του Κωνσταντίνου Κούσαντα, Αντιιστρατήγου ε.α.Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι ο 4ετής Ρώσο Ουκρανικός πόλεμος έχει φέρει τεράστιες αλλαγές μέσα στο διεθνές σύστημα και γενικότερα στο υποσύστημα της ΝΑ Μεσογείου – Μέσης Ανατολής που αφορούν την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία.
1. ΝΈΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΉ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ
Η νέα ενεργειακή γεωπολιτική της ΕΕ και ειδικότερα η απεξάρτηση των κρατών της από την εισαγωγή Ρωσικού Φυσικού Αερίου (ΦΑ) σε σύντομο χρονικό διάστημα με ακριβότερο ΦΑ άλλων κρατών, σε σχέση με την νέα αναδιανομή του, έχει ως επίκεντρο την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία 2 κράτη της ΕΕ τα οποία βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων.
2. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΉ ΑΝΑΒΆΘΜΙΣΗ ΕΛΛΆΔΑΣ
Παρά τις μικρές ποσότητες ΦΑ που η Ελλάδα έχει συμφωνήσει με τις ΗΠΑ (700 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ΦΑ τον χρόνο), η χώρα μας έχει πλέον την ευκαιρία να διακινήσει τον χρόνο 21 δις κυβικά μέτρα ΦΑ μαζί με τα 6 δις ΦΑ αερίου που καταναλώνει ετησίως.
Το ετήσιο άθροισμα των 5,5 δις ΦΑ της Gas Trade της Αλεξανδρούπολης του Ανατολικού Κάθετου Άξονα προς Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία + 10 δις του Trans Adriatic Pipeline + 5,5 δις από την εισαγωγή του ΦΑ της Ρεβυθούσας στο Εθνικό Κεντρικό Σύστημα Διανομής του ΦΑ προς τα κράτη του Δυτικού Κάθετου Άξονα Βορείως Θεσσαλονίκης, Σκόπια, Σερβία, Ουγγαρία αποτελούν μια μελλοντική δυναμική τεράστια για την Ελλάδα ως διαμετακομιστή του ΦΑ
3. ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΤΉΣ ΚΥΠΡΙΑΚΉΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑΣ
Αντίστοιχα η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται πολύ κοντά πλέον στην παραγωγή – εκμετάλλευση ΦΑ των οικοπέδων 6, 10 και 12.
Συνολικές ποσότητες 800 δις κυβικών μέτρων ΦΑ μπορούν ενδεχομένως να αντληθούν, με αποτέλεσμα το ΦΑ να αρχίσει να εξάγεται μέσα στην ΕΕ μέσω Αιγύπτου (Νταμιέτα – Ιντκου) με υγροποίηση από το 2027 με πρόσφατες συμφωνίες Κυπριακής Δημοκρατίας και Αιγύπτου.
4. Η ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΉ ΠΡΟΟΠΤΙΚΉ ΤΟΥ EASTMED ΓΙΑ ΙΣΡΑΉΛ ΚΥΠΡΙΑΚΉ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ ΕΛΛΆΔΑ
Η προοπτική συνολικά αποθεμάτων εξαγωγών περίπου 800 δις κυβικών μέτρων ΦΑ είναι σημαντικές ποσότητες που μπορούν να στηρίξουν την οικονομία της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά μαζί με τα Ελληνικά αποθέματα που συνολικά μπορούν να φθάσουν συνολικά μέχρι 680 κυβικά μέτρα ΦΑ από τo οικόπεδα δυτικά της Κρήτης (exxonmobil) και οικόπεδο 2 Δυτικά Κέρκυρας, ενδεχομένως να αναβιώσουν την κατασκευή τον Eastmed.
Ο λόγος είναι ότι το Ισραήλ επιθυμεί την κατασκευή του αγωγού απευθείας στην ΕΕ μέσω Κυπριακής Δημοκρατίας και Ελλάδας όπως επιθυμούν και οι ΗΠΑ, παρόλη την ακριβή κατασκευή του eastmed που μπορεί να φθάνει και τα 8 δις ευρώ.
