Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Όπως η Ισπανία, η Ελλάδα, η Τυνησία … χώρες όπου ο τουρισμός είναι βασιλιάς. Η χρεοκοπία του βρετανικού οργανωτή ταξιδιών θα βαρύνει πολύ στο άμεσο μέλλον την βαριά τουριστική βιομηχανία τους.
Αυτά αναφέρουν στις 25-9-2019 στην κοινή ανάλυσή τους οι δημοσιογράφοι Jean–Michel–Bezat, Sandrine Morel (ανταπόκριση από Μαδρίτη) και Marina Rafenberg (ανταπόκριση από Αθήνα) στον ηλεκτρονικό Le
Monde , συνοδευόμενη από τη διπλανή σχετική φωτογραφία της 24ης Σεπτεμβρίου, J’AIME REINA / AFP, από την Πάλμα ντε Μαγιόρκα.
Όταν η Thomas Cook κήρυξε πτώχευση, τη Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου 2019 στις 3:30 π.μ., η ανησυχία επικεντρώθηκε άμεσα στους 650.000 πελάτες της που ταξίδευαν εκείνες τις μέρες στον κόσμο, εκ των οποίων 150.000 ήταν Βρετανοί και 140.000 Γερμανοί. Επικεντρώθηκε επίσης στους 22.000 υπαλλήλους της, συμπεριλαμβανομένων και των 780 στη Γαλλία, όπου η θυγατρική της ανακοίνωσε την Τρίτη το βράδυ, ότι θα υποβάλει αίτηση για τοποθέτησή της σε καθεστώς αναγκαστικής διαχείρισης για να «εξασφαλίσει τη συνέχεια της δραστηριότητάς της». Αλλά για τις χώρες (άρα και για την Ελλάδα) όπου ο εν λόγω ταξιδιωτικός όμιλος έστελνε τους πελάτες του, το οικονομικό κόστος της πτώχευσης θα είναι επίσης βαρύ, τουλάχιστον προς το παρόν (μέχρι να υποκατασταθούν οι πελάτες της Thomas Cook από άλλους). Ειδικότερα δεδομένου ότι η πτώχευση αυτού του 178ετούς πρακτορείου σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, αυτής ενός συγκεκριμένου μαζικού τουρισμού, για τον οποίο η Thomas Cook ήταν, εδώ και δεκαετίες, ένας από τους κύριους πρωταγωνιστές.
«Οι χώρες γύρω από τη Μεσόγειο θα είναι αυτές που θα πληγούν περισσότερο», προειδοποιεί ο Didier Arino, 
διευθυντής της εξειδικευμένης συμβουλευτικής εταιρείας Protourisme. Για την Τυνησία, η οποία διέθετε περισσότερες από 300 μονάδες-εταίρους της Thomas Cook, εκτιμά την απώλεια περίπου στα 60 εκατομμύρια ευρώ μόνο για τους ξενοδόχους και «περισσότερα από 100 εκατομμύρια για ολόκληρη την τουριστική αλυσίδα» (δηλαδή ξενοδόχους, εστιάτορες, ξεναγούς, αυτοκινητιστές, προμηθευτές). Μερικοί από αυτούς δεν θα πληρωθούν ή δεν θα αποζημιωθούν ποτέ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, «η ζημία θα ανέλθει σε πάνω από ένα δισεκατομμύριο» μόνο για τον ξενοδοχειακό κλάδο, λέει ο εν λόγω σύμβουλος.
