Κώστας Μπουραζέλης στην «Κ»: Εδώ κρίθηκε η Ιστορία της Δύσης

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

«Τίποτα από όσα γνωρίζουμε σήμερα δεν θα ήταν το ίδιο αν οι Πέρσες είχαν νικήσει στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. και οι ελληνικές πόλεις είχαν υποταχθεί, όπως οι πόλεις της Ιωνίας, στις περσικές στρατιές. Δεν θα είχε ριζώσει η δημοκρατία, δεν θα είχαμε τον αιώνα του Περικλή, τον Παρθενώνα, όλα όσα ακολούθησαν και συνθέτουν το καύχημα και το θεμέλιο του δυτικού πολιτισμού, τον κλασικό πολιτισμό μας, δεν θα υπήρχε δυτικός πολιτισμός» λέει με θέρμη ο Κώστας Μπουραζέλης, ομότιμος καθηγητής της Αρχαίας Ιστορίας και τέως αναπληρωτής πρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Διεθνών Σχέσεων, τώρα σύμβουλος της Πρυτανείας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Το 2020/2021 συμπληρώνονται 2.500 χρόνια από τη Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, και τα δύο γεγονότα γιορτάζονται με σειρά εκδηλώσεων. «Είναι γεγονότα που άσκησαν τεράστια επίδραση στις μεταγενέστερες εξελίξεις», σημειώνει ο κ. Μπουραζέλης. «Μια πολυεθνική αυτοκρατορία, η οποία είχε ήδη υποτάξει μέγα μέρος της Ασίας και τμήμα της Ευρώπης, επιχείρησε να επεκταθεί δυτικότερα. Βασική αντίσταση πρόβαλε η Αθήνα. Οι Πέρσες δεν συμπαθούσαν τους Αθηναίους και τους Ερετριείς διότι βοήθησαν τους Ιωνες στην εξέγερσή τους κατά των Περσών. Οι αυτοκρατορίες έχουν σκληρή μνήμη. Το 490 π.Χ. ο Δαρείος, έστειλε δύο στρατηγούς του με ισχυρά στρατεύματα να διαπλεύσουν το Αιγαίο, να ισοπεδώσουν την Ερέτρια και να καθυποτάξουν την Αθήνα. Μάλιστα, είχαν μαζί τους τον έκπτωτο τύραννο της Αθήνας, Ιππία, ώστε να τον εγκαταστήσουν ως αρχηγό ενός περσικού προτεκτοράτου. Οι Αθηναίοι, με επικεφαλής τον Μιλτιάδη, τους αντιμετώπισαν νικηφόρα στον Μαραθώνα. Η νίκη αυτή δεν ήταν μόνο μια στρατιωτική, αλλά και μια κολοσσιαία πολιτική επιτυχία, διότι διέσωσε το ακόμη εύθραυστο πείραμα της αθηναϊκής δημοκρατίας», τονίζει ο εξέχων ιστορικός.

«Μία δεκαετία αργότερα, στις Θερμοπύλες και στη Σαλαμίνα, η περσική αυτοκρατορία επιχειρεί ό,τι δεν πέτυχε στον Μαραθώνα. Βασιλιάς είναι πλέον ο Ξέρξης, γιος του Δαρείου, και η κατάκτηση της Ελλάδας ένα είδος πατρικής υποθήκης. Ο Ηρόδοτος καταγράφει τις πρωτοφανείς προετοιμασίες των Περσών. Κατασκευάζουν πεζογέφυρες στον Ελλήσποντο για τη διέλευση των περσικών στρατευμάτων στην Ευρώπη. Ο Ξέρξης απαιτεί υποταγή στη θέλησή του, ακόμη και των στοιχείων της φύσης. Οταν οι πρώτες γέφυρες καταστρέφονται από μια τρικυμία διατάσσει τον αποκεφαλισμό των μηχανικών και το μαστίγωμα του Ελλησπόντου. Ο Ηρόδοτος δίνει ένα μυθικό αριθμό στρατιωτών, που οι νεότεροι ιστορικοί θεωρούν διογκωμένο, ωστόσο αποτυπώνει την αίσθηση της άκρας δυσαναλογίας που ένιωθαν οι σύγχρονοι. Για να μετρήσει ο Ξέρξης τους στρατιώτες του, συγκέντρωσε ένα τμήμα τους, χάραξε μια γραμμή γύρω τους και έκανε το πρώτο μέτρημα: 10.000. Οπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, 170 φορές γέμισε τον περιγεγραμμένο χώρο, ήτοι 1.700.000 στρατιώτες· σε αυτούς πρέπει να προσθέσουμε περίπου 100.000 ιππείς και τα πληρώματα των πλοίων. Απέναντί τους, η Αθήνα και οι άλλες πόλεις είχαν να παρατάξουν πολύ λιγότερους, σε στεριά αλλά και θάλασσα όπου ήταν ισχυροί – στη Σαλαμίνα οι Ελληνες παρέταξαν περίπου 300 πλοία έναντι 1.200 περσικών», εξηγεί ο κ. Μπουραζέλης, αναδεικνύοντας «την υπεροχή της πολεμικής αρετής των λίγων ενάντια στην αλαζονεία, την “ύβριν”, των πολλών. Εχουν μια υπεροψία οι μεγάλοι αριθμοί, η οποία συχνά τιμωρείται στην πράξη· στην Ιστορία ο μικρός Δαβίδ κατανικά συχνά τον μεγάλο Γολιάθ».

Αυτό το θέμα, άλλωστε, αναμένεται να αναλύσει ο κ. Μπουραζέλης την Τετάρτη σε εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με τίτλο «Πολλοί και λίγοι – Πλήθος και αρετή», όπου και ηγέτες ξένων κρατών θα μιλήσουν για το πολιτισμικό βάρος της προσφοράς των μικρών χωρών στην Ιστορία της ανθρωπότητας. «Οι μικροί λαοί, όπως εμείς, διαθέτουν κατά παράδοση ποιότητα, ηθικό, τόλμη, αποφασιστικότητα. Ο Πέρσης βασιλιάς ούτε που διανοούνταν την ήττα του. Ο Ηρόδοτος μνημονεύει την αλαζονική αυτοπεποίθηση του Ξέρξη στον διάλογο ανάμεσα στον ίδιο και στον εξόριστο Λακεδαιμόνιο σύμβουλό του Δημάρατο. Ο Ξέρξης ισχυρίζεται ότι ούτε όλη η αρχαία οικουμένη αν συνασπιζόταν, δεν θα μπορούσε να καταβάλει το πλήθος του. Ο Δημάρατος του εξηγεί ότι μπορεί εκείνος να αντιμετωπίζει τους υπηκόους του ως δούλους, όμως οι Ελληνες υπακούν μόνο στον νόμο της πολιτείας τους. Πάλι ο Ηρόδοτος μας αφηγείται την εξής σκηνή: όταν, μετά τις Θερμοπύλες, οι Πέρσες ενημερώνονται με έκπληξη για το βραβείο των Ολυμπιακών Αγώνων (στεφάνι ελιάς κι όχι χρήματα), ο Πέρσης ευγενής Τριτανταίχμης Αρταβάνου αναφωνεί έντρομος, “αλίμονο, Μαρδόνιε, με ποιο είδος ανθρώπων μας έφερες να πολεμήσουμε, γι’ αυτούς το έπαθλο δεν είναι υλικές απολαβές αλλά η απόδειξη της αρετής τους”», αναφέρει ο κ. Μπουραζέλης.

Ο ρόλος της ενότητας

Στη διάψευση της δύναμης των αριθμών συμβάλλει μια κρίσιμη παράμετρος: η συνεργασία και η ενότητα. «Υπό την περσική απειλή 30 ελληνικές πόλεις, σε συνέδριο στην Κόρινθο, αποφασίζουν την από κοινού δράση. Οχυρώνουν το στενό, τότε, των Θερμοπυλών με στρατεύματα, και αντιμετωπίζουν τα εκατομμύρια των Περσών μαχόμενοι μέχρις εσχάτων υπό τον Λεωνίδα. Στη συνέχεια στη Σαλαμίνα, η στρατηγική του Θεμιστοκλή και η γεωγραφία –στο θαλάσσιο στενό η ναυμαχία κατέληξε σε πεζομαχία– συνεργάστηκαν με την ιστορία προς όφελος των Ελλήνων.

