρα επιδίωξε να οικοδομήσει πάνω στη θαλάσσια συμφωνία του 2019 με τις αρχές της Τρίπολης, επιχειρώντας να πείσει την κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης να προσχωρήσει —και να ενταχθεί επίσημα— στην ίδια συμφωνία.
Πλέον, ο Σάλεχ καλεί τις λιβυκές αρχές να εισέλθουν σε πολυμερείς συνομιλίες με την Αίγυπτο, την Ελλάδα και την Τουρκία, προκειμένου να επιτευχθεί οριστική διευθέτηση των οικονομικών δικαιωμάτων στην πλούσια σε φυσικό αέριο Ανατολική Μεσόγειο. Οι δηλώσεις αυτές ακολούθησαν τις συναντήσεις του Σάλεχ με τον πρόεδρο της Ελληνικής Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη και τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη στην Αθήνα, στις 4 και 5 Δεκεμβρίου, κατά τις οποίες ο Σάλεχ άκουσε τις ελληνικές ανησυχίες για την οριοθέτηση του 2019. Ο Σάλεχ εξέφρασε επιφυλάξεις για τις ελληνικές θαλάσσιες διεκδικήσεις που εκτείνονται από την Κρήτη, λόγω της εγγύτητάς της με τις λιβυκές ακτές, και δήλωσε ότι η Λιβύη θα επιδιώξει μια συμφωνία με γνώμονα το ίδιον συμφέρον της και όχι σε ευθυγράμμιση με την Τουρκία ή με την Αίγυπτο και την Ελλάδα.
Τόσο η Αθήνα όσο και το Κάιρο αντιτίθενται στη θαλάσσια συμφωνία Λιβύης–Τουρκίας, με το επιχείρημα ότι παραβιάζει τα ύδατα των γειτονικών χωρών και παρέχει στην Τουρκία ευνοϊκή θέση για την εκμετάλλευση φυσικού αερίου. Ο Κακλαμάνης είχε προηγουμένως εκδώσει δημόσια δήλωση στις 4 Δεκεμβρίου, καλώντας η συμφωνία «να μην επικυρωθεί από το Κοινοβούλιο της Λιβύης». Στις 12 Δεκεμβρίου, ο διοικητής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) Χαλίφα Χάφταρ συναντήθηκε με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι στο Κάιρο, για την έναρξη συνομιλιών θαλάσσιας οριοθέτησης εκτός τουρκικού πλαισίου. Ο υποστηριζόμενος από την Αίγυπτο LNA αποτελεί μία από τις ανατολικές λιβυκές οντότητες που βρίσκονται σε σύγκρουση με την Τρίπολη και ευθυγραμμίζεται με τη Βουλή υπό την πρώην κυβέρνηση του Τομπρούκ.
Ανώτατοι Τούρκοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δεν έχουν ακόμη εκδώσει επίσημες δηλώσεις σχετικά με τις τοποθετήσεις του Σάλεχ ή την επίσκεψή του στην Αθήνα. Ωστόσο, το τουρκικό κρατικό πρακτορείο Anadolu Agency μετέδωσε δήλωση του Λίβυου αντιπροέδρου της Βουλής, Μοσμπάχ Ντούμα, η οποία ασκούσε κριτική στην ελληνική αντίθεση στη συμφωνία στις 8 Δεκεμβρίου. Σύμφωνα με τη δήλωση, ο Ντούμα χαρακτήρισε την έκκληση του Κακλαμάνη για απόρριψη της συμφωνίας «παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Λιβύης». Στις 22 Δεκεμβρίου, το τουρκικό κοινοβούλιο παρέτεινε την ανάπτυξη των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Λιβύη έως τον Ιανουάριο του 2028, επικαλούμενο την ανάγκη «εξάλειψης επιθέσεων που ενδέχεται να στραφούν κατά των συμφερόντων της Τουρκίας στη Λιβύη από παράνομες ένοπλες ομάδες και τρομοκρατικές οργανώσεις».
Ο William Doran είναι ασκούμενος στο Ίδρυμα για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών (FDD). Ο Sinan Ciddi είναι ανώτερος ερευνητής στο FDD, όπου συνεισφέρει στο Πρόγραμμα Τουρκίας και στο Κέντρο Οικονομικής και Χρηματοοικονομικής Ισχύος. Μπορείτε να ακολουθήσετε τον Sinan στο X @sinanciddi.
