του Θεόδωρου Θεοδώρου*
Η πρόκληση στην ειρήνη αγγίζει τα όρια αντοχής. Ο σεβασμός του θεμελιώδους δικαιώματος στη ζωή και στην ασφάλεια των πολιτών του Ισραήλ παραβιάζεται με τους ακραίους τυφλούς, αλλά συνεχείς βομβαρδισμούς πόλεων σε όλη την επικράτεια της χώρας. Αθώοι πολίτες γίνονται θύματα της αυθαιρεσίας και του αυταρχισμού. Οι ακρότατες επιλογές του βομβαρδισμού πόλεων με ρουκέτες δεν δικαιολογούνται. Όμως δεν αποτελεί ορθολογική πολιτική η αυστηρότατη και βίαιη εφαρμογή αποφάσεων των δικαστηρίων για εξώσεις Παλαιστινίων μέσα στην Πανδημία, κυρίως τη στιγμή που στο Ισραήλ συνεχίζει να υφίσταται κυβερνητική κρίση και στη Ραμάλα η Παλαιστινιακή Αρχή προσπαθεί να εξισορροπήσει τη σχέση όλων των παλαιστινιακών μερών, κυρίως με Χαμάς και Τζιχάντ, ώστε να πραγματοποιηθούν οι εκλογές, που θα καθορίσουν το μέλλον του Παλαιστινιακού λαού και της Ειρηνευτικής Διαδικασίας.
Η Χαμάς επιλέγει τη βία για να κυριαρχήσει αποδυναμώνοντας τους παλαιστίνιους που προτιμούν να ζήσουν ειρηνικά και επικεντρώνουν την πολιτική τους προσπάθεια στον αγώνα για την εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ για λύση δύο κρατών, στα σύνορα του 1967 με την Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα. Η ευθεία βίαιη πρόκληση των ακραίων παλαιστινιακών τάσεων προς την κυβέρνηση του Ισραήλ θίγει κυρίως την ασφάλεια των πολιτών της χώρα,ς μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται άραβες, αλλά και άλλες εθνότητες.
Μέσα σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον με απρόσκλητη πολιτική εμφάνιση ο τούρκος Πρόεδρος προσπαθεί να ηγηθεί μετώπου χωρών της επιλογής του, αμφισβητώντας με τον τρόπο του για μία φορά ακόμη την προσπάθεια του ΟΗΕ και της διεθνούς κοινότητας. Με πρόταση στρατιωτικής παρουσίας χερσαίων δυνάμεων στα Παλαιστινιακά εδάφη επιδιώκει κινητοποίηση στρατιωτικών δυνάμεων προφασιζόμενος ότι η παρουσία τους είναι ικανή να αποτρέψει «εισβολή» του Ισραηλινού στρατού, σε μία σύγκρουση που συνειδητά επιλέγεται να καθορίζεται από τον αέρα. Η Άγκυρα ονειρεύεται παρέμβαση εκστρατευτικού ισλαμικού σώματος, όπως έπραξε στο Κατάρ, φορτώνοντας το κόστος της αποστολής, στην οποία θέλει να ηγείται, στις πλάτες άλλων λαών, εκθέτοντας αυτούς διεθνώς, χωρίς να τους ρωτήσει. Την κατάσταση αυτή πρέπει να ανατρέψει η διεθνής κοινότητα είτε σε επικοινωνία με τους αναγκαστικά προσκείμενους στην Τουρκία είτε επιβάλλοντας στην Τουρκία υποχρέωση σεβασμού του διεθνούς πλαισίου. Η Τουρκική μεθόδευση είναι η ίδια για να παρεμβαίνει στη Συρία, με πρόφαση κουρδική απειλή, στη Λιβύη, για να στηρίξει την κυβέρνηση της Τρίπολης, που είχε τη διεθνή αναγνώριση χωρίς την παρουσία των ξένων μαχητών, που μετέφερε η Τουρκία. Οι προκλήσεις της Άγκυρας θα ελεγχθούν όταν οι διεθνείς αποφάσεις οριοθετήσουν εμπράκτως, διπλωματικά ή και με διαπραγματευτικό ζίου-ζίτσου, την ανοχή απέναντι στην αυθαιρεσία.
Η φρικτή κρίση, που καλούνται να αντιμετωπίσουν Ισραήλ και Παλαιστίνη, περιπλέκεται περισσότερο με τις τουρκικές κινήσεις που υποκινούν θρησκευτική σύγκρουση Τα ματωμένα χέρια της εκάστοτε Τουρκικής ηγεσίας, κεμαλικής ή ισλαμικής, δεν διαγράφονται με τις προσβολές του κ. Ερντογάν που στοχεύουν τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, της Γαλλίας, της Κύπρου, της Αιγύπτου καθώς και τον Εμίρη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, το διάδοχο του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας ή τους Πρωθυπουργούς της Ελλάδος και του Ισραήλ. Η πρόκληση της Τουρκίας προς τη διεθνή κοινότητα, τις Συμφωνίες του Αβραάμ, την προσπάθεια προσέγγισης των παλαιστινιακών πλευρών, που καθοδηγεί η Αίγυπτος, αλλά διευκολύνεται και από το Κατάρ, με την οικονομική στήριξη που έχει αναλάβει έναντι των Παλαιστινίων της Λωρίδας της Γάζας, με σύμφωνη γνώμη Ισραήλ και Παλαιστινιακής Αρχής, δείχνει την πολυπλοκότητα της Μέσης Ανατολή. Η εκτόνωση γίνεται ακόμη δυσκολότερη όταν, χώρες που εκμεταλλεύονται ακραίες κρίσεις συνεργαζόμενες ακόμη και με την τρομοκρατία, όπως διαπιστώνεται από τα αυστηρά μέτρα που αποφασίζονται στην Ουάσιγκτων επί της Τουρκίας, διεκδικούν με κάθε τρόπο ηγεμονικό ρόλο.