Πανωλεθρία των Περσών, αποχώρηση του Ξέρξη, πεζική αναμέτρηση το 479 υπό τον Μαρδόνιο στις Πλαταιές, νέα ελληνική νίκη και το κεφάλαιο της περσικής εισβολής κλείνει εντυπωσιακά».


«Συνήθιζα πάντα να λέω στους φοιτητές μου ότι ο πολιτισμός είναι το γνησιότερο παιδί της πόλης – η πόλη παράγει πολιτισμό λόγω της φύσης της», λέει ο Κώστας Μπουραζέλης. Εισηγείται, επίσης, τη μεγαλύτερη ενίσχυση των ελληνικών πανεπιστημίων από την πολιτεία. INTIME NEWS/ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΠΑΝΤΑΗΣ

Πλούσιος είναι όποιος γνωρίζει να ερευνά τη διαδρομή του κόσμου

«Αγαπούσα από παιδί την Ιστορία» εξομολογείται ο κ. Μπουραζέλης. «Πιστεύω ότι, όπως έλεγε ο Ευριπίδης, πραγματικά πλούσιος είναι εκείνος που διδάχθηκε πώς να ερευνά τη διαδρομή του κόσμου. Στο πανεπιστήμιο διαπίστωσα ότι ο χώρος της αρχαίας ιστορίας δεν καλυπτόταν στην Ελλάδα όσο εκείνος της αρχαιολογίας και της κλασικής φιλολογίας. Ο ιστορικός είναι ο άνθρωπος ορχήστρα, πρέπει να παίζει όλα τα “όργανα”. Ετσι, σε μεταπτυχιακό επίπεδο στη Γερμανία –τότε δεν υπήρχαν μεταπτυχιακά στην Ελλάδα, σήμερα έχουμε εξαιρετικά προγράμματα– αντί να επιλέξω την προϊστορική αρχαιολογία, κατά την παρότρυνση αλησμόνητων πατρικών μορφών, του Μυλωνά, του Ιακωβίδη, ασχολήθηκα με την ιστορία της αρχαιότητας και ιδιαίτερα με περιόδους που ουσιαστικά δεν διδασκόμασταν» σημειώνει, και αστειευόμενος προσθέτει, «η νεοελληνική ιστορική συνείδηση ταξιδεύει με το εξπρές των μεγαλειοτήτων: κάνει στάση στον Μέγα Αλέξανδρο και μετά στον Μέγα Κωνσταντίνο. Ανάμεσά τους το κενό. Εμένα με ενδιέφεραν ακριβώς εκείνες οι περίοδοι των ενδιάμεσων ζυμώσεων.

Αδυνατούμε να κατανοήσουμε τον νέο ελληνισμό χωρίς το Βυζάντιο, που είναι συνέχεια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Γι’ αυτό ασχολήθηκα με την ελληνιστική και ρωμαϊκή ιστορία».

Ο Κώστας Μπουραζέλης, εκτός από εξαιρετικός δάσκαλος, όπως καταμαρτυρούν οι ίδιοι οι φοιτητές του, είναι ερευνητής και συγγραφέας. Εχει δημοσιεύσει τέσσερα βιβλία για τον ελληνιστικό και ρωμαϊκό κόσμο –είναι ιδιαίτερα χαρούμενος για τη σύντομη ρωμαϊκή ιστορία που εξέδωσε πρόσφατα το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης– και έχει επιμεληθεί την έκδοση 14 συλλογικών τόμων. Χαίρεται τη συνεργασία στην έρευνα, τη διοργάνωση επιστημονικών συνεδρίων, όπως για τις αρχαίες ελληνικές συμπολιτείες στους Δελφούς. «Οι αρχαίες ελληνικές συμπολιτείες θέτουν επί τάπητος θέματα όπως της κοινής οργάνωσης των ευρωπαϊκών λαών, της Ε.Ε.».

