new-economy.gr.
Σύντομη αποκλειστική συνέντευξη του Ναυάρχου Ε.Α. Δημητρίου Τσαιλά στο new-economy.gr για τα πρόσφατα τεκταινόμενα σε Γεωπολιτικό επίπεδο.
Ναύαρχε σας ευχαριστούμε για την συνέντευξη. Ποια εκτιμάτε οτι ειναι η νέα κατασταση κινδύνων και ευκαιριών για την Ελλάδα που διαμορφώνονται στη Μεσόγειο από γεωπολιτικής απόψεως.
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η στρατηγική της Τουρκίας στη Θάλασσα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου θυμίζει την στρατηγική που απορρέει από τον Sun Tzu, ο οποίος είπε: «Η ανώτατη τέχνη του πολέμου είναι να κατακτάς τον εχθρό χωρίς να δίνεις μάχη». Σε αυτήν την ταραχώδη εποχή, η επιδεικνυόμενη στρατηγική ψυχραιμία αρχίζει να ξεθωριάζει καθώς η Τουρκία, που ενισχύεται στρατιωτικά, αυξάνει την επιθετικότητα της, επειδή θεωρεί ότι η Ελλάδα θα αποφύγει την όποια αντιπαράθεση και δεν θα επιλέξουμε τον ανταγωνισμό ισχύος.
Πρόσφατα, και μετά τη σύναψη των τουρκολιβυκών συμφωνιών η Τουρκία επιδίδεται σε μια ανάπτυξη των ναυτικών της δυνάμεων για να πιέσει στο σύνολό του τον Ελληνισμό, την Κύπρο και την Ελλάδα. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι της ανήκει σχεδόν ολόκληρη η ΑΟΖ, από την ακτογραμμή της έως και τις Αφρικανικές ακτές, αδιαφορώντας για την επιρροή των ελληνικών νησιών και της Κύπρου. Αυτό έχει τεράστιες διεθνείς επιπτώσεις λόγω του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των εμπορικών διαδρόμων στην περιοχή. Διατήρησε σταθερά τους ισχυρισμούς της παρά το γεγονός ότι είναι αντίθετοι με τις πρόνοιες των νήσων που προβλέπονται από το Διεθνές Δίκαιο.
Από τη δική μας πλευρά, το Πολεμικό Ναυτικό, διεξάγει μια εκστρατεία περιπολιών και αυξημένης επιτήρησης, για να αμφισβητήσει το τεκμήριο κυριαρχίας που προβάλλει η Τουρκία σε όλα τα ύδατα, όπου ο Ελληνισμός κατέχει κυριαρχικά δικαιώματα. Ωστόσο, η Τουρκία κλιμακώνει επεκτείνοντας επιθετικά το στόλο των πολεμικών πλοίων της, αυξάνοντας τις παραβιάσεις ενάντια στα πολεμικά πλοία της Ελλάδας, χρησιμοποιώντας επιθετικούς και επικίνδυνους ελιγμούς Επίσης εκσυγχρονίζει τόσο τις δυνάμεις επιφανείας, όσο και την υποθαλάσσια τεχνολογία της με νέου τύπου Υποβρύχια. Όλα αυτά μας προσφέρουν μια μεγαλύτερη θέληση για απάντηση στις τουρκικές παραβιάσεις και αμφισβητήσεις.
Η κατάσταση γίνεται όλο και πιο επιθετική λόγω των εσωτερικών πολιτικών ανησυχιών της Τουρκίας. Καθώς ο Πρόεδρος Ερντογάν προσπαθεί να εδραιώσει την εξουσία του, αλλά η επιβράδυνση της οικονομίας σημαίνει ότι απαιτείται μια νέα “κραυγή”. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με πιο εθνικιστικό τόνο για τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, το Αιγαίο και εναντίον του Ελληνισμού εν γένει.
Η πολεμική προπαρασκευή των κρατών βρίσκεται ήδη σε “ένα προχωρημένο στάδιο ετοιμότητας”. Οι στρατιωτικοί σχεδιαστές έχουν προετοιμάσει τα περιγράμματα ώστε να επακολουθήσει μια στρατιωτική εκστρατεία. Βρισκόμαστε λοιπόν, σε ένα επικίνδυνο σταυροδρόμι. Αναμένεται μια σπίθα μόνο για να προκαλέσει, μια στρατιωτική επιχείρηση που θα λάβει χώρα, στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, την περιοχή της Κεντρικής Ασίας, που εκτείνεται από τη Βόρειο Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο στα σύνορα Αφγανιστάν-Πακιστάν με την Κίνα, που είναι πιθανό οι αναταραχές να εξελιχθούν σε ένα εκτεταμένο περιφερειακό πόλεμο.
