ΑΡΙΑΔΝΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΩΡΓΗ: Η ΚΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Της ΑΡΙΑΔΝΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΩΡΓΗ

Στη γυάλινη βιτρίνα ενός γραφείου ευρέσεως εργασίας, φιγουράριζαν όλων των ειδών οι χειρωνακτικές ειδικότητες. Ήταν γραμμένες σε στήλη με κόκκινο μαρκαδόρο και στραβά κεφαλαία. Κάτω κάτω, στο ύψος των πελμάτων, ήταν γραμμένη η μόνη μη χειρωνακτική ειδικότητα: φιλόλογοι. Θα ήταν μάλλον προσφορά εργασίας για ιδιαίτερα, ή για κανένα φροντιστήριο που έψαχνε ακόμα, αλλά η θέση στην κατάταξη προκαλούσε ευθυμία. Πιο κάτω κι από τις λαντζέρισσες! Όσες φιλολογίνες που σπούδασαν τη δεκαετία του 1980 και 1990 έτυχε να γνωρίσω, παίρνοντας τους βαθμούς της μικρής, δεν κάτεχαν και σπουδαία ελληνικά. Έμοιαζαν περισσότερο με αδιάφορους καθηγητές φροντιστηρίου, που είπαν να ξεκουραστούν στο δημόσιο. Η μία επαναλάμβανε “κανείς δεν χάνεται”, η άλλη “δεν έχω τίποτα να πω”, η τρίτη “τα παιδιά έχουν μια ψυχολογία”. Τι θέλανε να πούνε, άγνωστο. Τα παιδιά διασκέδαζαν στα μαθήματά τους βλέποντας ταινίες στο τηλέφωνο και παίζοντας στοίχημα. Όταν βρέθηκε ένας καλός φιλόλογος που τους δίδαξε τον Όμηρο με κέφι, τα παιδιά κάναν αμάν και τι για το μάθημά του. Τα ίδια παιδιά που δεν έλεγαν λέξη αλλού, στον Όμηρο ήταν λαλίστατα. Όταν έφυγε ξαφνικά ο καλός δάσκαλος, τα παιδιά γύρισαν στην “ψυχολογία” και την κρυμμένη οθόνη του κινητού. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η γενιά αυτή θα βγει με χαμηλή γνώση ελληνικών και χωρίς να έχει γευτεί την ελληνική λογοτεχνία. Θα ξέρει τα ελληνικά της τηλεόρασης, των γραπτών μηνυμάτων και της αυτόματης μετάφρασης, αλλά όχι του Σεφέρη.

Από τη δική μου εποχή, όταν ο Αντρέας αύξησε καταιγιστικά τον αριθμό των εισακτέων, χάρηκαν οι πάντες, γνωρίζοντας ότι το λογαριασμό θα τον πληρώσουν οι επόμενοι, όταν οι ίδιοι θα βρίσκονταν στην καλύτερη περίπτωση στη σύνταξη. Οι καθηγητές χάρηκαν γιατί πολλοί φοιτητές ήθελαν πολλούς καθηγητές και άνοιξαν οι ουρανοί κι έβρεξαν θέσεις για τις συζύγους, τα τέκνα και λοιπές συγγενικές ή κρυφές σχέσεις. Οι φοιτητές χάρηκαν, γιατί ένα μεγάλο μέρος που θα έπρεπε να ξαναδώσουν ή να κάνουν κάτι άλλο στη ζωή τους, είχαν πλέον πρόσβαση στο πτυχίο, που είχε ακόμα κάποια αξία, από την εποχή που ήταν σπάνιο και η απόκτησή του κοπιώδης. Με τον πληθωρισμό των καθηγητών, που ήταν πρόχειροι και βγήκαν από το φούρνο βιαστικά σαν άψητα ψωμάκια, άλλαξε και το πρόγραμμα σπουδών, που έπρεπε να προσαρμοστεί σε ό,τι γνώρισαν οι νεοφώτιστοι, δηλαδή στο θέμα του διδακτορικού τους, όταν το είχαν κι αυτό, και όχι στην βασική ιεράρχηση των γνώσεων που ήταν από τις γενικές στις ειδικότερες. Η διαφορά στις ικανότητες και την πείρα του επιστημονικού προσωπικού δημιούργησε πολέμους. Έπρεπε οι ικανοί να φύγουν για να μην αισθάνονται άσχημα οι καινούργιοι και όχι τελείως άξιοι. Οι τελευταίοι αυτοί, που τόσο πολέμησαν τον αυταρχισμό διαπίστωσαν ότι έπρεπε για να επιβιώσουν να εφεύρουν έναν νέο. Το κατάφεραν συνασπιζόμενοι γύρω από τα κοινά συμφέροντα με τις τεχνικές που είχαν μάθει στη θητεία  τους στο πραγματικό ελληνικό πανεπιστήμιο, τη  Μαγναύρα των κομματικών διαδρόμων. Μα ύστερα ξέσπασαν και εκεί πόλεμοι, ανάμεσα σε αλληλοσυγκρουόμενες φατρίες που είχαν πια ανάγκη και ιδιωτικούς στρατούς για να εμποδίζουν συνελεύσεις, συνεδριάσεις και εκλογές αντιπάλων. Αγανακτισμένοι κύριοι στις τηλεοράσεις, πολέμαρχοι στα παρασκήνια και στο διαμοιρασμό της λείας. Μέχρι που πια δεν ενδιαφέρονταν κανείς, έξω από τον στενό τους κύκλο. Μέχρι που σκέπασε η μυρωδιά της μούχλας το πεδίο.

Δεν γίνεται καλύτερα νυχού! Καλύτερα λεφτά θα βγάζει, δεν θα τροφοδοτεί με τον ισχνό μισθό της τις τοπικές, αδίστακτες κοινωνίες και θα γλιτώσει την “ψυχολογία” του κορόιδου που θα την κάνει να πέφτει από τον έναν άχρηστο στον άλλο. Τατουατζού, ακόμα καλύτερα! Θα απολαμβάνει σεβασμό. Ή θα πάρει τα μάτια της να φύγει να μην ξαναδεί τους δασκάλους που δίδασκαν και νόμους δεν κρατούσαν, όπως βαρέθηκε να βλέπει ξανά και ξανά η μαμά της και πια βαριέται και να αλλάξει πεζοδρόμιο.