Ο Ζοχράν Μαντάνι και η Αμπιγκέιλ Σπανμπέργκερ εξελέγησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες με τα ίδια χρώματα του Δημοκρατικού Κόμματος. Τα ίδια χρώματα, αλλά όχι οι ίδιες ιδέες.

Ζιλ Παρί

Εννέα χρόνια μετά τις προκριματικές εκλογές που είχαν φέρει αντιμέτωπους τον Μπέρνι Σάντερς με την Χίλαρι Κλίντον, ο Ζοχράν Μαντάνι, νέος δήμαρχος της Νέας Υόρκης, και η Αμπιγκέιλ Σπανμπέργκερ, εκλεγμένη στη θέση της κυβερνήτριας της Βιρτζίνια, ξαναζωντανεύουν τη μάχη ανάμεσα στην αριστερά και το κέντρο που διχάζει τους Δημοκρατικούς στις Ηνωμένες Πολιτείες, αναλύει ο Ζιλ Παρί, αρθρογράφος στη «Le Monde», στη στήλη του.

Αριστερά μου, ο Ζοχράν. Δεξιά μου, η Αμπιγκέιλ. Στη μέση, η μοίρα του Δημοκρατικού Κόμματος στις Ηνωμένες Πολιτείες, για το οποίο το να πει κανείς πως δεν τα πάει καλά είναι μάλλον επιεικές. Έναν χρόνο μετά την ήττα της Κάμαλα Χάρις από έναν τότε 78χρονο καταδικασμένο ποινικά, ο οποίος κατηγορείται επιπλέον ότι ενορχήστρωσε απόπειρα πραξικοπήματος στις 6 Ιανουαρίου 2021, το ηττημένο στρατόπεδο παραμένει βυθισμένο σε μια ιδιότυπη χρονιά μηδέν, σε μια βαθιά κατάθλιψη από την οποία προς το παρόν δεν διαφαίνεται έξοδος. Αδυναμία μηνύματος, αδυναμία φορέα μηνύματος, τίποτα δεν λειτουργεί. Παρά τις καθημερινές υπερβολές του Ντόναλντ Τραμπ και την κινητοποίηση των ομοσπονδιακών μηχανισμών εναντίον πολιτικών αντιπάλων που έχουν χαρακτηριστεί εχθροί εκ των έσω, το Δημοκρατικό Κόμμα συνεχίζει να απωθεί.

Οι ψηφοφόροι δεν είχαν ποτέ τόσο αρνητική εικόνα για αυτό (61%), σύμφωνα με το βαρόμετρο του έγκριτου ινστιτούτου Gallup που δημοσιεύτηκε στις 21 Οκτωβρίου, ενώ τα οικονομικά του Δημοκρατικού Εθνικού Συμβουλίου, του κεντρικού του οργάνου, προκαλούν θλίψη συγκρινόμενα με εκείνα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Ένα προοδευτικό think tank, το Center for Working Class Politics, δοκίμασε για παιχνίδι σε Πολιτείες της “Ζώνης της Σκουριάς” (Ουισκόνσιν, Μίσιγκαν, Οχάιο), φανταστικούς υποψηφίους με το ίδιο πρόγραμμα, είτε ως ανεξάρτητοι είτε ως δημοκρατικοί, και οι τελευταίοι έχαναν κάθε φορά γύρω στους δέκα μονάδες.

Αυτό μας φέρνει ξανά στον Ζοχράν Μαντάνι και στην Αμπιγκέιλ Σπανμπέργκερ. To φαβορί των δημοτικών εκλογών της Νέας Υόρκης και to φαβορί της κούρσας για τη θέση της κυβερνήτριας της Βιρτζίνια εξελέγησαν στις 4 Νοεμβρίου με τα ίδια, δύσκολα να φορεθούν, χρώματα. Τα ίδια χρώματα, αλλά όχι οι ίδιες ιδέες. Ο πρώτος είναι μέλος των Δημοκρατικών Σοσιαλιστών της Αμερικής και πλέον ανήκει στην αμερικανική προοδευτική τριάδα, πλάι στον βετεράνο Μπέρνι Σάντερς και την εκπρόσωπο Αλεξάνδρια Οκάσιο-Κορτές, που συγκεντρώνει ενθουσιώδη πλήθη.

Η δεύτερη είχε δηλώσει ήδη από το 2020, το βράδυ μιας δύσκολης επανεκλογής της στη Βουλή των Αντιπροσώπων για μια έδρα στη Βιρτζίνια που είχε αποσπάσει με σκληρό αγώνα από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δύο χρόνια νωρίτερα, ότι «δεν πρέπει ποτέ ξανά να προφέρουμε τη λέξη “σοσιαλισμός”». Πριν θέσει υποψηφιότητα για να γίνει η πρώτη γυναίκα κυβερνήτρια της Βιρτζίνια, ανήκε στη Βουλή στους εκλεγμένους και των δύο στρατοπέδων που ενδιαφέρονταν να επιτύχουν συναινετικές λύσεις, τους λεγόμενους “Problem Solvers”.

Οι δύο Δημοκρατικοί αναβιώνουν έτσι, εννέα χρόνια μετά τις προκριματικές εκλογές που έφεραν αντιμέτωπους τον Μπέρνι Σάντερς με την Χίλαρι Κλίντον, τη μάχη ανάμεσα στην αριστερά και το κέντρο, την οποία είχε συγκαλύψει το «οτιδήποτε εκτός από τον Ντόναλντ Τραμπ» που ενσάρκωσε ο Τζο Μπάιντεν το 2020.

