Η εμφάνισή της συγγραφέως Ρούμενα Μπουζάροφσκα στην Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης τράβηξε τα περισσότερα βλέμματα, με αφορμή την προώθηση της συλλογής διηγημάτων «Ο άντρας μου» που κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο «Gutenberg», σε μετάφραση της καταξιωμένης
μεταφράστριας Αλεξάνδρας Ιωαννίδου, καθηγήτριας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, που έχει επίσης μεταφράσει και άλλους Ευρωπαίους συγγραφείς στα ελληνικά, μεταξύ των οποίων οι Olga Tokarchuk και Georgi Gospodinov..
Το σλαβικό δημοσίευμα των Σκοπίων σημειώνει: είναι ιστορικό γεγονός είναι ότι για πρώτη φορά το όνομα της γλώσσας εμφανίζεται επίσημα σε βιβλίο στη χώρα αυτή ως «μετάφραση από τη μακεδονική γλώσσα».
Σύμφωνα με τα ελληνικά ΜΜΕ, το «Ο άντρας μου» είναι ένα από τα πιο διαβασμένα βιβλία στην Ελλάδα και η μετάφραση των άλλων δύο βιβλίων της Μπουζάροφσκα – «Δεν πάω πουθενά» και την επόμενη χρονιά «Osmica» – θα παρουσιαστεί στο πολιτιστικό κοινό εκεί.
Η Μπουζάροφσκα θα έχει παρουσίαση στην Αθήνα τον Ιούνιο, ενώ υπάρχει και πρόσκληση για παράσταση στο λογοτεχνικό φεστιβάλ στα Χανιά της Κρήτης.
«Ο άντρας μου» είναι η τέταρτη συλλογή της Μπουζάροφσκα. Μέχρι στιγμής έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 13 γλώσσες και πέρυσι ήταν στη λίστα με τα 100 πιο εντυπωσιακά βιβλία για το 2022 στη Γαλλία, που κυκλοφόρησε από το γαλλικό λογοτεχνικό περιοδικό «Lire» και τα διηγήματα της Μπουζάροφσκα δημοσιεύτηκαν στα γαλλικά από τον θρυλικό εκδοτικό οίκο «Galimar».
Τι λέει η συγγραφέας
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το γεγονός ότι ο «Άντρας μου» λέει «μετάφραση από τα μακεδονικά» για πρώτη φορά στην ιστορία είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για τη συμφιλίωση της μακροχρόνιας σύγκρουσης των δύο χωρών.
Γνωρίζουμε βέβαια πόσο ταπεινωτικό είναι για εμάς να παλεύουμε με τη μη αποδοχή της ταυτότητας και της γλώσσας μας, αλλά θα πρέπει να καταλάβουμε και πόσο για έναν απλό Έλληνα, θύμα δεκαετιών αρνητικής πολιτικής προπαγάνδας κατά της ‘Μακεδονίας’, λέγοντας Η λέξη «μακεδονικά» είναι ταμπού.
Το γεγονός ότι το «Ο Άντρας μου» είναι ένα τόσο διαβασμένο βιβλίο εκεί, καθώς και το γεγονός ότι στην έκθεση όλα τα βιβλία στο περίπτερο εξαντλήθηκαν και ότι υπέγραψα 200 αντίτυπα αναγνωστών που ήρθαν αυτοπροσώπως με ένα βιβλίο στο χέρι, λέει πολλά για το πόσο ο εθνικισμός είναι ένα εργαλείο που τον χρησιμοποιούν τα πολιτικά κόμματα εναντίον του λαού τους.
Παρά τη Συμφωνία των Πρεσπών, δεν ήταν καθόλου εύκολο να τυπωθεί η λέξη «Μακεδονικά» στο ίδιο το βιβλίο, και να καταχωρηθεί στο επίσημο μητρώο βιβλίων του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού.
Η μεταφράστριά μου, η καθηγήτρια Αλεξάνδρα Ιωανίδου, είναι η πιο υπεύθυνη γι’ αυτό, μια απίστευτα γενναία γυναίκα με υψηλά ιδανικά που έχει γίνει στόχος επιθέσεων εθνικιστών για χρόνια λόγω του αγώνα της για τη μακεδονική γλώσσα και ταυτότητα (αν αναρωτιέστε, όχι, δεν είναι μακεδονικής καταγωγής, είναι Ελληνίδα).
Είχαμε ιδιωτική ασφάλεια στην παρουσίαση
Τα εύσημα πηγαίνουν επίσης στους εκδότες μου Gutenberg, οι οποίοι γνώριζαν ότι μπορεί να εκτεθούν σε επίθεση για αυτό.
