Eye Press News/Reuters
Charlotte Kleberg and James Black
4 Απριλίου 2023
Η Φινλανδία εντάσσεται, επιτέλους, στο ΝΑΤΟ, έχοντας υποβάλει αίτηση μαζί με τη Σουηδία πέρυσι ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η ένταξη της Φινλανδίας θα ωφελήσει το ΝΑΤΟ, θα είναι μια ριζική αλλαγή στη φινλανδική εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας και μια άλλη απρογραμμάτιστη οπισθοδρόμηση για τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ενώ η Φινλανδία καλωσορίζεται επισήμως στη συμμαχία από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, η Σουηδία εξακολουθεί να περιμένει την Ουγγαρία και την Τουρκία να ξεμπλοκάρουν την ένταξή της, κάτι που είναι απίθανο να συμβεί πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ που θα διεξαχθεί στο Βίλνιους της Λιθουανίας τον Ιούλιο.
Η ένταξη της Φινλανδίας ανατρέπει τη μακροχρόνια πολιτική της χώρας για στρατιωτική ουδετερότητα που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1940. Έχοντας κοινά σύνορα 1.300 km με τη Ρωσία και εξαρτώμενη από τις θαλάσσιες οδούς επικοινωνίας της Βαλτικής Θάλασσας για το μεγαλύτερο μέρος του κρίσιμου εφοδιασμού της, η γεωπολιτική κατάσταση της Φινλανδίας είναι επισφαλής.
Λόγω της υπαρξιακής απειλής που θέτει η Ρωσία, η Φινλανδία διατηρεί ισχυρή εθνική αμυντική ικανότητα προσαρμοσμένη στην προστασία της επικράτειάς της.
Σε αντίθεση με πολλά ευρωπαϊκά έθνη που έστρεψαν την προσοχή τους σε μικρούς επαγγελματικούς στρατούς και εκστρατευτικές επιχειρήσεις μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Φινλανδία διατήρησε μια ρεαλιστική προσέγγιση στην άμυνα. Η άμεση εμπειρία πολέμου με τη Ρωσία στο παρελθόν έχει επιφέρει ετοιμότητα στους πολίτες, κοινωνική ανθεκτικότητα και τη θέληση για αγώνα στην πρώτη γραμμή αυτού που σημαίνει να είσαι Φινλανδός.
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ και η απόκτηση της ασφάλειας που παρέχει το Άρθρο 5 δεν αλλάζει τη μακροχρόνια εστίαση της Φινλανδίας στην αυτάρκεια, την ανθεκτικότητα και την κινητοποίηση ολόκληρης της φινλανδικής κοινωνίας για την προστασία της χώρας σε μια κρίση (μια έννοια γνωστή στη Φινλανδία ως «περιεκτική ασφάλεια», παρόμοια με τη Νορβηγία ή την «Ολική άμυνα» της Σουηδίας). Για τη διασφάλιση εθνικής ετοιμότητας και ανθεκτικότητας, η Φινλανδία εξαρτάται από εκτεταμένη διατομεακή συνεργασία, όπου ιδιωτικές εταιρείες και οργανισμοί συνεργάζονται με τον δημόσιο τομέα σε διάφορα πλαίσια κατά τη διαδικασία σχεδιασμού για να διασφαλιστούν οι κρίσιμοι εφοδιασμοί και η λειτουργία της κοινωνίας κατά τη διάρκεια κρίσεων.
Η αξιοποίηση όλων των πόρων της κοινωνίας, η στρατολογία, μια καλά εκπαιδευμένη εφεδρεία και η υψηλή θέληση για υπεράσπιση της χώρας παραμένουν το θεμέλιο της εθνικής άμυνας της Φινλανδίας.
Η στρατιωτική άμυνα παραμένει στον πυρήνα της πολιτικής άμυνας και ασφάλειας της Φινλανδίας και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε μια στρατεύσιμη δύναμη που υποστηρίζεται από ένα μεγάλο εφεδρικό στοιχείο, επιτρέποντας μια αξιόπιστη άμυνα, παρά τη μικρή πληθυσμιακή βάση. Υποχρεωτική για άνδρες άνω των 18 ετών και εθελοντική για τις γυναίκες, η επιστράτευση πραγματοποιείται είτε στο στρατό (Αμυντικές Δυνάμεις) είτε στη δημόσια υπηρεσία (παραστρατιωτική Φινλανδική Συνοριακή Φρουρά). Το σύστημα παρέχει δύναμη στρατευμάτων εν καιρώ πολέμου περίπου 280.000, με επιπλέον 870.000–900.000 εκπαιδευμένους εφέδρους—που αντιπροσωπεύουν μία από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ. Το Πολεμικό Ναυτικό και η Πολεμική Αεροπορία της Φινλανδίας εξαρτώνται λιγότερο από στρατεύσιμους ή εφέδρους και, αν και μικρά, είναι εξοπλισμένα με αξιοσημείωτες ικανότητες όπως παγοθραυστικά, σκάφη ναρκομαχίας και σύντομα τα πιο πρόσφατα μαχητικά F-35 stealth. Η Φινλανδία θα φέρει στο τραπέζι σημαντικούς στρατιωτικούς πόρους σε όλους τους τομείς, με μια από τις ισχυρότερες δυνάμεις πυροβολικού στην Ευρώπη.
