28 Μαΐου 2025 | Abdullah Bozkurt / Στοκχόλμη
Σε μια ακόμη ένδειξη της αυξανόμενης στρατιωτικοποίησης της Τουρκίας και των φιλόδοξων σχεδίων της στον παγκόσμιο αμυντικό τομέα — τα οποία ενισχύονται από την εμπλοκή της σε πολεμικές συγκρούσεις πέραν των συνόρων της — ο κρατικός κατασκευαστής συμβατικών όπλων ανακοίνωσε έσοδα ύψους 1,2 δισ. δολαρίων για το περασμένο έτος, με σχεδόν 1 δισ. να επενδύεται στην επέκταση υποδομών και στη μεταφορά τεχνολογίας.
Η εταιρεία Makine ve Kimya Endüstrisi Anonim Şirketi (Μηχανική και Χημική Βιομηχανία Α.Ε., γνωστή ως MKE), η οποία ανήκει εξ ολοκλήρου στο τουρκικό κράτος, ανέφερε αύξηση των εσόδων της χάρη στη μεγάλη ζήτηση τόσο από την εγχώρια όσο και από τη διεθνή αγορά, με το 47% των κερδών της να προέρχεται από εσωτερικούς πελάτες και το 53% από το εξωτερικό.
Οι αποκαλύψεις έγιναν από τον γενικό διευθυντή της MKE, Ιλχάμι Κελές, κατά τη διάρκεια κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίασης κοινοβουλευτικής επιτροπής στις 16 Απριλίου. Σύμφωνα με τα πρακτικά που εξασφάλισε το Nordic Monitor, ο Κελές δήλωσε ότι η εταιρεία έχει εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα αμυντικά συμβόλαια, καθιστώντας την πυλώνα της εθνικής στρατηγικής ασφαλείας της Τουρκίας.
«Ξεπεράσαμε για πρώτη φορά στην ιστορία μας το ορόσημο του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων σε έσοδα», δήλωσε στα μέλη της Επιτροπής για τις Κρατικές Οικονομικές Επιχειρήσεις. Οι εξαγωγές της MKE εκτινάχθηκαν από τα 40 εκατ. δολάρια το 2021 στα 639 εκατ. το 2024 — δεκαεξαπλασιασμός μέσα σε μόλις τρία χρόνια. Η εκρηκτική αυτή αύξηση των εξαγωγών συνοδεύτηκε από μια φιλόδοξη στρατηγική επενδύσεων με στόχο την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και ξένους πελάτες.
Η εξέλιξη αυτή τοποθετεί τη MKE — μια επιχείρηση που στο παρελθόν λειτουργούσε με ζημίες — μεταξύ των κορυφαίων παικτών της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, η οποία εξήγαγε προϊόντα αξίας 7,1 δισ. δολαρίων το περασμένο έτος και αναμένεται να φτάσει τα 8,5 δισ. μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.
Parliament_committee_minutes_MKEΗ στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας σε εσωτερικές συγκρούσεις στη Λιβύη και τη Συρία, καθώς και σε διμερείς διαμάχες όπως εκείνες μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας ή Πακιστάν και Ινδίας, έχει συμβάλει καθοριστικά στην επιτάχυνση της ανάπτυξης της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας. Η κρατική εταιρεία MKE έχει εξαγάγει μεγάλες ποσότητες συμβατικών όπλων σε αυτές τις ζώνες σύγκρουσης, εξοπλίζοντας ισλαμιστικές ομάδες-συμμάχους σε Λιβύη και Συρία, καθώς και κράτη όπως το Πακιστάν και το Αζερμπαϊτζάν.
Κατά την ίδια συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής, ο υφυπουργός Άμυνας Αλπασλάν Καβακλιόγλου επιβεβαίωσε ότι η τουρκική εμπλοκή σε ξένες συρράξεις αποφέρει σημαντικά οφέλη. Όπως δήλωσε, οι πρόσφατες στρατιωτικές επιχειρήσεις της Τουρκίας στη Συρία, τη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν έχουν δημιουργήσει νέα ζήτηση και ευκαιρίες για την παραγωγή αμυντικού εξοπλισμού.