Γνωρίζουμε πόσο ισχυροί είναι οι εξτρεμιστές όπως η «Χρυσή Αυγή» στην Ελλάδα και εξαιτίας αυτού που συνέβη στον καλλιτέχνη Σεργκέι Αντρέεφσκι στην έκθεσή του στη Θεσσαλονίκη, οι εκδότες προσέλαβαν ιδιωτική ασφάλεια για εμένα και την Ιωαννίδου. ενώ το πανηγύρι είχε καλέσει και την αστυνομία για προστασία (αν και η αστυνομία δεν ανταποκρίνεται πάντα).
Όμως διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχε ανάγκη για κάτι τέτοιο.
Είχαμε απίστευτη υποστήριξη από το κοινό. Εκτός από το γεγονός ότι διάβαζα στα μακεδονικά σε μια δημόσια εκδήλωση, μια γλώσσα που είχε απαγορευτεί και καταπιεστεί για δεκαετίες, ένα νεαρό αγόρι από τη «Μακεδονία του Αιγαίου» εμφανίστηκε από το κοινό και μίλησε στη μακεδονική διάλεκτο, κάτι που ήταν εξαιρετικά συγκινητικό για όλους.
Το κοινό καταδίκασε δημόσια το περιστατικό με τον Σεργκέι Αντρέεφσκι και χειροκρότησε όταν μιλούσε για την ανάπτυξη καλής γειτονίας μεταξύ των δύο χωρών.
Τα δικαιώματα της γυναίκας
Είμαι τυχερή που ζω σε μια εποχή που έχω περισσότερα δικαιώματα από τη μητέρα μου και τον παππού και τη γιαγιά μου, ώστε να μπορώ να είμαι συγγραφέας και δημόσιο πρόσωπο.
Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι οι γυναίκες διαβάζουν πολύ περισσότερο από τους άνδρες, επομένως είναι φυσικό το κοινό να θέλει να διαβάσει κάτι με το οποίο μπορεί να ταυτιστεί, σε αντίθεση με πριν όταν διαβάζαμε «ανδρική» λογοτεχνία π.χ. έργα αντρών για άντρες.
Δεν θα έλεγα, λοιπόν, ότι η «αρραβωνιασμένη» λογοτεχνία επιστρέφει στη σκηνή, αλλά ότι έρχονται στη σκηνή φωνές που έχουν αποσιωπηθεί, τονίζει η συγγραφέας.
Σχετικά με το αναγνωστικό κοινό της Ελλάδας θα μπορούσα να πω ότι ένα μεγάλο μέρος είναι νεαρές γυναίκες που δεν γνωρίζουν τίποτα για την «ελληνομακεδονική» σύγκρουση και διαβάζουν το βιβλίο μου για άλλους λόγους. Από όσο καταλαβαίνω από αυτούς, βρίσκουν τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους στο βιβλίο και το θεωρούν σύγχρονο. Μου λένε ότι το κείμενο είναι φρέσκο για αυτούς και ότι τους συγκινεί και τους κάνει να γελούν ταυτόχρονα. Το ίδιο μου λένε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οπότε η επιτυχία του βιβλίου στην Ελλάδα έχει ομοιότητες με την επιτυχία του στην Ευρώπη.
—
θα συμφωνήσω κι εγώ στο σημείο ότι ήταν ένα βήμα. Ελπίζω το τελευταίο προς αυτή την κατεύθυνση.
Αφού- ελέω Συμφωνίας των Πρεσπών η γλώσσα του πολυγλωσσικού μορφώματος των Σκοπίων ονομάστηκε μακεδονική (αχ κ.κ. Τσίπρα, Καμμένο και Κοτζιά τι μας κάνατε) δεν μπορείς ,χωρίς να την παραβιάσεις , να αντικρούσεις πλήρως την θρασεία παρέμβαση της συγγραφέως , που αποδεικνύεται ότι είναι μεγαλωμένη με τις ιδέες της Μεγάλης και Ανεξάρτητης Μακεδονίας (άκου Μακεδονία του Αιγαίου).
Όσο για την ουσία της ανύπαρκτης μακεδονικής γλώσσης -δεν υπάρχει γραπτό κείμενο-ας εμπλακούν η συγγραφέας και η μεταφράστρια με τον ζώντα γλωσσολόγο κ. Μπαμπινιώτη ,αλλά και τους αείμνηστους Ανδριώτη ,Ελύτη , Ανδρόνικο και τόσους άλλους Έλληνες, αλλά και Σλαβοβούλγαρους ιστορικούς και επιστήμονες ,που απέδειξαν ότι η γλώσσα των λαών της Βόρειας ”Μακεδονίας” είναι Βουλγαρική διάλεκτος , που ονομάστηκε Σερβοκροατική από τον Τίτο.