Σήμερα ο Ελληνισμός έχει αγκαλιάσει τη ρεαλιστική πολιτική στην πράξη, και όχι μόνο στη ρητορική. Με την εξασθενημένη δέσμευση των συμμάχων μας για στήριξη σε μια ενδεχόμενη κρίση με την Τουρκία και αυξημένο ενδιαφέρον για το γεωπολιτικό χώρο μας, όλοι αντιλαμβάνονται ό, τι πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο στις ημέτερες αμυντικές δυνατότητές μας, καθώς η χώρα δεν έχει άλλη επιλογή να εφαρμόσει εκτός από την ισχυρή αμυντική πολιτική, και να επιδείξει αξιόπιστη αποτροπή. Ταυτόχρονα, η χώρα προσπαθεί να γίνει πιο ισχυρή αυξάνοντας συνειδητά την εθνική ισχύ της. Μια τέτοια κίνηση βέβαια είναι πολύ καθυστερημένη αλλά αναγκαία συνέπεια της αυξημένης τουρκικής επιθετικότητας .
Ποιες πρέπει, κατά τη γνώμη σας να είναι οι κινήσεις που η Ελληνική ηγεσία θα πρεπει να κανει σε α. βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και β. μακροπρόθεσμα ώστε να η χωρα να ειναι καλύτερα τοποθετημένη στο νεο αυτο τοπίο προκλήσεων και ευκαιριών που διαμορφώνεται
Έφτασε η στιγμή, που η ελληνική πολιτική πρέπει να γίνει πιο ανεξάρτητη, ξεφεύγοντας από τη λογική όπου απλά μπορούσαμε να συμφωνήσουμε με ό, τι αποφάσιζε η Ουάσινγκτον. Οι δύο κατευθυντήριες δυνάμεις της αμερικανικής στρατηγικής, είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να παραμείνουν το πιο ισχυρό κράτος στον κόσμο και η πρωταρχική τους πρόκληση είναι η Κίνα. Εφόσον αυτό ισχύει, η Ασία θα παραμείνει το θέατρο προτεραιότητας για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Αυτό όμως, αφήνει ένα κενό στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ όπου πρέπει να το γεμίσουμε με δικές μας ιδέες και οράματα, αν δεν επιθυμούμε να βυθιστούμε από τις επιθετικές πολιτικές της Τουρκίας, καθώς η Αμερική ενεργεί για νέα συμφέροντα που βρίσκονται αλλού.
Αυτός είναι ο βασικός λόγος όπου ο ιδεαλισμός αναπληρώνεται πλήρως από μια προσέγγιση της realpolitik. Ισχυρίζομαι ότι η ανάληψη δράσης για λόγους εθνικής ασφάλειας, θα καταστρατηγήσει κατ’ ανάγκην την όποια ηθική καθαρότητα. Ένα παράδειγμα είναι η κρίση των προσφύγων και μεταναστών που μαστίζει σήμερα στα ελληνικά σύνορα. Αφού ακολουθήσαμε αρχικά τις ηθικές μας παρορμήσεις το 2015, είδαμε εκτός από εμάς και άλλες χώρες να χτυπιούνται σκληρά από ένα ανεξέλεγκτο ρεύμα ανθρώπων, αποτελούμενο από ένα μίγμα αναξιοπαθούντων μεταναστών, προσφύγων και συγκαλυμμένων ισλαμιστών και τρομοκρατών, οι οποίοι παράνομα διέσχισαν την Ευρώπη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να οδηγήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε αυστηροποίηση της μεταναστευτικής ροής προς την Ευρώπη και στο κλείσιμο μιας νέας συμφωνίας με μια όλο και πιο αυταρχική Τουρκία για να εμποδίσει αυτό το ανθρώπινο κύμα να διασχίσει τα ευρωπαϊκά σύνορα η οποία όμως δεν τηρήθηκε. Μάλιστα σήμερα, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επιχειρεί να χρησιμοποιήσει τους πρόσφυγες ως σφαίρες στο όπλο του εκβιασμού, για να πιέσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να πληρώσει περισσότερα χρήματα και να του δώσει περισσότερα πολιτικά οφέλη, καθώς και να αποσταθεροποιήσει την ελληνική πολιτική σκηνή. Αυτό ανάγκασε τους Ευρωπαίους να αντιδράσουν πολύ πιο επιφυλακτικά, ρίχνοντας στο κάλαθο των αχρήστων τις όποιες ηθικές σκέψεις. Επίσης όλες οι ευρωπαϊκές χώρες εντείνουν τα μέτρα φύλαξης των συνόρων τους ενώ η Ελλάδα η οποία είναι η κύρια πύλη εισόδου έκλεισε τα σύνορα της και αντιμετωπίζει σε καθημερινή βάση μια πανθομολογούμενης δύσκολης επιχείρησης αποτροπής εισόδου παρανόμων που υποστηρίζονται από τις τουρκικές δυνάμεις, σε όλο το μήκος των χερσαίων και θαλασσίων συνόρων.
Η χώρα μας πρέπει όλο και περισσότερο να πάρει ακόμα πιο δύσκολες και αυστηρές αποφάσεις που θα προκαλέσουν τους υποστηρικτές του ιδεαλισμού. Όπως η ιστορία διδάσκει, «αν θέλουμε ασφάλεια, πρέπει να σφίξουμε πολλά χέρια, τα οποία δεν είναι κατ’ ανάγκη καθαρά». Οι νέες γενιές μαθαίνουν ήδη το ρεαλισμό της εξωτερικής πολιτικής και για τα όρια του ιδεαλισμού στη διαχείριση πιθανών κινδύνων (ρίσκων). Η επιρροή του ρεύματος του πλουραλισμού/ιδεαλισμού ενδέχεται να μην μας εγκαταλείψει πλήρως, αλλά σίγουρα οι στιγμές επιτάσσουν, να συνδυαστεί με ρεαλιστικές φωνές καθώς η χώρα αρχίζει να επιβάλλει τα δικά της συμφέροντα με περισσότερη σαφήνεια και χωρίς συγγνώμες.
Σαφώς και δεν πρέπει να ρίχνονται όλα τα ιδεαλιστικά όνειρα στο βυθό της θάλασσας. Η ειρήνη, η εθνική ασφάλεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αξιόλογοι στόχοι, αλλά πρέπει να επιδιώκονται με καθαρό μάτι, γνωρίζοντας τις παγίδες και τους περιορισμούς της ανθρωπότητας. Για αυτό το λόγο πρέπει να συνεχίσουμε την πολυμερή πορεία μας με επιτυχείς και σταθεροποιητικούς οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ, τα Ηνωμένα Έθνη και τις αμυντικές συνεργασίες μας επειδή η ευημερία, η σταθερότητα και η τάξη εξαρτώνται από αυτούς. Ταυτόχρονα όμως, ο Ελληνισμός πρέπει και συνειδητοποιεί ήδη ότι ο κόσμος εκτείνεται και πέρα από τα σύνορά μας και ότι η Ανατολική Μεσόγειος είναι ζωτικός μας χώρος. Η εργαλειοθήκη ενός έθνους όπως η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερα από ελπίδες και όνειρα για έναν καλύτερο κόσμο. Χρειάζεται μια καλή δοσολογία ρεαλισμού υιοθετώντας πιο αυστηρές πρακτικές στήριξης της εθνικής μας ασφάλειας.
Για ολόκληρο τον κόσμο, οι επιλογές είναι δύσκολες. Κανείς δεν θέλει να δώσει το παρόν σε έναν ολοκληρωτικό Πόλεμο, ή ακόμη και ένα θερμό επεισόδιο, με την Τουρκία. Ωστόσο, η αποφυγή αυτών, ενώ αντιστέκονται στις σαρωτικές αξιώσεις της Τουρκίας στη θάλασσα της Νότιονατολικής Μεσογείου, θα απαιτήσει συντονισμένη οικονομική και διπλωματική πίεση καθώς και ισχυρή στρατιωτική αποτροπή. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει να ευθυγραμμίσει τη διπλωματική καταδίκη από όλα τα έθνη της Μεσογείου αλλά και της ΕΕ. Από τη στρατιωτική πλευρά, θα απαιτηθούν περισσότερες περιπολίες και ασκήσεις όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από άλλους συμμάχους. Για παράδειγμα, συμπεριλαμβανομένων των κορυφαίων εθνών του ΝΑΤΟ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία.
Ένα άλλο μέρος της στρατηγικής πρέπει να περιλαμβάνει οικονομικά μέτρα τόσο προτροπών όσο και κυρώσεων εφόσον συνεχίζεται αυτή η επικίνδυνη συμπεριφορά. Τέλος, μέρος αυτής της αντιπαράθεσης εκτιμάται πως θα συμβεί στον κόσμο των υβριδικών επιθέσεων/ασύμμετρων απειλών είτε του κυβερνοχώρου ή της ώθησης παράνομων μεταναστών, ακόμη και με τρομοκρατικές ενέργειες κατά της Ελλάδας προκαλώντας εκτεταμένες πυρκαγιές. Γι’ αυτούς τους λόγους θα απαιτηθούν ισχυρές άμυνες, καθώς η Τουρκία πιθανότατα θα χρησιμοποιήσει αυτόν τον χώρο για να γνωστοποιήσει τη δυσαρέσκειά της, και να διενεργήσει υπονόμευση του εσωτερικού της πατρίδας μας, που είναι ο φθηνότερος δρόμος για τη νίκη.
Ο Sun Tzu ήταν ισχυρός υποστηρικτής της νίκης των ασθενέστερων δυνάμεων, αλλά είπε επίσης ότι “οι ευκαιρίες πολλαπλασιάζονται καθώς τις αρπάζεις.” Η Τουρκία φαίνεται να κάνει ακριβώς αυτό.
(O Ναύαρχος Δ. Τσαιλάς δίδαξε, μεταξύ άλλων, επι σειρά ετων στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως και της Στρατηγικής και Ασφάλειας σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου)
Τίτλοι υπότιτλοι new-economy.gr.