Νιώθει ένα είδος ηθικής δικαίωσης που φοιτητές του «κατέχουν εξαιρετικές θέσεις σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια», και εισηγείται τη μεγαλύτερη ενίσχυση των ελληνικών πανεπιστημίων από την πολιτεία. «Κάνουμε θαύματα με το τίποτα». Υπήρξε από τους πρώτους που εφάρμοσαν την αξιολόγηση, παροτρύνοντας τους φοιτητές του να αξιολογήσουν το μάθημά του. Αισθάνεται ενθουσιασμό για τη μετεκπαίδευση στο ΕΚΠΑ καθηγητών Ιστορίας της μέσης εκπαίδευσης και για τους μαθητικούς διαγωνισμούς που διοργανώνει κάθε χρόνο το πανεπιστήμιο, με θέμα ένα έκθεμα από τα 13 μουσεία του ΕΚΠΑ. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα, υπό την αιγίδα των υπουργείων Πολιτισμού και Εσωτερικών και του Ιδρύματος «Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη», διοργανώνονται και μαθητικοί διαγωνισμοί. «Αποτελούν τη βάση της μοντέρνας διδασκαλίας» παρατηρεί ο κ. Μπουραζέλης.

Επικίνδυνη λογική

Αποτελεί η επέτειος μια ευκαιρία να ξαναμιλήσουμε για τη δημοκρατία; «Αλίμονο αν η δημοκρατία πάψει να είναι επίκαιρη ως θέμα. Οποιαδήποτε μορφή αυτοκρατορικής συμπεριφοράς είναι κάτι που κάθε εποχή μπορεί να βιώσει. Η λογική του “είμαι ο ισχυρότερος, έχω την υπεροπλία, μπορώ να σας εκμηδενίσω” αντιστρατεύεται τα δικαιώματα των μικρότερων, είναι επικίνδυνη για τη λειτουργία μιας πανανθρώπινης κοινωνίας. Μπορούμε να κάνουμε διάφορους συνειρμούς σήμερα. Η δημοκρατία μπορεί να παρουσιάζει διάφορα προβλήματα, αλλά έχει αποδειχθεί επανειλημμένως ότι δεν έχει εναλλακτική λύση. Ο πολιτισμός μπορεί να αναπτυχθεί μόνο σε συνθήκες πραγματικής ελευθερίας, οικονομικής άνεσης και εδραίωσης των δημοκρατικών αξιών. Συνήθιζα πάντα να λέω στους φοιτητές μου, ότι ο πολιτισμός είναι το γνησιότερο παιδί της πόλης – η πόλη παράγει πολιτισμό λόγω της φύσης της».

Η συνάντηση

Βρεθήκαμε στο εστιατόριο του ΕΚΠΑ, «Καποδιστριακόν», που στεγάζεται στο κτίριο «Κωστής Παλαμάς», μια ευχάριστη αίθουσα με νεοκλασικό χαρακτήρα, κοσμημένη με ιστορικές φωτογραφίες, και πήραμε μια πράσινη σαλάτα, ψαρονέφρι με σάλτσα δαμάσκηνου ο κ. Μπουραζέλης, ψητό λαβράκι με παπαρδέλες φρέσκων λαχανικών εγώ. Συνοδεύσαμε το γεύμα με δύο ποτήρια λευκό κρασί. Λογαριασμός, 43 ευρώ. Μιλήσαμε για τις αδυναμίες των Ελλήνων, τον ατομικισμό μας, τη δυσκολία μας να συνεργαστούμε, να συνειδητοποιήσουμε την αξία των συλλογικών επιτευγμάτων, αλλά και για την ευρηματικότητά μας. «Είμαστε γρήγορα μυαλά, και γι’ αυτό συχνά εύπιστοι και αφελείς. Ανυπομονούμε κι αρκούμαστε στις πρώτες μας σκέψεις», λέει ο κ. Μπουραζέλης.

Οι σταθμοί του

1950
Γέννηση στην Αθήνα. Παιδικά χρόνια ανά την Ελλάδα, γιος στρατιωτικού.

1973
Αποφοίτηση από τη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ, κατεύθυνση Ιστορίας-Αρχαιολογίας.

1979
Διδάκτωρ της Αρχαίας Ιστορίας στο Philipps-Universität (Marburg, Γερμανία).

1985
Πρώτος εκλεγμένος διευθυντής του Κέντρου Ερεύνης της Αρχαιότητος της Ακαδημίας Αθηνών.

1989
Αναπληρωτής καθηγητής της Αρχαίας Ιστορίας στο ΕΚΠΑ (από το 2000 πρωτοβάθμιος).

1996
Επισκέπτης ερευνητής στο Institute for Advanced Study (Πρίνστον/ΗΠΑ).

2005
Δύο θητείες (η μία ώς το 2007, η άλλη το 2009-2011) ως πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ.

2014-18
Αναπληρωτής πρύτανης επί Ακαδημαϊκών και Διεθνών Θεμάτων στο ΕΚΠΑ, μετέπειτα ομότιμος καθηγητής και σύμβουλος της Πρυτανείας.

spot_img

1 ΣΧΟΛΙΟ

  1. Μά, τί θέλετε;

    Νά μάθετε από τόν κ. καθηγητή ότι
    σύζυγος τού Πέρση βασιλιά Ξέρξη είναι η “ανεψιά”* τού εβραίου αυλικού του Μαρδοχάϊ, η εβραία Εσθήρ, τό όνομα τής οποίας φέρει τό ομώνυμο βιβλίο τής Παλαιάς Διαθήκης;

    Αφού ό κ. καθηγητής είναι επιφορτισμένος νά μάς διδάσκει ό,τι γνωρίζουν καί οί βρεφονηπιακοί σταθμοί, “δαυιδ καί γολιαθ” ώς ανωτέρω, δηλαδή
    μή καί διαρρεύσει έν τώ μεταξύ η ύπαρξη δανείων μέ αρνητικό επιτόκιο καί απεριόριστο περίοδο χάριτος καί διασαλευθεί έτσι η εβραιομασόνικη τάξις πού μάς έχει κατσικωθεί θανάσιμα…

    *
    Η Παλαιά Διαθήκη διδάσκει ότι
    βλέποντας ό αβρααμ τόν Φαραώ νά φατσέρνει τή μπάνικια γυναίκα του σαρα, τής λέει νά μήν πεί ότι είναι γυναίκα του, γιά νά τόν ρίξουνε στήν επιρροή τους!…
    αρχικά τήν έφαγε τή φόλα ό “μεγαλειότατος”, στή συνέχεια όμως τούς πήρε στό κυνήγι…
    κι ό Ξέρξης, πού τόν εκσφενδόνισαν στού διαόλου τή μάνα, στήν Πατρίδα μας, έν σχέση μέ τίς χιλιομετρικές αποστάσεις απο τήν έδρα του, μετά τήν ήττα στή Σαλαμίνα πήρε μόνο τό σώμα τής προσωπικής του φρουράς κι άρχισε νά τρέχει πρός τά πίσω, αναλογιζόμενος ότι έχει αφήσει τό «μαγαζί» στά χέρια τής συμμορίας τών εβραίων…

    αρχαίες βδέλες του εξουσιαστικού πυρήνα τής εκάστοτε Αυτοκρατορίας, οί εβραίοι, από εκείνη τής Αρχαίας Αιγύπτου, τής περσικής… μέχρι και τής βρετανικής καί τής αμερικάνικης στήν εποχή μας, κατέχουν πλέον τό σχετικό know how σέ επιστημονικό/διαβολικό επίπεδο, όπως δείχνει τό αμερικάνικο αντμινιστρέϊσον(ομοίως τά διαβρωμένα από αιώνων, αγγλικό, “γαλλικό”…) από καιρό, ώστε νά λέμε ευλόγως:

    Λευτεριά στούς Αμερικανούς!…
    Έξω οί ΕΒΡΑΙΟΚΑΝΟΙ.

Leave a Reply to αφ' τό λογιστήριο Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα