Στο ιστορικό αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ παρουσιάσαμε, χθες, το βιβλίο του συναδέλφου Κώστα Μπλιάτκα, “Η συνείδηση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης”. Το ενδαφέρον βιβλίο αποτέλεσε αφορμή για μια αναφορά και στο πανεπιστήμιο και στο φοιτητικό κίνημα και στους εμβληματικούς καθηγητές του.
Έδωσε την ευκαιρία να μιλήσουμε και για μια περίοδο που μια μικρή ομάδα, η εικονιζόμενη στην φωτογραφία, απο την οποία λείπει ο Λάζαρος Χατζηνάκος, ο οποίος δεν βρίσκεται πια μαζί μας, μέσα απο ένα μικρό δωματιάκι της εφημερίδας “Θεσσαλονίκη”, όπου πριν λειτουργούσε ο τηλέτυπος, επηρέαζε, αν δεν διαμόρφωνε, ως έναν βαθμό, τις εξελίξεις στο πανεπιστήμιο.
Απο αριστερά, Μιχάλης Αλεξανδρίδης, Μιχάλης Παππούς (μαζί με τον Γιάννη Κυριακίδη οι φωτορεπόρτερ της εποχής), Κώστας Μπλιάτκας, Παντελής Σαββίδης, Δημήτρης Αραβαντινός. Ο Αραβαντινός ακολούθησε επιτυχημένη ακαδημαϊκή καριέρα (είναι σήμερα καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ). Οι άλλοι έχουν αφήσει το αποτύπωμά της στα δημοσιογραφικά πράγματα. Καλό,κακό θα το κρίνει η κοινωνία. Αποτύπωμα, όμως άφησαν.
Παραθέτω την δική μου, σύντομη παρέμβαση στην χθεσινή εκδήλωση:
Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
«Η συνείδηση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης» ονόμασε ο Κώστας Μπλιάτκας το βιβλίο που εξέδωσε από τις εκδόσεις «Επίκεντρο» με βασικό καμβά συνεντεύξεις που πήρε από εμβληματικές προσωπικότητές του.
Έχει συνείδηση ένα πανεπιστήμιο;
Βεβαίως. Είναι το αποτύπωμα που άφησαν οι μεγάλοι δάσκαλοί του. Ο καθένας στον τομέα του.
Στην περίπτωση του Αριστοτελείου το αποτύπωμα ήταν ό,τι προοδευτικότερο είχε να επιδείξει η χώρα μετά τον Εμφύλιο.
Μεγάλες προσωπικότητες πέρασαν από τις αίθουσες του. Προσωπικότητες που δεν χωρούσαν στον αθηναϊκό συντηρητισμό που έπνιγε και συνεχίζει να πνίγει τη χώρα.
Οι προσωπικότητες που συνάντησε ο συγγραφέας είναι η επόμενη γενιά και κατά κάποιον τρόπο μαθητές της εμβληματικής Γενιάς του 30, της σπουδαιότερης γενιάς που είχε η χώρα στον 20 αιώνα. Ήταν και η τελευταία.
Οι πρωταγωνιστές του βιβλίου με την εξιστόρηση του βίου τους και των εκπαιδευτικών εμπειριών τους δίνουν το στίγμα μιας εποχής που αρχίζει από τον μεσοπόλεμο και φθάνει ως το 1982 όταν ο νόμος για τα πανεπιστήμια εκείνης της εποχής διέκοψε μια πορεία αντιλήψεων διδασκαλίας και σχέσεων καθηγητή-φοιτητή και συναδέλφων μεταξύ τους που είχε βαθιές ιστορικές ρίζες.
Η αποτελεσματικότητα αυτής της αλλαγής κρίνεται ακόμη.
Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Την τελευταία αυτή περίοδο, από τη μεταπολίτευση και για αρκετά χρόνια, ο Κώστας Μπλιάτκας την έζησε με παρουσία και ένταση. Και ως φοιτητής του Βιολογικού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και, παράλληλα, ως συντάκτης της εφημερίδας «Θεσσαλονίκη», μέλος εκείνης της ιστορικής, πια, δημοσιογραφικής ομάδας φοιτητών που μέσα από ένα δωματιάκι της εφημερίδας επηρέασε καθοριστικά τις φοιτητικές εξελίξεις της μεταπολίτευσης.
Και το λέω μετά λόγου γνώσεως.
Ήταν μια μικρή ομάδα με αρχαιότερη την ταπεινότητά μου που αποτελούνταν εκτός από τον Μπλιάτκα, από τον Μιχάλη Αλεξανδρίδη, τον Δημήτρη Αραβαντινό και τον Λάζαρο Χατζηνάκο.
‘Ολοι τους- πλην Αραβαντινού ο οποίος ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα , διαδραμάτισαν σημαντικότατο ρόλο στα δημοσιογραφικά πράγματα όχι, μόνο, της Θεσσαλονίκης, Της χώρας ολόκληρης.
Μου δίνεται η ευκαιρία να πω πως η εφημερίδα Θεσσαλονίκη είχε παράδοση στο φοιτητικό ρεπορτάζ.
Όταν μου το ανέθεσε ο Κούρτης, ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος είχε ανοίξει τους ορίζοντές του σε αυτό που διέπρεψε και συνεχίζει να διακονεί.
Αυτός κατείχε την στήλη πριν από εμένα. Και πριν τον Παπασαραντόπουλο ο παριστάμενος, επίσης, Χρίστος Ζαφείρης του οποίου η συγγραφική συμβολή στην ιστορία και την μικροιστορία της πόλης είναι πολύ μεγάλη.
Μια και αναφερόμαστε στο παρελθόν, ας κάνουμε και μια μνεία και στον Κλέαρχο Τσαουσίδη και σε τρεις άλλες προσωπικότητες της εφημερίδας. Τον Αντώνη Πεκλάρη, τον Γιάννη Μυλαράκη, τον Σταύρο Ρεπανά.
ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε επι πρωθυπουργίας Αλέξανδρου Παπαναστασίου αλλά οι πρώτες αποφάσεις ελήφθησαν επι Ελευθερίου Βενιζέλου.
Ήταν ο Βενιζέλος που ανέθεσε, μετά το 1928 στον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή την ανασυγκρότηση των δύο πανεπιστημίων της χώρας, Αθήνας και Θεσσαλονίκης με κατεύθυνση να δοθεί στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο σαφής προοδευτικός χαρακτήρας.
Την κόρη Καραθεοδωρή, Δέσποινα, συνάντησα για τις ανάγκες της εκπομπής που έκανα στην ΕΡΤ3, στο κτήμα της στον Πλαταμώνα.
Ο καθηγητής Στάμου είχε επαφή μαζί της για να δοθούν τα αρχεία Καραθεοδωρή στο Αριστοτέλειο. Και τότε ζητήσαμε την βοήθεια του τότε πρύτανη Μιχάλη Παπαδόπουλου ο οποίος την παρείχε αμέριστη.
Ονομάστηκε, μάλιστα, το κτίριο διοίκησης Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή. Από τον πρύτανη Μιχάλη Παπαδόπουλο.
Η ιστορία της δημιουργίας και της εξέλιξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μέρος της οποίας καταγράφεται με επιτυχία στο βιβλίο, είναι συνδεδεμένη με τις πιο κρίσιμες στιγμές της πορείας του έθνους. Και με τις μεγάλες αντιπαραθέσεις του.
Σας προτείνω να τις ζήσετε διαβάζοντάς το.
Καλοτάξιδο
Παντελής Σαββίδης