Αυτή η κουλτούρα ένοπλης αυτάρκειας σημαίνει ότι η Φινλανδία εντάσσεται στο ΝΑΤΟ ως καθαρός συνεισφέρων στη συλλογική ασφάλεια της συμμαχίας και με σημαντικό ρόλο στην υπεράσπιση των μακρύτερων χερσαίων συνόρων του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. Είναι σημαντικό ότι η Φινλανδία είναι ήδη στενός εταίρος στη συμμαχία, έχοντας διατελέσει Εταίρος Ενισχυμένης Ευκαιρίας του ΝΑΤΟ, μαζί με τη Σουηδία, μετά την πρώτη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.
Εκτός από τον ενεργό ρόλο σε κοινές ασκήσεις και εκπαίδευση, η Φινλανδία είναι επίσης μέρος της Κοινής Εκστρατευτικής Δύναμης υπό την ηγεσία του Ηνωμένου Βασιλείου, του πλαισίου Σκανδιναβικής Αμυντικής Συνεργασίας και άλλων πολυεθνικών ομάδων που εμπλέκουν κράτη μέλη του ΝΑΤΟ. Αυτοί οι υφιστάμενοι δεσμοί – καθώς και οι μακροχρόνιες προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι τα φινλανδικά συστήματα και κιτ είναι διαλειτουργικά και πληρούν τα πρότυπα του ΝΑΤΟ – θα πρέπει να σημαίνουν ότι η Φινλανδία είναι σε θέση να ενσωματωθεί γρήγορα σε δομές και σχέδια της Συμμαχίας.
Η ένταξη της Φινλανδίας —ενδεχομένως να ακολουθήσει η Σουηδία— φέρνει πολλές ευκαιρίες και οφέλη στη Συμμαχία, σημαντική ιστορική εμπειρία και τεχνογνωσία στην αξιολόγηση των ρωσικών δυνατοτήτων και προθέσεων. Το ΝΑΤΟ, που δεν διαθέτει δική του ικανότητα ενεργών πληροφοριών, έχει ανάγκη από αυτήν την πολύτιμη πληροφόρηση και την εις βάθος κατανόηση της ρωσικής απειλής.
Σχετικά με αυτό, είναι τα μακροπρόθεσμα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει απο τη Φινλανδία ως ηγέτιδα στην κοινωνική ανθεκτικότητα και μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την ασφάλεια.
Με την ένταξη της Φινλανδίας, η συμμαχία αποκτά σημαντική βάση στη βόρεια Ευρώπη. Η περιοχή είναι πιθανό να γίνει ένας πιο ολοκληρωμένος χώρος άμυνας και αποτροπής μέσω μιας μεγαλύτερης παρουσίας των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στη Βαλτική και μιας αυξημένης εστίασης στον Ανώτατο Βορρά ως ζώνη ανταγωνισμού με τη Ρωσία και τους συμμάχους της. Με την ιδιότητά της ως ιδιαίτερα ανεπτυγμένης οικονομίας της αγοράς και δημοκρατίας και με στρατό πρώτης τάξεως, η Φινλανδία είναι επίσης πιθανό να ασκήσει σημαντική επιρροή στη διαμόρφωση της πολιτικής του ΝΑΤΟ.
Πολλές από αυτές τις συνεισφορές θα μπορούσαν να μεγεθυνθούν εάν εγκριθεί και η συμμετοχή της γειτονικής Σουηδίας στη συμμαχία, ενσωματώνοντας όλες τις περιοχές της Σκανδιναβίας-Βαλτικής και τα κράτη της Αρκτικής (εκτός από τη Ρωσία) στο ΝΑΤΟ. Ενώ μια βραχυπρόθεσμη καθυστέρηση μπορεί να μην παρουσιάζει μεγάλο πρόβλημα από την άποψη της πολιτικής ασφάλειας, ο αμυντικός σχεδιασμός της Φινλανδίας και της Σουηδίας ενδέχεται να διαχωριστεί κάπως προς το παρόν. Μια μακροπρόθεσμη καθυστέρηση θα μπορούσε να έχει πιο σοβαρές συνέπειες και να αφήσει τη συμμαχία με μια βόρεια πλευρά χωρίς τη Σουηδία, καθιστώντας την πιο ευάλωτη σε επίθεση. Το ΝΑΤΟ ίσως χρειαστεί να περιμένει την ένταξη της Σουηδίας στη συμμαχία για να δημιουργήσει μια πιο βαθιά αξιόπιστη θέση αποτροπής και άμυνας στη βόρεια Ευρώπη.
Η Charlotte Kleberg είναι βοηθός ερευνητής και ο James Black είναι βοηθός διευθυντής της ερευνητικής ομάδας Άμυνας και Ασφάλειας στο RAND Europe.
Φωτογραφία του James Black
Τζέιμς Μπλακ
Βοηθός Διευθυντής Άμυνας και Ασφάλειας. European Lead, RAND Space Enterprise Initiative.
Η Κύπρος πότε θα αποφασίσει να υποβάλλει αίτηση ένταξης? Θα μπουν το Ισραήλ, η Ιορδανία, η Αίγυπτος και το Μαρόκο και η Κύπρος θα συζητά ακόμα με την ΕΕ και τον ΟΗΕ.