Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Η προπαγάνδα ως γνωστόν, για τη ναζιστική Γερμανία, ήταν το μεγάλο όπλο που συνόδευε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Για αυτό οι εισβολείς στην Ελλάδα, τον Απρίλιο του 1941 έσπευσαν να καταλάβουν τις εγκαταστάσεις της ραδιοφωνίας και να εγκαταστήσουν διοίκηση της αρεσκείας τους.
Τοποθέτησαν διευθυντή τον φιλογερμανό Ι. Βουλπιώτη, ο οποίος μετά τον πόλεμο πήρε προαγωγή και ανέλαβε τη εκπροσώπηση της Siemens στην Ελλάδα.
Η κατοχική ραδιοφωνία μετέδιδε μόνο προπαγανδιστικό πρόγραμμα, το οποίο περιελάμβανε ακόμα και μαθήματα γερμανικών για τους έλληνες ακροατές!
Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΙΜΗ ΠΛΕΣΣΑ
Ο πόλεμος όμως είχε οδυνηρή εξέλιξη για τους Γερμανούς και τον Οκτώβριο του 1994 δόθηκε σήμα από το Βερολίνο για την αποχώρηση τους.
Τότε σχεδίασαν την καταστροφή όλων των ραδιοφωνικών υποδομών.
Ήθελαν να αφήσουν πίσω τους συντρίμμια.
Ο Γερμανοαυστριακος Εβερχαρντ Βίκενμπαχ που ήταν υπεύθυνος προγράμματος μαζί με άλλους Γερμανούς που επόπτευαν τη ραδιοφωνία στην κατοχή έσωσαν τον Μίμη Πλέσσα και τις εγκαταστάσεις.
Τα εκρηκτικά θα είχαν ισοπεδώσει τα πάντα εάν δεν υπήρχε ο Βίκενμπαχ.
Ήταν ο προϊστάμενος της ραδιοφωνίας, που είχαν ορίσει οι ίδιοι οι Γερμανοί, ο οποίος αγαπούσε πολύ την Ελλάδα και την ελληνική μουσική.
Ο Βίκενμπαχ είχε δείξει τη συμπάθειά του προς τους Έλληνες και κατά τη διάρκεια της κατοχής, σώζοντας κυριολεκτικά τον Μίμη Πλέσσα από τα χέρια των Γερμανών.
Ο Πλέσσας διηύθυνε την ορχήστρα αλλά δεν έπαιζε τα φιλοφασιστικά ισπανικά τραγούδια που του ζητούσαν.
Έτσι βρέθηκε στη φυλακή.
Τότε επενέβη ο Βίκενμπαχ για να τον απελευθερώσει.
Ο συνθέτης ήταν ο πιανίστας της οκταμελούς ορχήστρας της ραδιοφωνίας.
Η εντολή ήταν να παίζουν μόνο ισπανικά κομμάτια επειδή ο Φράνκο ήταν υποστηρικτής του Χίτλερ.
Οι μουσικοί όμως έπαιζαν και απαγορευμένη αμερικανική μουσική, ώσπου κάποιος καλοθελητής τους μαρτύρησε στους Γερμανούς.
Ο Πλέσσας συνελήφθη, αλλά επενέβη ο Βίκενμπαχ για να τον σώσει.
Λόγω της ιδιότητάς του, ο Αυστριακός δεν θεωρήθηκε ύποπτος, η άποψη του ήταν σεβαστή και ο Πλέσσας τελικά απελευθερώθηκε.
Οι Γερμανοί τότε δεν φαντάστηκαν ότι αργότερα ο Αυστριακός θα τους χαλούσε τα σχέδια.
Λίγο πριν από την ανατίναξη του σταθμού, ο Βίκενμπαχ, που δεν ήθελε να τιναχτούν στον αέρα ο σταθμός και ο πομπός, πρόδωσε το μυστικό των Ναζί στους Έλληνες.
Ο εκρηκτικός μηχανισμός του Ζαππείου εξουδετερώθηκε και δεν έγινε καμία ζημιά.
Το κτίριο του πομπού στα Λιόσια υπέστη τελικά μικρές ζημιές.
Έγινε ζημιά στον πομπό στα Λιόσια, αλλά η ολοκληρωτική καταστροφή αποφεύχθηκε χάρη στην επέμβαση του Βίκενμπαχ.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός σώθηκε και στις 20 Οκτωβρίου του 1944 από ένα προσωρινό πομπό στο Ζάππειο μεταδόθηκε το διάγγελμα του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου.
Ο Βίκενμπαχ έβαλε τη ζωή του σε άμεσο κίνδυνο, αλλά τον έσωσαν οι Έλληνες τεχνικοί της ραδιοφωνίας.
Τον έκρυψαν σε ένα υπόγειο στο Κουκάκι μέχρι να φύγουν οι Γερμανοί από την Αθήνα.