Η Ισπανία, όπου ο τουρισμός αντιπροσωπεύει σχεδόν το 12% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) της και όπου μέχρι το τέλος Αυγούστου 2019 της απέφερε έσοδα 64 δις εκατομ. ευρώ (σύμφωνα με την ηλεκτρονική έκδοση του Le Figaro στις 1-10-2019), πήρε στα πολύ σοβαρά αυτήν την υπόθεση. Μετά την πτώχευση, ο υφυπουργός Τουρισμού, Isabel Oliver, κάλεσε τους περιφερειακούς συμβούλους τουρισμού των Καναρίων Νήσων, των Βαλεαρίδων Νήσων, της κοινότητας της Βαλένθια, της Καταλονίας και της Ανδαλουσίας, καθώς και εκπροσώπους της ξενοδοχειακής εργοδοσίας. Στόχος : να αναλυθούν οι συνέπειες και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για τον περιορισμό του αντίκτυπού τους. Περίπου 70.000
τουρίστες πήγαν στην Ισπανία με την Thomas Cook, απόδειξη της σημασίας του. Ο ταξιδιωτικός γίγαντας του «όλα πληρωμένα» αφήνει απλήρωτους λογαριασμούς πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με την τουριστική ισπανική ομοσπονδία εργοδοτών Exceltur. Η ανησυχία αυξάνεται μεταξύ των παρόχων τουριστικών υπηρεσιών, των εταιρειών πούλμαν, των εστιατορίων και των ξενοδοχείων. Για να μην αναφερθούμε στις ζημίες που προκλήθηκαν από τις ακυρώσεις των μελλοντικών διαμονών. Σχεδόν 114.000 τουρίστες αναμένονταν τις 15 επόμενες ημέρες, μετά την πτώχευση. 
Το 2018, η Thomas Cook είχε στείλει 3.6 εκατομμύρια αλλοδαπούς στην Ισπανία, κυρίως στις Καναρίους Νήσους (30.000 δωμάτια για την Thomas Cook) και στις Βαλεαρίδες Νήσους (40.000). Είχε εκεί 8 τουριστικούς συνεργάτες και απασχολούσε περίπου 2.500 άτομα. Στα Κανάρια Νησιά, όπου 2.000.000 τουρίστες ήρθαν μέσω της Thomas Cook το 2018, η Γενική Ένωση Εργαζομένων αναφέρει 13.500 απειλούμενες θέσεις εργασίας ή το 10% των υπαλλήλων του ξενοδοχειακού κλάδου. Απαιτεί «τη δέσμευση των επιχειρήσεων, των δημόσιων φορέων και κοινωνικών οργανισμών να εξασφαλίσουν τη σύνδεση των νησιών με την υπόλοιπη Ευρώπη και να μην χάσουν τα τουριστικά πακέτα που έχουν ήδη πωληθεί». Αλλά το χειρότερο έρχεται. Στις Καναρίους Νήσους, η χειμερινή περίοδος, ειδικά οι διακοπές των Χριστουγέννων 2019, είναι η περίοδος αιχμής. Η μικρή παρηγοριά είναι ότι οι θυγατρικές του ταξιδιωτικού πράκτορα Thomas Cook στη Γερμανία και τη Σκανδιναβία εξακολουθούν να λειτουργούν, όπως και μία από τις τρεις αεροπορικές εταιρείες, η γερμανική Condor, η οποία μόλις έλαβε από το Βερολίνο βοήθεια 380 εκατομμυρίων ευρώ.
Μια επίπτωση ντόμινο ;
Η Ελλάδα ; Ανησυχεί πολύ περισσότερο, αφού ο τουρισμός συμβάλει σε πάνω από το 25% του ελληνικού ΑΕΠ και άντεξε καλύτερα κατά την τελευταία δεκαετία της κρίσης. Είναι η βαριά μας βιομηχανία. Η 
κυβέρνηση συγκέντρωσε εσπευσμένα επαγγελματίες του τουρισμού για να κάνει μια πρώτη αποτίμηση των ζημιών που υπέστησαν. Φαινόταν να προσανατολίζεται στην κατάργηση του τουριστικού φόρου διαμονής για τους πληττόμενους ξενοδόχους, πριν να λάβει κι άλλα μέτρα, αν χρειαστεί, το επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), το κόστος για τον κλάδο θα είναι μεταξύ 250 και 500 εκατομμυρίων ευρώ. Όμως, η ξενοδοχειακή ένωση της Ελλάδας έχει ήδη ξεκινήσει μια έρευνα για να έχει μια ακριβέστερη εικόνα της κατάστασης. Το 2018, από τα 33 εκατομμύρια τουρίστες που έφτασαν στην Ελλάδα, τα 2,8 εκατομμύρια είχαν επιλέξει το βρετανικό οργανωτή περιηγήσεων. Μερικά νησιά, όπως η Κρήτη, η Κως, η Κέρκυρα και η 
Ζάκυνθος, επηρεάζονται σημαντικά. Η Thomas Cook είχε συμβόλαια με το 70% των κρητικών ξενοδοχείων, ενώ στην Κω, το 25% των τουριστικών επιχειρήσεων συνεργάστηκε με τον εν λόγω όμιλο, σύμφωνα με τις ξενοδοχειακές ενώσεις. Η ζημία για την Κρήτη αναμένεται να είναι πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ και να έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια εκατοντάδων θέσεων εργασίας, δήλωσε, στους παραπάνω ανταποκριτές, ο Νίκος Χαλκιαδάκης, διευθυντής της Ένωσης Ξενοδοχείων Ηρακλείου.
Άλλες χώρες ανησυχούν, αλλά σε μικρότερο βαθμό.
Στην Πορτογαλία, ο υφυπουργός τουρισμού ανέφερε ότι στο νότιο Αλγκάρβε επλήγησαν 500 άνθρωποι. Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι θα είναι πολύ προσεκτική όσον αφορά τις δηλώσεις χρεοκοπίας των επιχειρήσεων του κλάδου, ιδίως στο Αλγκάρβε και στη νήσο Μαδέρα. Χωρίς να δώσει συγκεκριμένα στοιχεία.
Στο Μαρόκο δημιουργήθηκε μια ομάδα κρίσης, απόδειξη ότι μερικοί από τους Βρετανούς τουρίστες (683.000 το 2018) ήταν πελάτες της Thomas Cook. Τα δύο τουριστικά αξιοθέατα, του Μαρακές και του Αγκαντίρ, θα είναι τα πιο αρνητικά επηρεασμένα.
Στην Τουρκία, όπου υπήρχαν 21.000 πελάτες, το Υπουργείο Τουρισμού ανακοίνωσε την εφαρμογή «το συντομότερο δυνατό» ενός προγράμματος 50 εκατομμυρίων ευρώ για να βοηθήσει τις τοπικές επιχειρήσεις, ειδικά στην περιοχή του Μαρμαρίδας, προτιμητέας από τους Βρετανούς.
Θα έχουμε τουριστικό ζημιογόνο «τσουνάμι», όπως πρόβλεψαν κάποιοι; Ο Jean-Pierre Mas, πρόεδρος της ομοσπονδίας «Οι Επιχειρήσεις του ταξιδιού» (Les Entreprises du voyage), αρνείται οποιαδήποτε 
καταστροφή, ακόμη και αν αναγνωρίζει ότι πολλές επιχειρήσεις θα υποφέρουν από την πτώχευση της Thomas Cook. «Θα υπάρξει φαινόμενο ντόμινο, ειδικά για τις επιχειρήσεις που συνεργάστηκαν με τον Thomas Cook, επειδή, ως ενδιάμεσοι διανομείς, τους χρωστάει χρήματα». Αλλά οι τουριστικές χώρες οι ίδιες, δεν θα υποφέρουν», πρόσθεσε, τονίζοντας το δυναμισμό του τουριστικού κλάδου. «Είναι η πολύ κακή διαχείριση των ηγετικών στελεχών της Thomas Cook, και της αλαζονείας τους, που έφταιξε. Σε καμία περίπτωση η τουριστική βιομηχανία, η οποία πάει πολύ καλά», προσέθεσε. Η φύση, που απεχθάνεται το κενό, θα συμβάλει ώστε τον χώρο που άφησε ο βρετανικός γίγαντας να τον καταλάβουν άλλοι. Και οι τουριστικές ροές, ισχυρίζεται ο Mas, θα διπλασιαστούν τα επόμενα 20 χρόνια…
Ιδωμεν
