Μια ηχηρή προειδοποίηση

του Γιώργου Ρακκά*

Η στιγμή της τουρκικής κλιμάκωσης στο Αιγαίο δεν θα μπορούσε να είναι πιο «χρήσιμη». Έρχεται την στιγμή που στην ελληνική επικαιρότητα συζητούσαμε για την μυστικές ελληνοτουρκικές διαβουλεύσεις που προωθεί η Γερμανία, ακόμα, για το πως έπειτα από έξωθεν παρεμβάσεις ματαιώνεται μάλλον η ελληνογαλλική συνεργασία επί των εξοπλισμών, τους φόβους που θέλουν ένα μεγάλο κομμάτι των 72 δισ. € που θα κληθεί να απορροφήσει το ελληνικό κράτος να λειτουργούν προς… επιδότηση των εισαγωγών και επίρρωσιν του παρασιτισμού μας.

Η στιγμή της τουρκικής πρόκλησης είναι χρήσιμη γιατί κατά κάποιον τρόπο απαντάει σε όλα αυτά.

Πρώτον. Για τις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις και τις φωνές που θέλουν να πιστώσουν την ευρύτερη όξυνση στον «ελληνικό μαξιμαλισμό», οι κινήσεις των αντιπάλων μας δείχνουν τον τρόπο που κινούνται τα πράγματα: Όπως πρώτα ήρθαν τα Ίμια και μετά η Μαδρίτη, έτσι και τώρα, η Τουρκία θα δεχθεί να διαπραγματευτεί υπό την αίρεση ότι η διαπραγμάτευση θα είναι εφ’ όλης της ύλης μεν, θα έχει προηγηθεί δε ένα νικηφόρο επεισόδιο που θα παίξει προωθητικό για τα τουρκικά συμφέροντα ρόλο. Η σειρά, δηλαδή, έρχεται ανάποδα απ’ ό,τι ισχυρίζεται το μπλοκ της υποχωρητικότητας: Οι διαπραγματεύσεις δεν λειτουργούν ως εναλλακτική ως προς το θερμό επεισόδιο και την ένταση, αντίθετα, η τελευταία είναι συστατικό στοιχείο των «συνομιλιών». Έτσι λειτουργεί η pax ottomanica.

Δεύτερον. Εκείνοι που πρωταγωνίστησαν ώστε να παγώσει η συμφωνία για τις  φρεγάτες Μπελάρα και ό,τι άλλο θα έφερνε αυτή η ελληνογαλλική συμφωνία, δηλαδή οι Αμερικάνοι, έχουν την ίδια θέση που είχαν και στα Ίμια: Αποκλιμάκωση μεν, αναγνώριση των τουρκικών διεκδικήσεων δε. Για όσους αναφωνούν «που είναι οι σύμμαχοί μας;», η απάντηση είναι εύκολη –μέρες που ‘ναι: Εκεί που ήταν και στην εισβολή στην Κύπρο το 1974, όπου από κοινού ΗΠΑ και Ρωσία κράτησαν μια υποκριτική ουδετερότητα, μεροληπτική υπέρ των Τούρκων. Και εδώ η σειρά έρχεται ανάποδα απ’ ό,τι ήθελαν να προπαγανδίζουν οι υποχωρητικές αγκυλώσεις δεκαετιών. Δεν σε σώζουν ο «σύμμαχοι» από ένα επεισόδιο, αντίθετα, η σθεναρή σου στάση στο επεισόδιο τους αναγκάζει να σε υπολογίσουν. Και σε οποιαδήποτε περίπτωση, ήρθε ο καιρός για την Ελλάδα να κάνει «τη δύσκολη». Η συμφωνία με την Γαλλία πρέπει να ‘ξεπαγώσει’, ακριβώς γιατί η αμερικάνικη παρέμβαση βάφτισε την ελληνική υφαλοκρηπίδα «αμφισβητούμενα νερά».

Τρίτον. Η έξοδος του τουρκικού στόλου στο Αιγαίο ήρθε τη στιγμή που κλειδώνει η συμφωνία μέσα στην Ε.Ε. Οι η εξελίξεις μας βοηθούν ως προς αυτό, ακριβώς γιατί υποδεικνύουν πως μπορούν αυτοί οι πόροι να απορροφηθούν. Κατά μια έννοια, η τουρκική προκλητικότητα μπορεί να γίνει ο κινητήρας του νέου μοντέλου ανάπτυξης που συζητάει σήμερα η «Επιτροπή Πισσαρίδη». Αυτό σημαίνει ενθάρρυνση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Όχι μόνον της κρατικής, μιας και πολλές φορές αυτή είναι ο λόγος που κλυδωνίζεται η εγχώρια εξοπλιστική παραγωγή. Σημαίνει ταυτόχρονα, να τεθούν προτεραιότητες όπως εθνική ενεργειακή αυτοδυναμία ή η παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων (που είναι πολύ πιο απλά να κατασκευαστούν επί τόπου απ’ ό,τι οι πολύπλοκοι κινητήρες εσωτερικής καύσης). Σημαίνει, όμως και πάνω απ’ όλα αλλαγή νοοτροπίας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Θέλουμε 4 δισ.€ αναδρομικά, που θα τα φάμε εμείς και οι γονείς μας στα «Μήντια Μαρκτ» ή εκσυγχρονισμό όλων των F-16; Το κεφαλαιοποιητικό συνταξιοδοτικό σύστημα που προτείνει η «Επιτροπή Πισσαρίδη» προβλέπει επενδύσεις των συνταξιοδοτικών κεφαλαίων, και απόδοση στον κάθε ασφαλισμένο ανάλογα με τον βαθμό του ρίσκου που επιλέγει να επενδυθούν οι κρατήσεις του. Λάθος. Οι πόροι αυτοί θα μπορούσαν να διοχετευθούν ως σταθερής απόδοσης δάνειο προς το ελληνικό κράτος για τους εξοπλισμούς ή σε άλλες ποικίλου ρίσκου και ανάλογων αποδόσεων επενδύσεις υπέρ της οικονομικής αυτοδυναμίας της χώρας.

Η επιλογή μας να αντιμετωπίσουμε τον τουρκικό επεκτατισμό μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για ένα νέο, «ενάρετο» μοντέλο ανάπτυξης. Εξ άλλου, όταν σήμερα γίνεται λόγος για ‘αποτρεπτική ισχύ’ εννοείται η καλλιέργεια ενός ευρύτατου φάσματος τεχνολογιών που έχουν και ειρηνική χρήση. Με αυτόν τον τρόπο αντιστρέφεται το δίλημμα ‘βούτυρο ή κανόνια’ και γίνεται ‘και κανόνια και βούτυρο’, κυρίως όμως, εθνική αξιοπρέπεια. Κλείνοντας, ας θυμηθούμε κάτι από το 1821. Ενώ ο Δράμαλης με τη στρατιά του κατέβαινε από τη Στερεά προς την Πελοπόννησο, οι ελληνικές περιοχές που μόλις είχαν απελευθερωθεί το είχαν ρίξει στο προσφιλές ελληνικό σπορ, τον εμφύλιο. Τότε ο Ανδρούτσος τους έπεμψε μια επιστολή: Σάς στέλνω τριάντα χιλιάδες Τούρκους γιά νά μονοιάσετε. Κάμετέ τους ό, τι θέλετε.

Σήμερα, 200 χρόνια μετά την επανάσταση, ο Ερντογάν μας στέλνει το Στόλο του, ώστε επιτέλους αυτός ο μεταπολιτευτικός νεοέλληνας να πάψει να κάνει τον κακομαθημένο έφηβο και να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και των απαιτήσεων που η ίδια του η ελευθερία του θέτει…

*Πολιτικός Επιστήμονας. Δημοτικός σύμβουλος Θεσ/νίκης με την παράταξη Μένουμε Θεσσαλονίκη.