26 Δεκεμβρίου 2025
(Στη φωτογραφία: σωματοφύλακας του Τούρκου προέδρου κλωτσά διαδηλωτή που βρίσκεται στο έδαφος κατά την επίθεση στην Ουάσινγκτον, Μάιος 2017.)
Ομοσπονδιακός δικαστής των ΗΠΑ έκρινε την Τουρκία υπεύθυνη για τη βίαιη επίθεση που εξαπέλυσε το 2017 η προσωπική ασφάλεια του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εναντίον διαδηλωτών έξω από την κατοικία του Τούρκου πρέσβη στην Ουάσινγκτον.
Στις 7 Οκτωβρίου 2025, αφού η τουρκική κυβέρνηση εγκατέλειψε αιφνιδιαστικά τη δικαστική υπόθεση και επέλεξε να μην συμμετάσχει πλέον σε μια διαδικασία που ήταν βέβαιο ότι θα έχανε, το δικαστήριο εξέδωσε συνολική απόφαση ερήμην σε βάρος της Άγκυρας.
Η ομοσπονδιακή δικαστής Colleen Kollar-Kotelly εξέδωσε την απόφαση αφού υιοθέτησε πλήρως το αναλυτικό πόρισμα και τη σύσταση του εισηγητή δικαστή Matthew J. Sharbaugh. Η απόφαση καταλογίζει στην Τουρκία ευθύνη για πολλαπλές αστικές αδικοπραξίες, καθώς και για παραβίαση της νομοθεσίας της Περιφέρειας της Κολούμπια περί εγκλημάτων μίσους, σε σχέση με τη βίαιη επίθεση εναντίον Κούρδων και αντι-ερντογανικών διαδηλωτών στο Sheridan Circle, στις 16 Μαΐου 2017.
Η Τουρκία είχε προηγουμένως δώσει πολυετή δικαστική μάχη επικαλούμενη κρατική ασυλία, αλλά ηττήθηκε σε όλα τα στάδια, συμπεριλαμβανομένου του Εφετείου της Περιφέρειας της Κολούμπια. Αντί να συνεχίσει την υπεράσπιση της υπόθεσης, οι τουρκικές αρχές έδωσαν εντολή στους δικηγόρους τους στις ΗΠΑ να αποσυρθούν και διέκοψαν πλήρως τη συμμετοχή τους, αφήνοντας τα αποδεικτικά στοιχεία των εναγόντων αναπάντητα.
Η επίθεση σημειώθηκε λίγο μετά την επίσημη συνάντηση του Ερντογάν με τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump στον Λευκό Οίκο. Κούρδοι και αντι-ερντογανικοί ακτιβιστές είχαν συγκεντρωθεί ειρηνικά σε πεζοδρόμιο απέναντι από την κατοικία του Τούρκου πρέσβη.
Στην απέναντι πλευρά του δρόμου συγκεντρώθηκε μεγαλύτερο φιλοερντογανικό πλήθος, αποτελούμενο από πολίτες, μέλη της επίσημης προσωπικής ασφάλειας του Ερντογάν και Τούρκους αστυνομικούς. Αμερικανικές υπηρεσίες επιβολής του νόμου —μεταξύ αυτών η Μητροπολιτική Αστυνομία, η Μυστική Υπηρεσία και η Υπηρεσία Διπλωματικής Ασφάλειας— είχαν στήσει φραγμό ανάμεσα στις δύο ομάδες.
Σύσταση για έκδοση συνοπτικής απόφασης (summary judgment) που εκδόθηκε από τον Αμερικανό ομοσπονδιακό δικαστή (magistrate judge) Matthew J. Sharbaugh στην υπόθεση του Sheridan Circle, η οποία αφορά την επίθεση σε διαδηλωτές από σωματοφύλακες του προέδρου Ερντογάν.
Report_Sheridan_circle_attackΜια σύντομη συμπλοκή σημειώθηκε νωρίτερα το απόγευμα, όμως η αστυνομία χώρισε τις δύο πλευρές. Η βία κλιμακώθηκε δραματικά όταν κατέφθασε η αυτοκινητοπομπή του Ερντογάν. Βιντεοληπτικό υλικό δείχνει τον Τούρκο πρόεδρο να σταματά μέσα στο όχημά του και να συνομιλεί με τον επικεφαλής της ασφάλειάς του. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, μέλη της προεδρικής φρουράς ασφαλείας της Τουρκίας και προσκείμενοι πολίτες διέσπασαν τον αστυνομικό κλοιό, έτρεξαν απέναντι τον δρόμο και εξαπέλυσαν συντονισμένη επίθεση εναντίον των διαδηλωτών.