Όπως η διπλωματία είναι θέμα γεωγραφίας, έτσι και ο Ζοχράν Μαντάνι και η Αμπιγκέιλ Σπανμπέργκερ κάνουν πολιτική ανάλογη με τις εκλογικές τους περιφέρειες. Η βαθιά δημοκρατική Νέα Υόρκη για τον πρώτο. Μια πιο αμφίρροπη Βιρτζίνια για τη δεύτερη, που περιλαμβάνει τόσο τα εύπορα προάστια της ομοσπονδιακής πρωτεύουσας όσο και μια ύπαιθρο όπου ο Ντόναλντ Τραμπ κυριαρχεί χωρίς αντίπαλο. Δύο εντελώς διαφορετικά εκλογικά τοπία, στα οποία η αριστερή στροφή του Δημοκρατικού Κόμματος από το 2012 έως το 2024, όπως ανέδειξε η έκθεση ενός άλλου think tank, του Deciding to Win, δεν έχει το ίδιο βάρος.

Καταστροφικά αποτελέσματα
Διότι, κατά την ίδια περίοδο, η αυξανόμενη αντίληψη ότι το κόμμα έχει γίνει «υπερβολικά αριστερό» («too liberal») είχε καταστροφικά αποτελέσματα σε μια σειρά Πολιτειών όπου διατηρούσε έδρες στη Γερουσία. Το 2024, οι ήττες του Σέροντ Μπράουν στο Οχάιο, του Τζον Τέστερ στη Μοντάνα και η απώλεια της έδρας του Τζο Μάντσιν στη Δυτική Βιρτζίνια —ο οποίος είχε καταγραφεί ως ανεξάρτητος λίγους μήνες πριν αποχωρήσει— προστέθηκαν σε προηγούμενες οπισθοχωρήσεις σε Ιντιάνα, Βόρεια Ντακότα ή Αϊόβα, που δεν αντισταθμίστηκαν από τις επιτυχίες στην Αριζόνα και τη Τζόρτζια.

Το Δημοκρατικό Κόμμα ασφαλώς και δεν ανακαλύπτει τώρα ότι το εκλογικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών δίνει προβάδισμα στους Ρεπουμπλικάνους, λόγω της ισχυρής παρουσίας τους στις Πολιτείες της Μέσης Δύσης, ωστόσο καθυστερεί να εξαγάγει τα αναγκαία συμπεράσματα. Αυτό είναι ακόμη πιο επιζήμιο για τις φιλοδοξίες του, δεδομένου ότι η μεγάλης κλίμακας εκλογική αναδιάρθρωση («gerrymandering») στην οποία επιδίδεται το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα υπό την πίεση του Ντόναλντ Τραμπ, κινδυνεύει να περιορίσει στη Βουλή των Αντιπροσώπων τα φαινόμενα πολιτικής μετατόπισης στα οποία έχουν συνηθίσει οι ψηφοφόροι στις ενδιάμεσες εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Είναι μάλλον απίθανο οι Δημοκρατικοί να καταφέρουν να συμφωνήσουν είτε σε μια γραμμή Μαντάνι είτε σε μια γραμμή Σπανμπέργκερ μέχρι το 2026, ιδίως από τη στιγμή που δεν πρόκειται για τις μόνες εκκρεμότητες. Η λύση θα ήταν πιθανώς να καταστεί εφικτή η συνύπαρξη, κάτω από την ίδια «μεγάλη σκηνή», ευαισθησιών τόσο διαφορετικών όσο αυτές που μπορούσαν να εκφραστούν στο παρελθόν για ζητήματα όπως η οπλοκατοχή, η άμβλωση ή τα ορυκτά καύσιμα. Αυτή ακριβώς η συνύπαρξη είχε καταστήσει δυνατή την ψήφιση του Obamacare στη Γερουσία, το 2010 — μία από τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που το κόμμα μπορεί να επικαλεστεί ως επιτυχία.

Ελλείψει άλλης επιλογής, οι Δημοκρατικοί θα μπουν πιθανότατα στον πειρασμό να στηριχθούν ξανά στον Ντόναλντ Τραμπ και στο κινητοποιητικό αποτέλεσμα που ανέκαθεν ασκούσε στο εκλογικό τους σώμα, εκμεταλλευόμενοι μια πρωτοφανή ευαλωτότητα του ενοίκου του Λευκού Οίκου: την κριτική που ασκείται στην οικονομική του πολιτική. Αυτή η τελευταία κρίνεται πλέον πιο ελπιδοφόρα από εκείνο που αποτελούσε τον πυρήνα του δημοκρατικού αφηγήματος από το 2018: την υπεράσπιση της δημοκρατίας και του δικαιώματος στην άμβλωση.

Με τον πληθωρισμό να αυξάνεται και την αγορά εργασίας να μην είναι τόσο ακμαία όσο στο παρελθόν, αυτό που αποτελούσε δύναμη κατά τη διάρκεια όλης της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, μέχρι την πανδημία της Covid-19, έχει μετατραπεί σε αδυναμία. Το αίτημα για πρόσβαση σε αξιοπρεπή στέγαση και σε οικονομικά προσιτή περίθαλψη ενώνει ακόμη και τον Ζοχράν Μαντάνι με την Αμπιγκέιλ Σπανμπέργκερ, παρά τις διαφορές τους ως προς τα μέσα για την επίτευξή του. Υπάρχει ωστόσο επείγουσα ανάγκη να διορθωθεί η εικόνα ενός Δημοκρατικού Κόμματος που δείχνει απομονωμένο, κλεισμένο στις ανησυχίες μιας μειοψηφίας.

Ζιλ Παρί (Αρθρογράφος στη «Le Monde»)

Le Monde