Τον Μάιο του ’45 ο μηχανολόγος της ΕΡΤ Ιωάννης Βαλαώρας συνάντησε τον Βίκενμπαχ ρακένδυτο σε ένα συσσίτιο.
Του είπε ότι έμενε στη γερμανική εκκλησία στην οδό Σίνα.
Ο Βαλαώρας βοήθησε τον Αυστριακό, ο οποίος διορίστηκε ραδιοφωνικός ρυθμιστής.
Έφερε στην Ελλάδα την οικογένειά του και έμεινε στην Αθήνα μέχρι το τέλος της ζωής του…
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΥ
Το 1936 επί πρωθυπουργίας Μεταξά προκηρύσσεται διεθνής διαγωνισμός για την
εγκατάσταση και λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού.
O διαγωνισμός κατεκυρώθη στην εταιρεία TELEFUNKEN Ιδρύεται η Υπηρεσία Ραδιοφωνικών Εκπομπών (Υ.Ρ.Ε) ιδρύεται με τον ΑΝ 95 με διευθυντή τον Γεώργιο Κυριάκη.
Η πρώτη διακρατική εκπομπή από την Αθήνα σε τηλεφωνική σύνδεση με το Βελιγράδι.
Αφορμή, η μετακομιδή των σορών του βασιλικού ζεύγους Κωνσταντίνου και Σοφίας. Δίνονται άδειες σε ραδιοερασιτεχνες για την μελέτη της διάδοσης των βραχέων
κυμάτων.
Το 1938 την 25 Μαρτίου, εγκαινιάζεται ο πομπός 15 KW από τον Βασιλέα Γεώργιο Β στα Ν. Λιόσια.
Το 1939 την εποπτεία της ραδιοφωνίας αναλαμβάνει το υπουργείο Τύπου. Δημιουργείται η “Διεύθυνση Τύπου και Ραδιοφωνίας” με διευθυντή το Δ. Σβολόπουλο, και τεχνικό διευθυντή τον Σπ. Ζήση
Εκδίδεται το “Εβδομαδιαίον Πρόγραμμα Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών” από το Υπουργείο Τύπου.
Η Εθνική Οργάνωση Νεολαίας (Ε.Ο.Ν) ιδρύει ένα μικρό ραδιοφωνικό σταθμό στα βραχέα κύματα στην ταράτσα των γραφείων της κεντρικής διοίκησης.
Από τον σταθμό αυτό μαθαίνει ολόκληρος ο κόσμος για τον τορπιλισμό της Έλλης από ιταλικό υποβρύχιο.
Ιδρύεται η Ελληνική Υπηρεσία του B.B.C
1940 με την έναρξη του Ελληνοιταλικου πολέμου κατασκευάζεται ένας μικρός πομπός βραχέων κυμάτων για τις ανάγκες των στρατευμάτων που πολεμούν στην Αλβανία.
Ο σταθμός αυτός λειτούργησε μέχρι την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στην Αθήνα τον Απρίλιο του 1941.
ΚΑΤΟΧΗ
Ενώ οι Γερμανοί πλησιάζουν στην Αθήνα, ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών κάθε πέντε λεπτά μετέδιδε διαταγή της μόνης κυβερνητικής αρχής που παρέμενε στην ελληνική πρωτεύουσα, του Ανώτερου Στρατιωτικού Διοικητή Αττικοβοιωτίας υποστράτηγου Χρ. Καβράκου.
Λόγω επιτακτικής ανάγκης ζητούσε με τη διαταγή του ο στρατηγός να σταματήσει κάθε κίνηση στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα προάστια, όλα τα καταστήματα να είναι κλειστά και οι κάτοικοι στα σπίτια τους, να σταματήσει η αντιαεροπορική άμυνα, οι στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις της περιοχής να παραμείνουν στις θέσεις τους και, πρόσθετε στη διαταγή, «δεδομένου ότι η πόλις είναι ανοχύρωτος και ουδεμία θα προβληθή αντίστασις, αξιώ όπως μη ακουσθή ουδέ εις πυροβολισμός».
Επιχειρώντας να δώσει κουράγιο στους θλιμμένους Αθηναίους, ο εκφωνητής του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών Κωνσταντίνος Σταυρόπουλος μετέδιδε με τη χαρακτηριστική ένρινη φωνή του τις τελευταίες ελεύθερες φράσεις που μπορούσαν να ακουσθούν:
Εδώ ελεύθεραι ακόμα Αθήναι…
Έλληνες!
Οι Γερμανοί εισβολείς ευρίσκονται εις τα πρόθυρα των Αθηνών.
Αδέλφια! Κρατήστε καλά μέσα στην ψυχή σας το πνεύμα του μετώπου.
Ο εισβολεύς εισέρχεται με όλας τας προφυλάξεις εις την έρημον πόλιν με τα κατάκλειστα σπίτια.
Έλληνες! Ψηλά τις καρδιές!
Ο ελεύθερος αθηναϊκός ραδιοσταθμός με τη φωνή του περίφημου εκφωνητή Κ. Σταυρόπουλου, συνέχιζε τη μετάδοση των τελευταίων μηνυμάτων του, που σκόρπιζαν συγκίνηση και δάκρυα στους Αθηναίους, κλεισμένους στα σπίτια τους:
Προσοχή! Προσοχή!
Η πρωτεύουσα περιέρχεται εις χείρας των κατακτητών.
Επάνω εις τον Ιερόν Βράχον της Ακροπόλεως δεν κυματίζει πλέον υπερήφανη η γαλανόλευκος.
Αντ’ αυτής εστήθη το λάβαρον της βίας.
Ο φρουρός της σημαίας μας, διαταχθείς να την υποστείλει διά να ανυψωθεί η γερμανική, ηυτοκτόνησε ριφθείς εις το κενόν από του σημείου όπου ευρίσκετο η γαλανόλευκος.
Ζήτω η Ελλάς!
Ακούγεται ο Εθνικός Ύμνος, που φέρνει νέα συγκίνηση στους ακροατές και ο εκφωνητής κλείνει αναγκαστικά την τελευταία ελεύθερη εκπομπή του ραδιοφώνου.
Ο ΡΑΔΙΟΠΟΜΠΟΣ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ
Ο δεύτερος ραδιοσταθμός στην Ελλάδα στήθηκε από τον Στέφανο Ελευθερίου, γενικό διευθυντή υπουργείου Ταχυδρομείων, Τηλεγραφείων, Τηλεφωνείων (ΤΤΤ), ο οποίος ήθελε να πιέσει τα πράγματα στην ίδρυση κρατικού σταθμού στην Αθήνα.
Το 1932 έφτιαξε τον «Ραδιοπομπό του Πειραιώς» ή (Ραδιοσταθμό ΤΤΤ) στη θέση του Σηματωρείου Σταυρός, στο ύψος του Βράχου της Καλλίπολης, στη συνοικία Υδραίικα.
Ο σταθμός εξέπεμπε στα μεσαία στη συχνότητα 1523 χιλιοκύκλων το δευτερόλεπτο.
Ο σταθμός, που ακουγόταν στον Πειραιά, στην Αθήνα και τα περίχωρα, μετέδιδε με τη βοήθεια τηλεφωνικών γραμμών από ραδιοθάλαμο στην Αθήνα, από το τηλεφωνείο στο παλιό ταχυδρομείο του Πειραιά, είτε από γραφεία πολιτικών όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Ιωάννης Μεταξάς, αίθουσες συνεδρίων και ομιλιών, ακόμη και κέντρα ανακοίνωσης εκλογικών αποτελεσμάτων.
Ο «Ραδιοπομπός Πειραιώς» λειτούργησε για σχεδόν έξι χρόνια, μέχρι το 1938, οπότε άρχισε η επίσημη έναρξη του Κρατικού Ραδιοσταθμού Αθηνών.
Η Θεσσαλονίκη επισης, έγραψε μια σπουδαία σελίδα στην ιστορία του πρώτου ραδιοφωνικού σταθμού των Βαλκανίων.
Ο Χρίστος Τσιγγιρίδης ο «Μαρκόνι των Βαλκανίων», ένας νεαρός Ηλεκτρολόγος Μηχανικός του Πανεπιστημίου της Στουτγκάρδης, εγκαθίσταται στη Θεσσαλονίκη το 1923 και από την πρώτη στιγμή κάνει το παν για να υλοποιήσει το ραδιοφωνικό του όραμα. Την χρονιά αυτή ξεκίνησε τα ραδιοπειράματά του μʼ έναν παλιό ασύρματο της Στρατιάς της Ανατολής.
Τα χρόνια που ακολουθούν ο Ραδιοφωνικός του Σταθμός θα συνοδεύσει την Έκθεση στη γέννησή της, θα αποτελέσει για πολλά χρόνια σύμβολο της Θεσσαλονίκης, θα γνωρίσει Παγκόσμιο Πόλεμο, Κατοχή κι Εμφύλιο, μονοπωλώντας τις λήψεις στους ραδιοφωνικούς δέκτες τις Ελλάδας και της Ευρώπης…
To 1926, μέσα στον χώρο της ΔΕΘ, o Χρίστος Τσιγγιρίδης στήνει τον πομπό του, ισχύος 400 Watt περίπου σε δύο ξύλινα περίπτερα με δύο ιστούς 36 μέτρων της τετράφυλλης κεραίας Μαρκόνι.
Τον λειτουργεί μόνον κατά την διάρκεια της Έκθεσης τον Σεπτέμβριο.
Ο Πρώτος Ραδιοφωνικός Σταθμός της Ελλάδας, των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι πλέον γεγονός…
Πληροφορίες
pluton22.blogspot.com
newsnowgr.com
https://www.militaire.gr/o-germanos-poy-esose-stin-katochi-ton-mimi-plessa-dim-stayropoylos/
