Η Δεξαμενή Σκέψης “Στράβων” διένειμε, χθες, μια μελέτη του Θωμά Μαρκόπουλου Υποψήφιου διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Χίο και μέλους της Επιστημονικής Επιτροπής του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών για την Ρωσοουκρανική σύγκρουση και τις οικονομικές και γεωπολιτικές της συνέπειες. Η μελέτη διανεμήθηκε στα αγγλικά και η ελληνική μετάφραση πουθα παρατεθεί έγινε με ευθύνητων “Ανιχνεύσεων”. Παρατίθεται σε pdf το σύνολο της μελέτης σε ελληνικά και αγγλικά.
Ακολουθεί περιληπτική εισαγωγή στο κείμενο:
Η μελέτη του Θωμά Μαρκόπουλου, υποψήφιου διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και μέλους του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών, αποτελεί μια ολοκληρωμένη ανάλυση της εμπλοκής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον ρωσοουκρανικό πόλεμο από το 2022 έως το 2025, με έμφαση στις οικονομικές και γεωπολιτικές του επιπτώσεις. Η εργασία εστιάζει στη βαθμιαία αποδυνάμωση της αρχικής ενότητας της ΕΕ, στην πολιτική και στρατηγική απόκλιση μεταξύ των κρατών-μελών, και στην αδυναμία των θεσμικών μηχανισμών να αντιμετωπίσουν συντεταγμένα τις πολυεπίπεδες προκλήσεις του πολέμου.
Η ανάλυση ξεκινά με ιστορικό υπόβαθρο της σύγκρουσης, περιγράφοντας την εισβολή της Ρωσίας και τις άμεσες συνέπειες για την Ουκρανία, την Ευρώπη και τη διεθνή κοινότητα. Καταγράφεται το νομικό και στρατηγικό πλαίσιο των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, οι οποίες αν και εκτεταμένες, απέφεραν μικτά αποτελέσματα. Η Ρωσία κατάφερε να προσαρμοστεί εν μέρει, ανακατευθύνοντας τις εξαγωγές της προς την Ασία και δημιουργώντας εναλλακτικά χρηματοπιστωτικά δίκτυα.
Οικονομικά, η σύγκρουση προκάλεσε έντονη αναστάτωση σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι διαταραχές στην ενέργεια και οι αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες οδήγησαν σε πληθωρισμό, δημοσιονομικές πιέσεις και επιβράδυνση της βιομηχανικής παραγωγής, ιδίως στις ενεργοβόρες χώρες. Η προσφυγική κρίση με εκατομμύρια Ουκρανούς εντός της ΕΕ αύξησε την πίεση στις κοινωνικές δομές και την αγορά εργασίας, αναδεικνύοντας τις ανισότητες και τα θεσμικά κενά στην ένταξή τους.
Σε γεωπολιτικό επίπεδο, η εργασία καταδεικνύει την αποτυχία της ΕΕ να λειτουργήσει ως ενιαίος στρατηγικός παράγοντας. Ο στρατηγικός κατακερματισμός μεταξύ των κρατών-μελών (ιδιαίτερα μεταξύ Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης), οι συνταγματικοί και πολιτικοί περιορισμοί σε βασικά κράτη όπως η Γερμανία και η Γαλλία, καθώς και οι διμερείς πρωτοβουλίες εκτός θεσμικού πλαισίου, υπονομεύουν τη συλλογική ευρωπαϊκή πολιτική. Παράλληλα, η συνοχή του ΝΑΤΟ δοκιμάζεται από τις ανισότητες στον επιμερισμό των βαρών, τη γεωπολιτική αστάθεια, και τις υβριδικές απειλές, περιλαμβανομένων των κυβερνοεπιθέσεων.
Η μελέτη εξετάζει επίσης τις εσωτερικές δημοσιονομικές ανισορροπίες, με έμφαση στην πίεση στα δημόσια οικονομικά των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου και τους θεσμικούς περιορισμούς στη Γερμανία. Η έλλειψη κοινής στρατηγικής για τις επενδύσεις, τις προμήθειες και την καινοτομία στον βιομηχανικό τομέα έχει εντείνει τον κίνδυνο αποβιομηχάνισης σε στρατηγικούς τομείς, ενώ η υπέρμετρη στροφή σε στρατιωτικές δαπάνες απειλεί να αποδυναμώσει μακροπρόθεσμα το Ευρωπαϊκό Πράσινο Σύμφωνο και την ψηφιακή ανταγωνιστικότητα.
Η εργασία προτείνει σειρά μέτρων πολιτικής, όπως η ίδρυση ενιαίου Στρατηγικού Διοικητηρίου της ΕΕ, η θεσμοθέτηση συμφωνίας κυβερνοάμυνας, η ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας και της εσωτερικής συνοχής με μηχανισμούς διαφανούς επιμερισμού βαρών, και η επένδυση σε κρίσιμες τεχνολογίες και αμυντική βιομηχανία. Κεντρικό συμπέρασμα είναι ότι η ΕΕ πρέπει να μετασχηματιστεί σε έναν προδραστικό γεωπολιτικό δρώντα, με ενιαία στρατηγική και θεσμική συνοχή, αν θέλει να διατηρήσει τη θέση και την αξιοπιστία της στο διεθνές σύστημα.
Η εργασία αποτελεί σημαντική συμβολή στον δημόσιο διάλογο για το μέλλον της Ευρώπης μετά την κρίση στην Ουκρανία και καταλήγει ότι οι αποφάσεις που θα ληφθούν τα επόμενα χρόνια θα διαμορφώσουν όχι μόνο την έκβαση της σύγκρουσης, αλλά και τη φυσιογνωμία της Ευρώπης ως γεωπολιτικής δύναμης στον 21ο αιώνα.
ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Ρωσία-ΟυκρανίαΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ
Russia-Ukraine