Πολλά από τα θύματα βρίσκονταν πίσω από αστυνομικά οδοφράγματα ή προσπαθούσαν να διαφύγουν. Οι επιτιθέμενοι γρονθοκόπησαν, κλώτσησαν και ποδοπάτησαν ανθρώπους που βρίσκονταν στο έδαφος, ενώ καταδίωξαν άλλους γύρω από τον κυκλικό κόμβο του Sheridan Circle. Αρκετοί διαδηλωτές χρειάστηκαν νοσηλεία. Οι Τούρκοι αξιωματικοί ασφαλείας δεν επιχείρησαν ποτέ να συλλάβουν ή να ελέγξουν κανέναν· η βία, όπως έκρινε το δικαστήριο, δεν εξυπηρετούσε κανέναν σκοπό προστασίας και είχε σαφή στόχο την τιμωρία των διαφωνούντων.
Δεκατέσσερις ενάγοντες προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη και οι ένορκες καταθέσεις τους, που επιβεβαιώνονται από εκτενή οπτικοακουστικά ντοκουμέντα, περιγράφουν τη σφοδρότητα των επιθέσεων. Ο Στίβεν Άρθουρ δέχθηκε κλωτσιές και γροθιές ενώ έτρεχε να σωθεί. Ο Χίβα Άρια, αφού έπεσε στο έδαφος και ξυλοκοπήθηκε, είχε λίγα δευτερόλεπτα νωρίτερα προσπαθήσει να προστατεύσει την τρομοκρατημένη επτάχρονη κόρη του.
Ο Άμπας Αζίζι χτυπήθηκε επανειλημμένα και στα δύο στάδια της βίας. Η Τζερέν Μποραζάν καταδιώχθηκε γύρω από τον κόμβο, τραβήχτηκε έξω από αυτοκίνητο στην προσπάθειά της να διαφύγει, πιάστηκε σε λαβή πνιγμού, απειλήθηκε με θάνατο, ρίχτηκε στο έδαφος και κλωτσήθηκε. Η Χούλια Καρτάλ σύρθηκε από τα μαλλιά, γρονθοκοπήθηκε μέχρι λιποθυμίας και κλωτσήθηκε επανειλημμένα ενώ κειτόταν αναίσθητη, την ώρα που πράκτορες την περικύκλωναν και κατέγραφαν τη σκηνή.
Η Τζέιν Ντόου Ι άρπαξαν με τόση δύναμη ώστε έσπασε το κολιέ της και ξυλοκοπήθηκε ενώ ένας άνδρας επέδειξε όπλο για να την εκφοβίσει. Η Ελίφ Γκεντς ρίχτηκε στο έδαφος, κλωτσήθηκε επανειλημμένα και απειλήθηκε. Ο Τζαλάλ Χεϊραμπάντι δέχθηκε γροθιές, έπεσε κάτω και δέχθηκε νέα επίθεση ακόμη και παρουσία Αμερικανού αστυνομικού.
Ο Κασίμ Κουρντ απειλήθηκε και χτυπήθηκε από πράκτορες που επέδειξαν ανοιχτά όπλα. Ο Μεχμέτ Οζγκέν κλωτσήθηκε και αναγκάστηκε να διαφύγει. Ο Μεχμέτ Τανκάν περικυκλώθηκε, ξυλοκοπήθηκε και του είπαν ότι θα τον σκοτώσουν. Ο Μουράτ Γιασά ρίχτηκε κάτω, κλωτσήθηκε στο κεφάλι και έμεινε με τον φόβο ότι θα χάσει τη ζωή του.
Η δικαστής Κόλαρ-Κοτέλι επανέλαβε προηγούμενες αποφάσεις σύμφωνα με τις οποίες η Τουρκία δεν μπορεί να επικαλεστεί κρατική ασυλία, καθώς η υπόθεση εμπίπτει στην εξαίρεση «αδικοπραξιών» του Νόμου περί Ασυλίας Ξένων Κρατών (FSIA), που εφαρμόζεται όταν προσωπικές βλάβες στις ΗΠΑ προκαλούνται από πράκτορες ξένου κράτους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Η Τουρκία είχε επιδοθεί κανονικά μέσω διπλωματικών διαύλων, παρέχοντας στο δικαστήριο προσωπική δικαιοδοσία. Το Εφετείο της Περιφέρειας της Κολούμπια είχε ήδη επικυρώσει αυτές τις κρίσεις και το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αρνήθηκε να παρέμβει. Με την Τουρκία απούσα από τη διαδικασία, το δικαστήριο προχώρησε βάσει της απαίτησης του FSIA ότι οι ενάγοντες πρέπει να αποδείξουν τους ισχυρισμούς τους με «αποδεικτικά στοιχεία ικανοποιητικά για το δικαστήριο», κριτήριο που, όπως έκρινε η δικαστής, πληρώθηκε με ευκολία.
Το δικαστήριο έκρινε την Τουρκία υπεύθυνη για αστική επίθεση, καθώς οι πράκτορές της δημιούργησαν σκόπιμα εύλογο φόβο άμεσης σωματικής βλάβης. Διαπίστωσε επίσης ευθύνη για αστική σωματική βλάβη, αφού σχεδόν όλοι οι ενάγοντες υπέστησαν εκούσια και επιβλαβή σωματική επαφή. Επιπλέον, η Τουρκία κρίθηκε υπεύθυνη για παράνομη κατακράτηση στην περίπτωση της Μποραζάν, της οποίας η κίνηση περιορίστηκε βίαια όταν Τούρκος πράκτορας τη τράβηξε έξω από όχημα και την ακινητοποίησε.
Έντεκα ενάγοντες διαπιστώθηκε ότι υπέστησαν σοβαρό ψυχικό τραύμα, συμπεριλαμβανομένων εφιαλτών, κατάθλιψης, κρίσεων πανικού, υπερεπαγρύπνησης, απώλειας συγκέντρωσης και διαταραχής μετατραυματικού στρες, στοιχειοθετώντας πρόκληση ψυχικής οδύνης.
Κεντρικό στοιχείο της απόφασης ήταν η κρίση ότι η επίθεση συνιστούσε έγκλημα μίσους με κίνητρο προκατάληψης. Οι διαδηλωτές κρατούσαν κουρδικές σημαίες, χρώματα και συνθήματα που κατήγγειλαν τη μεταχείριση των Κούρδων από την Τουρκία. Οι Τούρκοι αξιωματικοί ασφαλείας και οι φιλο-ερντογανικοί υποστηρικτές αντέδρασαν με εθνοτικές ύβρεις και στοχευμένες απειλές ειδικά κατά Κούρδων. Το δικαστήριο κατέληξε ότι η αντικουρδική προκατάληψη αποτέλεσε καθοριστική αιτία της επίθεσης και ότι η Τουρκία φέρει αστική ευθύνη βάσει του Νόμου της Περιφέρειας της Κολούμπια περί εγκλημάτων μίσους.
Η απόφαση καθορίζει την ευθύνη της Τουρκίας, όχι όμως ακόμη το ύψος των αποζημιώσεων. Οι ενάγοντες αναμένεται να ζητήσουν αποζημιώσεις για ιατρικά έξοδα, ψυχολογική βλάβη, απώλεια εισοδήματος και άλλες ζημίες. Η απόφαση αφορά αποκλειστικά την Τουρκία· αρκετά ιδιωτικά πρόσωπα που κατηγορούνται για συμμετοχή στη βία συνεχίζουν να αμφισβητούν τις κατηγορίες και παραμένουν σε ενεργή δικαστική διαδικασία.
Για χρόνια, η προσωπική φρουρά του Ερντογάν βρίσκεται στο επίκεντρο επανειλημμένων καταγγελιών για βία, εκφοβισμό και περιφρόνηση της τοπικής νομοθεσίας, τόσο εντός όσο και εκτός Τουρκίας. Η ομάδα προστασίας του προέδρου, της οποίας το ακριβές μέγεθος και η σύνθεση παραμένουν απόρρητα, έχει επεκταθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, με τις κρατικές δαπάνες για την προσωπική του ασφάλεια να φθάνουν σε ιστορικά υψηλά.
Πολλοί από τους άνδρες που υπηρετούν στη φρουρά του είναι παλιοί πιστοί και σκληροπυρηνικοί ισλαμιστές, ορισμένοι με υπόβαθρο στις μυστικές υπηρεσίες, ενώ αρκετοί έχουν συνδεθεί με προηγούμενα περιστατικά βίας κατά δημοσιογράφων, διαδηλωτών και ακόμη και ξένων αξιωματούχων ασφαλείας.
Πολύ πριν από την επίθεση του 2017 στην Ουάσινγκτον, οι σωματοφύλακες του Ερντογάν είχαν αποκτήσει φήμη επιθετικής συμπεριφοράς σε επισκέψεις στο εξωτερικό. Το 2014 μέλη της ομάδας του επιτέθηκαν σε δημοσιογράφους στη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια εμφάνισής του στον ΟΗΕ. Το 2015 στις Βρυξέλλες συγκρούστηκαν με Βέλγους αστυνομικούς αφού αρνήθηκαν να τηρήσουν το πρωτόκολλο σε επίσημη εκδήλωση. Το 2016 στο Κίτο του Ισημερινού απομάκρυναν βίαια γυναίκες που διαμαρτύρονταν για τις πολιτικές της Τουρκίας και έσπασαν τη μύτη εκλεγμένου βουλευτή.
Αντίστοιχες σκηνές σημειώθηκαν στη Νότια Αφρική το 2018, όπου διαδηλωτές κατήγγειλαν ότι δέχθηκαν κλωτσιές και ξυλοδαρμούς έξω από την τουρκική πρεσβεία. Το 2019 στο Σαράγεβο οι σωματοφύλακες συγκρούστηκαν με την τοπική αστυνομία στο αεροδρόμιο αφού αρνήθηκαν να παραδώσουν τα όπλα τους, όπως απαιτούσε η βοσνιακή νομοθεσία.
Το μοτίβο είναι εξίσου έντονο και στο εσωτερικό της Τουρκίας. Σε υπόθεση που καλύφθηκε ευρέως, άνδρας που επέκρινε τον Ερντογάν σε δημόσια εμφάνιση στην Τραπεζούντα το 2007 ξυλοκοπήθηκε από σωματοφύλακες του προέδρου, περιστατικό που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου χαρακτήρισε αργότερα ως βασανιστήριο και εξευτελιστική μεταχείριση.
Δέκα χρόνια αργότερα, δικηγόρος στην Κωνσταντινούπολη που διαμαρτυρήθηκε για την προεδρική αυτοκινητοπομπή που έκλεινε την κυκλοφορία απήχθη από προσωπικό ασφαλείας, ξυλοκοπήθηκε επί ώρες και εξαναγκάστηκε να υπογράψει ψευδή δήλωση ότι είχε προσβάλει τον πρόεδρο.
Αρκετά μέλη της φρουράς που ενεπλάκησαν σε προηγούμενες κακοποιήσεις συνέχισαν να προάγονται εντός του κρατικού μηχανισμού. Σύμφωνα με το Nordic Monitor, τουλάχιστον ένας αξιωματικός που είχε κατηγορηθεί στις ΗΠΑ για τον ρόλο του στην επίθεση του 2017 διορίστηκε αργότερα σε διπλωματικού επιπέδου θέση ασφάλειας στο εξωτερικό, υπογραμμίζοντας μια κουλτούρα ατιμωρησίας γύρω από τη φρουρά του Ερντογάν.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η επίθεση κατά Κούρδων και αντι-ερντογανικών διαδηλωτών στην Ουάσινγκτον εντάσσεται σε ένα ευρύτερο, καλά τεκμηριωμένο μοτίβο, σύμφωνα με το οποίο η ομάδα ασφαλείας του Ερντογάν λειτουργεί ως προέκταση της εσωτερικής καταστολής, μεταφέροντας πολιτικά υποκινούμενη βία πολύ πέρα από τα σύνορα της Τουρκίας.
Η απόφαση της δικαστού Κόλαρ-Κοτέλι της 7ης Οκτωβρίου 2025 αποτελεί σπάνια στιγμή κατά την οποία αμερικανικό δικαστήριο καθιστά ένα ξένο κράτος —και μάλιστα σύμμαχο στο ΝΑΤΟ— υπεύθυνο για την εξαγωγή πολιτικής βίας σε αμερικανικό έδαφος. Πρόκειται για μία από τις πιο άμεσες δικαστικές καταδίκες μέχρι σήμερα των προσπαθειών της Άγκυρας να καταστείλει τη διαφωνία πέρα από τα σύνορά της.
