ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ
Με το νέο μνημόνιο για την ασφάλεια στους ελέγχους θα υπάρχει η δυνατότητα άμεσης ανταλλαγής πληροφοριών για υπόπτους.
Νέο μνημόνιο συνεργασίας με τις ΗΠΑ σε θέματα ασφάλειας και τρομοκρατίας υπέγραψε η κυβέρνηση κατόπιν αιτήματος των αμερικανικών αρχών. Περιλαμβάνει –μεταξύ άλλων– τον όρο της άμεσης ανταλλαγής πληροφοριών για υπόπτους τρομοκρατίας και τη δυνατότητα πρόσβασης των Αμερικανών σε στοιχεία αλλοδαπών που καταγράφονται στο Ανατολικό Αιγαίο. Ακόμη, προβλέπει αντικατάσταση των παλαιών δελτίων ταυτότητας με νέα, πιο ασφαλή έγγραφα που θα περιλαμβάνουν τα βιομετρικά στοιχεία του κατόχου.
Η έκδοση ταυτοτήτων, πάντως, καταγράφει καθυστέρηση σχεδόν ενός έτους, θέτοντας σε κίνδυνο την παραμονή της χώρας στο visa waiver. Το πρόγραμμα, δηλαδή, που επιτρέπει στους πολίτες 38 χωρών –και της Ελλάδας– να ταξιδεύουν χωρίς βίζα στις ΗΠΑ. Η αξιολόγηση των «επιδόσεων» της χώρας στην εφαρμογή των προαπαιτούμενων του μνημονίου συνεργασίας είναι προγραμματισμένη για τον Φεβρουάριο και η κυβερνητική απόφαση για την έκδοση ή όχι νέων ταυτοτήτων παραμένει σε εκκρεμότητα. Μάλιστα, ένας από τους λόγους της κυβερνητικής δυστοκίας φέρεται πως είναι ο φόβος για πιθανές αντιδράσεις της Εκκλησίας στην έκδοση ταυτοτήτων με ενσωματωμένο μικροτσίπ, αντίστοιχες με εκείνες που χρησιμοποιούνται στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε.
Το χρονικό
Στα τέλη Νοεμβρίου 2015, στον απόηχο των πολύνεκρων τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε αλλαγές στο πρόγραμμα visa waiver. H σχετική ανακοίνωση (αναρτήθηκε την 30ή Νοεμβρίου στην ιστοσελίδα του Λευκού Οίκου) ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «εξαιτίας τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι και της διαρκούς απειλής που συνιστά το φαινόμενο των “ξένων μαχητών”, οι ΗΠΑ ενισχύουν άμεσα το πρόγραμμα visa waiver και ενδυναμώνουν τη συνεργασία τους με τις χώρες που μετέχουν σ’ αυτό». Στα έκτακτα μέτρα που είχαν τότε ανακοινωθεί ήταν η συγκρότηση ειδικών ομάδων δράσης (surge teams), στις οποίες θα μετείχαν εκπρόσωποι του αμερικανικού υπουργείου Εσωτερικών, του FBI και της CIA. Αποστολή τους θα ήταν να επισκεφθούν «σύμμαχες» χώρες και να συνεργαστούν μαζί τους για την ενίσχυση της ασφάλεια των συνόρων και την καλύτερη αξιοποίηση των πληροφοριών για τις μετακινήσεις υπόπτων για τζιχάντ.
Μία από τις ομάδες «ειδικών» επισκέφθηκε την Αθήνα το διήμερο 25 και 26 Φεβρουαρίου και πραγματοποίησε συναντήσεις με στελέχη του υπουργείου Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης, καθώς και την ηγεσία της Ελληνικής Αστυνομίας. Οι συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας σε κτίριο του υπουργείου Εσωτερικών και την αίθουσα «Παύλος Μπακογιάννης» στον 7ο όροφο του μεγάρου της λεωφόρου Κατεχάκη. Στην αμερικανική task force συμμετείχαν δέκα «ειδικοί», εκπρόσωποι του FBI, της CIA και του Department of Homeland Security.
Στελέχη του υπουργείου Δημόσιας Τάξης είχαν πριν από μερικούς μήνες αποκαλύψει στην «Κ» ότι ανάμεσα στα θέματα που έθεσαν στη συνάντηση οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ήταν επικαιροποίηση του διακανονισμού Ελλάδας – ΗΠΑ που είχε επικυρωθεί με νόμο από τη Βουλή ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2009 και αφορούσε τη συνεργασία σε θέματα καταπολέμησης της τρομοκρατίας και του «σοβαρού» εγκλήματος.
Επικαιροποίηση συμφωνίας
Σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες, το διάστημα που μεσολάβησε μέχρι σήμερα, ο αναπληρωτής υπουργός Δημόσιας Τάξης Νίκος Τόσκας συνυπέγραψε με τον Αμερικανό ομόλογό του νέο μνημόνιο συνεργασίας ή αλλιώς «κοινή δήλωση», που συνιστά επικαιροποίηση της συμφωνίας Ελλάδας – ΗΠΑ του 2009. «Επρεπε να προσαρμόσουμε την αρχική συμφωνία στα νέα δεδομένα, δηλαδή τη μεταναστευτική κρίση και φυσικά το φαινόμενο των “ξένων μαχητών”. Η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ αφορά υπόπτους για συμμετοχή σε δίκτυα διεθνούς και όχι εγχώριας τρομοκρατίας», σχολίασε στην «Κ» κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης που ρωτήθηκε σχετικά. Στα προαπαιτούμενα του νέου μνημονίου –προκειμένου η Ελλάδα να παραμείνει μεταξύ των 38 κρατών-μελών που μετέχουν στο πρόγραμμα visa waiver– είναι και η αντικατάσταση των δελτίων ταυτότητας, που θεωρούνται παλαιάς «τεχνολογίας» και είναι εύκολο να νοθευτούν ή να πλαστογραφηθούν. Η διορία που είχαν δώσει οι ΗΠΑ για την εκπλήρωση των προαπαιτουμένων λήγει τον Φεβρουάριο. Υπό την πίεση της νέας αμερικανικής αξιολόγησης, ενδέχεται τις επόμενες ημέρες να πραγματοποιηθεί σύσκεψη σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο, προκειμένου να ληφθούν οριστικές αποφάσεις για το θέμα των νέων ταυτοτήτων.
Βιομετρικά στοιχεία και μικροτσίπ
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την αντικατάσταση των παλιών δελτίων ταυτότητας με νέα, που θα περιλαμβάνουν βιομετρικά στοιχεία, η ηγεσία του υπουργείου Δημόσιας Τάξης προχώρησε στη συγκρότηση δύο επιτροπών. Η μία νομοπαρασκευαστική και η δεύτερη με αρμοδιότητα να καθορίσει της τεχνικές προδιαγραφές του νέου εγγράφου. Και οι δύο ολοκλήρωσαν το έργο τους στις αρχές Ιουνίου και οι τελικές προτάσεις υποβλήθηκαν στον τότε υπουργό Εσωτερικών Παναγιώτη Κουρουμπλή. Τους μήνες που ακολούθησαν δεν υπήρξε εξέλιξη και στον ανασχηματισμό του Νοεμβρίου η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών άλλαξε και τον κ. Κουρουμπλή διαδέχθηκε ο Παναγιώτης Σκουρλέτης, δίχως πάλι να υπάρξει εξέλιξη. Πρόταση των εμπειρογνωμόνων της ΕΛ.ΑΣ. είναι η νέα ταυτότητα να είναι πλαστική, τα στοιχεία του κατόχου να εκτυπωθούν με τεχνολογία λέιζερ και όχι με αυτή της θερμοκόλλησης, καθώς επίσης να περιέχει μικροτσίπ με αποθηκευμένα τα βιομετρικά στοιχεία του κατόχου. Το κόστος του έργου ξεπερνάει τα 70 εκατ. ευρώ και αρχικά υπήρχε σκέψη η ανάθεσή του να γίνει για λόγους ταχύτητας με κλειστό διαγωνισμό. Καθώς όμως τα χρονοδιαγράμματα έχουν ήδη χαθεί, ενδέχεται να κινηθεί διαδικασία ανοικτού διαγωνισμού. Σε ό,τι αφορά τα αίτια της κυβερνητικής δυστοκίας, καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν ότι κυβερνητικά στελέχη εκφράζουν ανησυχία μεταξύ άλλων για το ενδεχόμενο να υπάρξουν αντιδράσεις από την Εκκλησία για τη χρήση μικροτσίπ στη νέα ταυτότητα.
“Καθημερινή”