Η ελληνική πρωτοβουλία, την οποία προωθεί ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, αδικείται όταν παραβλέπεται η προετοιμασία και ο συντονισμός με εταίρους και συμμάχους που εμπιστεύθηκαν την Εξωτερική Πολιτική της Ελλάδας προκειμένου να έχουν άμεση ενημέρωση για τις εξελίξεις επί του πεδίου. Ο κ. Δένδιας ταξίδεψε στην περιοχή με την εμπιστοσύνη της διεθνούς κοινότητας για να αξιολογηθεί η κατάσταση, να συντονισθεί η πολιτική Ουάσιγκτων, Παρισίων, Βρυξελλών στην κατάπαυση της ένοπλης σύγκρουσης, στην εξέλιξη της Ειρηνευτικής Διαδικασίας, στην προστασία των Χριστιανών, όπως και των άλλων θρησκευμάτων και όχι επειδή η Τουρκία εξωθεί την Παλαιστινιακή Αρχή σε παράνομη διαδικασία ορισμού θαλασσίων ζωνών, παρόμοια με αυτή της Λιβύης.
Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αντιμετωπίσει την κρίση ως πολιτική, μακριά από θρησκευτικές αντιπαραθέσεις, που προσπαθούν να επιβάλλουν ακραίοι σχηματισμοί, η Άγκυρα, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, η Χαμάς, η Χεζμπολάχ και η διευρυνόμενη σε βάρος της κυβέρνησης του Ιράν επιρροή των Φρουρών της Επανάστασης. Η περίπλοκη ρευστότητα στη Μέση Ανατολή, που δημιουργεί συμμαχίες ακραίων σουνητών και σιητών, που τελικώς υιοθετούν την παρουσία και τις μεθόδους της τρομοκρατίας, πρέπει να απασχολήσει πολύ σοβαρά το Κράτος του Ισραήλ, την Παλαιστινιακή Αρχή, την Αίγυπτο και όλες τις κυβερνήσεις των υπολοίπων κρατών της περιοχής που δραστηριοποιούνται και επικοινωνούν με όλες τις πλευρές προς όφελος των πολιτών του Ισραήλ και της Παλαιστίνης. Η ειρηνευτική Διαδικασία αφορά στην πολιτική λύση της κρίσης, με σεβασμό στις θρησκείες και κυρίως το status quo, που εξασφαλίζει στις τρείς Αβρααμικές θρησκείες τα σημαντικότατα προσκυνήματά τους στον Ιερό χώρο της Ιερουσαλήμ. Η ανανεωμένη σχέση Αραβικών χωρών με το Ισραήλ καθώς επίσης και η εξελισσόμενη επιστροφή του Ιράν σε μία πιο κανονική σχέση με τη διεθνή κοινότητα, μετά τις πρωτοβουλίες και την καλά προετοιμασμένη διαδικασία, που ακολουθούν οι ΗΠΑ και ο Πρόεδρος Μπάιντεν, σηματοδοτούν ενδιαφέρουσες προοπτικές για τη Μάση Ανατολή. Ο πολύπλοκός κόσμος μας πρέπει να μάθει να αφομοιώνει ταχύτερα πολιτικές πρωτοβουλίες, που ξεπερνούν ταμπού και προκαταλήψεις, προς όφελος των λαών.
Η Μέση Ανατολή και η ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειος έχουν ιστορική και πολιτική διαδρομή συνεχών εντάσεων και συγκρούσεων. Το τίμημα σε ανθρώπινες ζωές είναι πολύ υψηλό. Όλοι οι δρώντες οφείλουν να προσέξουν ιδιαιτέρως, εξ αιτίας της ευαισθησίας των θεμάτων, κάθε επισήμανση που προέρχεται από την πλευρά των κρατών και κυρίως του Κόλπου. Καθ όλη τη διάρκεια της τετραετούς κρίσης προχωρούσαν σε ανταλλαγή απόψεων με πολλούς συνομιλητές, αλλά υπογράμμιζαν ότι δεν θα πρέπει να γίνονται παρεμβάσεις τρίτων σε πολύ λεπτά θέματα των σχέσεων τους λόγω του ιδιαίτερου χαρακτήρα και των πτυχών, που δεν μπορούν να αντιληφθούν ακόμη και οι καλύτεροι γνώστες των μακροχρόνιων εκκρεμοτήτων και αντιθέσεων της περιοχής. Με αυτή τη στάση τους τελικώς επέτυχαν εκτόνωση της μεταξύ τους έντασης, παρά τις αυθαίρετες παρεμβάσεις του Ιράν και της Τουρκίας. Η Άγκυρα εμφανώς επιδιώκει ηγεμονική καθοδήγηση του μουσουλμανικού κόσμου, ανταγωνιζόμενη τη Σαουδική Αραβία, προσβλέποντας σε θρησκευτική πόλωση, εμπλέκοντας αδίστακτα, όσο ακόμη μπορεί να το πετύχει, το Κατάρ στην προσπάθεια του προέδρου Ερντογάν να συντηρεί σοβαρό ρήγμα μεταξύ των χωρών του Κόλπου και κλιμάκωση της κρίσης στην Παλαιστίνη.
*Ο Δρ. Θεοδώρου Θεόδωρος είναι Πρέσβυς ε.τ, Γενικός Διευθυντής Ερευνητικού Κέντρου ΜΟΧΑ, Καβάλα.
“Μακεδονία”
