«Οι 2.700 δισεκατομμυριούχοι παγκοσμίως αύξησαν τον πλούτο τους κατά 60% στο έτος του κορονοϊού, τη στιγμή που στις περισσότερες χώρες του κόσμου η οικονομία έχει καταρρεύσει». Ο διάσημος Γερμανός οικονομολόγος, Μάρτσελ Φράτσερ δεν μασάει τα λόγια του: Πρόκειται για διεστραμμένη εξέλιξη» γράφει σε άρθρο του στην Die Zeit . «Ο Covid-19 δεν ήταν ιός ίσων ευκαιριών», λέει ο Αμερικανός νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτς.
«Οι δισεκατομμυριούχοι είναι οι νικητές της πανδημίας»,προσθέτει ο Μάρτσελ Φράτσερ.
«Νέα στοιχεία δείχνουν ότι οι δισεκατομμυριούχοι σε όλο τον κόσμο αύξησαν την περιουσία τους κατά πέντε τρισεκατομμύρια δολάρια (περισσότερα από τέσσερα τρισεκατομμύρια ευρώ) τον περασμένο χρόνο. Την ίδια ώρα που η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι περισσότερα από 100 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έπεσαν σε απόλυτη φτώχεια ως αποτέλεσμα της πανδημίας και έπρεπε να ζουν με λιγότερα από 1,80 δολάρια την ημέρα, για τους πολύ πλούσιους το 2020 ήταν η πιο επιτυχημένη από οικονομική άποψη χρονιά στην ανθρώπινη ιστορία», σημειώνει ο Μάρτσελ Φράτσερ, Πρόεδρος του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας(DIW).
Στην πλούσια Γερμανία, για παράδειγμα, σύμφωνα με μια μελέτη του DIW, το πλουσιότερο 10% των Γερμανών κατέχει τουλάχιστον το 56% του συνολικού καθαρού πλούτου. Το φτωχότερο 50% ,κατέχει μόλις το 1,3% του πλούτου.
Πο;y να το φανταζόταν ο μεγάλος Γερμανός λογοτέχνης Μπέρτολτ Μπρεχτ όταν έγραφε σε ένα από τα ποιήματά του το 1934 με τίτλο: «Αχ, όσο πιο πρωί σηκώνεται ο φτωχός», ότι σχεδόν έναν αιώνα μετά, η κατάσταση θα ήταν το ίδιο δραματική: «Ο πλούσιος και ο φτωχός στάθηκαν εκεί και κοίταξαν ο ένας τον άλλο: Και ο φτωχός είπε :Αν δεν ήμουν φτωχός, δεν θα ήσουν πλούσιος… Αχ, όσο πιο πρωί σηκώνεται ο φτωχός, τόσο πιο πολλά κερδίζει ο πλούσιος. Σχεδόν είχα ξεχάσει πως ισχύει και κάτι τέτοιο: Ο εργαζόμενος ούτε τρώει», έλεγε ο Μπρεχτ. Πού να φανταστεί ότι χύθηκαν τόσα ποτάμια αίμα για να φτάσουμε στο σημείο οι 2.700 δισεκατομμυριούχοι στον κόσμο να έχουν εισόδημα 13 τρισεκατομμύρια δολάρια! Οσο και 4,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι .
Τα στοιχεία προκύπτουν σε συνεργασία των Financial Times με τη Morgan Stanley: Ο αριθμός των υπερ-πλούσιων αυξήθηκε από 2.000 σε 2.700 παγκοσμίως κατά τη διάρκεια της πανδημικής χρονιάς. Ένα από τα πιο εκθαμβωτικά παραδείγματα είναι ο ιδρυτής της Tesla, Ελον Μασκ, ο οποίος αύξησε την προσωπική του περιουσία από 25 δισεκατομμύρια δολάρια σε 150 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020. Και δεν είναι η εξαίρεση: Το αφεντικό της Amazon, Τζεφ Μπέζος με προσωπική περιουσία 155 δισεκατομμυρίων ευρώ, είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο. Ο Γάλλος Μπερνάρ Αρνό, ιδιοκτήτης του ομίλου πολυτελών ειδών «LVMH», με περιουσία 132 δισεκατομμύρια ευρώ, θεωρείται ο πλουσιότερος Ευρωπαίος. Ο Αρνό είναι ο μόνος από τους δέκα πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο που δεν προέρχεται από τις ΗΠΑ. Κάποιοι άλλοι δισεκατομμυριούχοι επίσης, έχουν περιουσία ίση με το 5% του ΑΕΠ της χώρας τους.
Το «χρυσό» κλαμπ πενταπλασιάστηκε
Ο σύλλογος των υπερ-πλούσιων αναπτύσσεται επίσης σε όλο τον κόσμο. Το 2001, το περιοδικό Forbes μετρούσε ακριβώς 538 δισεκατομμυριούχους σε όλον τον κόσμο. Σήμερα, 20 χρόνια μετά, στο περίφημο χρυσό κλαμπ των δισεκατομμυριούχων τα μέλη είναι πάνω από πέντε φορές περισσότερα. Όπως γράφει μάλιστα η Frankfurter Allgemeine Zeitung, «ο πραγματικός πλούτος των δισεκατομμυριούχων είναι πολύ μεγαλύτερος, αν συνυπολογιστούν περιουσιακά στοιχεία όπως πίνακες ζωγραφικής ή ακίνητα. Για αυτό το λόγο όλα τα στατιστικά στοιχεία έχουν το ίδιο πρόβλημα: Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τον πλούτο του κορυφαίου 10% των πλουσιότερων δισεκατομμυριούχων».
Πού τα βρήκαν όμως τα λεφτά; Οι περισσότεροι από αυτούς κέρδισαν επιπλέον χρήματα στα χρηματιστήρια. «Και εδώ υπάρχει μια υποτιθέμενη αντίφαση: ενώ η παγκόσμια οικονομία βρισκόταν σε βαθιά ύφεση, οι τιμές των μετοχών πολλών πολυεθνικών εταιρειών έφτασαν στα ύψη» ,γράφει ο Γερμσνός οικονομολόγος και εξηγεί: «Η άνθηση στις χρηματιστηριακές αγορές τροφοδοτήθηκε από μια πολύ επεκτατική νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών: Διοχέτευσαν δισεκατομμύρια σε ρευστότητα στις τράπεζες και αγόρασαν ομόλογα σε μεγάλη κλίμακα για να διατηρήσουν χαμηλά τα επιτόκια. Αυτή η χρηματοοικονομική πολιτική όχι μόνο επέτρεψε στους επιχειρηματικούς κολοσσούς να επιβιώσουν, αλλά επίσης ενίσχυσε την οικονομική τους θέση – και έτσι άμεσα ή έμμεσα φτάσαμε στα υπερκέρδη των πολύ πλούσιων», σημειώνει ο Φράτσερ.
Οι κυβερνήσεις συνέβαλαν επίσης σε αυτή την εξέλιξη: «Η ανισότητα του ιδιωτικού πλούτου αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, γιατί υπήρξε επίσης μια αυξανόμενη ανισορροπία μεταξύ του κράτους και του ιδιωτικού τομέα. Τα κράτη πραγματοποίησαν τεράστιες δαπάνες για να υποστηρίξουν τις εταιρείες λόγω της πανδημίας, προκειμένου να αποτρέψουν μια ακόμη χειρότερη οικονομική κρίση με απώλειες θέσεων εργασίας», γράφει ο Πρόεδρος του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας. «Με άλλα λόγια, υπήρξε μια μαζική ανακατανομή των οικονομικών πόρων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ενώ πολλοί άνθρωποι έπρεπε ακόμη να σφίξουν τις ζώνες τους, οι πλούσιοι πήραν το μεγαλύτερο μέρος της πίτας».
Ημέρα δράσης για την αναδιανομή του πλούτου
Ο Μάρτσελ Φράτσερ καλεί τους πολιτικούς να επανεξετάσουν σοβαρά τις επιλογές για το πώς αυτή η ανισορροπία μπορεί να διορθωθεί και τα βάρη της πανδημίας να κατανεμηθούν δίκαια στους ώμους όλων των πολιτών. «Οι πιο πλούσιοι πρέπει να πληρώσουν για την κρίση», βροντοφώναξε και ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στην ιστορική ομιλία του στο Κογκρέσο. Το ίδιο φωνάζουν οργανώσεις όπως η Oxfam, η Attac, η Fridays for Future και η γερμανική Paritätische Wohlfahrtsverband, που οργανώνουν μια πανευρωπαϊκή ημέρα δράσης στις 21 Αυγούστου με αίτημα «Αναδιανομή του πλούτου». Παρά την αυγουστιάτικη ζέστη, οι οργανωτές ελπίζουν το σύνθημα αυτό να φτάσει σε κάθε γωνιά της Ευρώπης …