Ο Καβακλιόγλου επεσήμανε, επίσης, ότι η σύγκρουση Ουκρανίας–Ρωσίας άνοιξε ακόμη περισσότερες δυνατότητες για την Τουρκία. «Η σημαντικότερη καμπή ήρθε με τον πόλεμο Ρωσίας–Ουκρανίας», δήλωσε. «Αποκάλυψε την ευαλωτότητα της συμβατικής στρατιωτικής ετοιμότητας της Ευρώπης και δημιούργησε μια νέα αγορά για οπλικά συστήματα, με αποτέλεσμα η Ε.Ε. να προβλέψει αμυντικές δαπάνες ύψους 800 δισ. ευρώ για την επόμενη δεκαετία».
Ο υφυπουργός ανακοίνωσε ότι η Τουρκία σχεδιάζει να επωφεληθεί από αυτό το ευρωπαϊκό κονδύλι, με την MKE να ετοιμάζεται να δημιουργήσει νέες θυγατρικές και εταιρικές συνεργασίες στην Ευρώπη. «Εργαζόμαστε εντατικά για την ίδρυση κοινοπραξιών σε όλη την ήπειρο. Αυτό θα ενισχύσει τη δική μας βιομηχανία και θα ανοίξει νέες εξαγωγικές προοπτικές», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η MKE αναδεικνύεται σε κορυφαία επενδυτική δύναμη της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας
Η MKE κατέχει πλέον την πρώτη θέση στον αμυντικό τομέα της Τουρκίας σε όρους επενδύσεων και την τρίτη θέση συνολικά σε όλες τις βιομηχανίες της χώρας. Το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα, σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της Ιλχάμι Κελές, είναι η δυνατότητά της να παράγει ολοκληρωμένα συστήματα οπλισμού «από άκρη σε άκρη» — από τα πυρομαχικά μέχρι και τις πρώτες ύλες με εκρηκτική ενέργεια.
«Προσφέρουμε αυτό που σε άλλες χώρες απαιτεί τη σύμπραξη ολόκληρων κοινοπραξιών», δήλωσε ο Κελές, τονίζοντας πως αυτό το χαρακτηριστικό ενισχύει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της MKE και ενθαρρύνει στρατηγικές συνεργασίες. Η εταιρεία έχει ήδη εδραιώσει την παρουσία της στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την Κεντρική Ασία μέσω αμυντικών συμβολαίων και κοινοπρακτικών σχημάτων.
Οι εγκαταστάσεις της MKE εκτείνονται σε οκτώ στρατηγικές τοποθεσίες εντός Τουρκίας, με συνολικά 10 εργοστάσια και 3 επιπλέον μονάδες παραγωγής. Οι δυνατότητες της εταιρείας καλύπτουν ένα πλήρες φάσμα συμβατικών όπλων.
Το εργοστάσιο ελαφρών όπλων στο Κιρίκαλε παράγει φορητά όπλα υψηλής ποιότητας, συγκρίσιμα με αυτά που χρησιμοποιούν οι πλέον σύγχρονοι στρατοί. Το εργοστάσιο όπλων στο Τσανκιρί κατασκευάζει όπλα μέσου διαμετρήματος, από 12,7 mm έως 105 mm.
Η βαριά βιομηχανία της MKE παράγει όλμους 60 mm, 81 mm και 120 mm, καθώς και οβιδοβόλα (howitzers), όπως τα Fırtına των 105–155 mm και πυροβόλα αρμάτων ALTAY.
Το ναυτικό τμήμα της MKE κατασκευάζει ναυτικά πυροβόλα 76 mm και αναπτύσσει συστήματα 127 mm (5 ιντσών). Το εργοστάσιο τεχνολογίας μηχανολογίας κατασκευάζει αυτά τα ναυτικά πυροβόλα, καθώς και συστήματα ηλεκτρονικών αντίμετρων, μάσκες, φίλτρα και εξοπλισμό προστασίας από απειλές CBRN (χημικές, βιολογικές, ραδιολογικές και πυρηνικές).
Το εργοστάσιο πυρομαχικών στο Γκαζί παράγει φυσίγγια μικρού διαμετρήματος, από 5,56 mm έως 20 mm. Το εργοστάσιο πυρομαχικών του Κιρίκαλε καλύπτει ένα ευρύ φάσμα διαμετρημάτων, από 25 mm έως 203 mm, περιλαμβάνοντας βόμβες αέρος, χειροβομβίδες και πυροκροτητές.
Με αυτή την οριζόντια και κάθετη ενσωμάτωση παραγωγής, η MKE αναδεικνύεται σε κρίσιμο κόμβο της αμυντικής και στρατηγικής πολιτικής της Τουρκίας, με διαρκώς αυξανόμενη επιρροή στην ευρύτερη περιφέρεια.
Το εργοστάσιο ρουκετών και εκρηκτικών της MKE στο Ελμαδάγ κατασκευάζει αντιαρματικά πυρομαχικά, εκρηκτικά εκκαθάρισης ναρκών και συστήματα ρουκετοβόλων όπως τα πολλαπλά εκτοξευόμενα πυραυλικά συστήματα των 107 mm και 122 mm (ÇNRA). Εκεί φιλοξενείται και το κέντρο έρευνας εκρηκτικών υλών, το οποίο αναπτύσσει νέα πυρομαχικά για UAV και καμικάζι drones.
Στο Κιρίκαλε, το εργοστάσιο προωθητικών υλών παράγει διάφορους τύπους καυσίμων και αρθρωτών προωθητικών συστημάτων, ενώ το εργοστάσιο πυροτεχνημάτων κατασκευάζει αεροπορικά αντίμετρα όπως θερμοβολίδες (flares) και ατρακτίδια μετάλλων (chaff), καθώς και καπνογόνα και φωτοβολίδες. Το εργοστάσιο χάλυβα και ορείχαλκου ανακυκλώνει υλικά που συλλέγονται από το κράτος και παράγει υψηλής ποιότητας χάλυβα, ιδανικό για την κατασκευή όπλων, με έμφαση στον χάλυβα κανονιού (barrel-grade).
Ένα νέο ερευνητικό κέντρο για εκρηκτικές ύλες βρίσκεται υπό κατασκευή και θα υποστηρίξει καινοτόμα έργα, όπως έξυπνες κεφαλές πυρομαχικών και εξειδικευμένα υλικά για πολεμική χρήση από drones.
Για να διατηρήσει τον ρυθμό της ταχείας επέκτασής της, η MKE έχει εξασφαλίσει μακροχρόνια συμβόλαια προμήθειας μέσω του τουρκικού Υπουργείου Άμυνας. Τα επιτελεία των ενόπλων δυνάμεων έχουν «κλειδώσει» τις ανάγκες τους μέχρι το 2036, επιτρέποντας στην MKE να σχεδιάσει επενδύσεις γύρω από ένα χαρτοφυλάκιο παραγγελιών ύψους 7 δισ. δολαρίων.
Η θεαματική μεταμόρφωση της MKE έχει ήδη προσελκύσει διεθνή προσοχή. Το 2023, η εταιρεία μπήκε στη λίστα Defense News Top 100, κατακτώντας την 84η θέση με πωλήσεις ύψους 866 εκατ. δολαρίων. Με έσοδα 1,2 δισ. δολαρίων το 2024, ο Ιλχάμι Κελές προβλέπει πως φέτος η MKE θα ανέβει στην πρώτη 70άδα.
Για να ανταποκριθεί στη ραγδαία αύξηση της ζήτησης, εγχώριας και διεθνούς, η MKE κατασκευάζει ένα γιγαντιαίο νέο βιομηχανικό συγκρότημα σε έκταση 4,7 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων στο Κιρίκαλε — έκταση αντίστοιχη με μια μικρή πόλη. Παράλληλα, μια επένδυση στην παραθαλάσσια πόλη Σαμψούντα θα επιτρέψει την εγχώρια παραγωγή νιτρογουανιδίνης, πρόδρομης εκρηκτικής ουσίας διπλής χρήσης που μέχρι πρότινος εισαγόταν από τη βόρεια Ευρώπη. Το νέο εργοστάσιο διασφαλίζει αυτονομία στις πρώτες ύλες και ενισχύει τη στρατηγική αυτοδυναμία της Τουρκίας στην παραγωγή όπλων.
Καθώς οι γεωπολιτικές εντάσεις αυξάνονται και η παγκόσμια ζήτηση για συμβατικά πυρομαχικά εκτινάσσεται — κυρίως λόγω συγκρούσεων όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία — η Τουρκία εδραιώνει τον ρόλο της στην παγκόσμια αγορά όπλων. Η Άγκυρα φαίνεται όλο και πιο πρόθυμη να εμπλέκεται ενεργά σε εξωτερικές συγκρούσεις, χρησιμοποιώντας τες ως μηχανισμό στήριξης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και αξιοποίησης των οικονομικών οφελών που γεννά ο κλιμακούμενος πόλεμος.