Εάν ο αγωγός eastmed κατασκευαστεί, μία αθροιστική ποσότητα περίπου από τα 2,5 τρις κυβικών μέτρων αποθεμάτων ΦΑ (Ισραήλ, Κυπριακής Δημοκρατίας, Ελλάδας) μπορεί να πηγαίνει στην ΕΕ με χωρητικότητα αγωγού max 20 δις κυβικά μέτρα ετησίως που θα μπορούσε να τροφοδοτήσει όλα τα κράτη της ΕΕ για 40 χρόνια (έστω και με 5% της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης των 313 δις κυβικών μέτρων ΦΑ τον χρόνο όλων των κρατών της ΕΕ – κατανάλωση 2024)
5. Ο ΛΙΒΑΝΟΣ ΣΤΗΝ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΉ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΊΟΥ
Η οριοθέτηση των Θαλασσίων Ζωνών μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου το 2022 και η πρόσφατη υπογραφή οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Λιβάνου, στρέφουν τον Λίβανο προς την Δύση, μακριά από την επιρροή της Τουρκίας και της Χεσμπολάχ μετά την ήττα του Ιράν από τον πόλεμο με το Ισραήλ.
Επομένως μέσα στην υπάρχουσα ενεργειακή εξίσωση Ισραήλ, Κυπριακής Δημοκρατίας, Ελλάδας μελλοντικά δύναται να εισαχθεί και ο Λίβανος δεδομένου ότι από εκτιμήσεις έχει περίπου από 500 έως 700 δις κυβικά μέτρα ΦΑ, τα οποία μπορούν να προστεθούν αθροιστικά στις υπόψη ποσότητες ΦΑ του μελλοντικού Eastmed
6. Ο ΜΕΙΩΜΕΝΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Η Τουρκία βλέποντας την νέα ενεργειακή τάξη πραγμάτων του ΦΑ ενώ αυτή είναι προσκολλημένη στην Ρωσία 42%, το Αζερμπαϊτζάν 22%, το Ιράν 14% και μικρότερες ποσότητες από την Αλγερία, Αίγυπτο και ΗΠΑ υπό μορφή LNG αντιλαμβάνεται πλήρως ότι είναι απούσα.
Αυτός είναι και ο λόγος που τελευταία η Τουρκία δηλώνει – απειλεί ότι “δεν μπορεί να μείνει εκτός”, αλλά η παρούσα συνέργεια – συμφωνία των κρατών που συμμετέχουν στον IMEC καθώς και η ενεργειακή – οικονομική – γεωπολιτική συμφωνία 3 + 1 (Ελλάδα , Κυπριακή Δημοκρατία, Ισραήλ + ΗΠΑ) θέτει αυτομάτως την Τουρκία εκτός όλων των συνεργασιών της διακίνησης – παραγωγής του ΦΑ της ΕΕ
7. Η ΑΝΑΒΆΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ 3 + 1
Επιβάλλεται από την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία να αναβαθμίσουν την συμφωνία 3 + 1 (Ελλάδα, Κυπριακή Δημοκρατία, Ισραήλ + ΗΠΑ) μέσα από τους πυλώνες του εμπορίου, της στρατιωτικής συνεργασίας, της ενεργειακής ασφάλειας – σταθερότητας που διαφαίνεται ότι αποτελούν στην πράξη την ανάσχεση της ”γαλάζιας πατρίδας” της Τουρκίας.
Η μεγιστοποίηση των συμφερόντων Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας μπορεί να υλοποιηθεί από την κατασκευή του EASTMED που είναι άμεσα επιτακτική και ήταν το κύριο θέμα συζήτησης της 3ης Σεπτεμβρίου 2023 στην Λευκωσία στην τριμερή, λίγες μέρες πριν ξεκινήσει ο πόλεμος με την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ
