Ποια μέσα χρησιμοποιούν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι για να επηρεάσουν το αιγυπτιακό καθεστώς και ποιες είναι οι επιπτώσεις αυτών των ενεργειών;
INSS Insight No. 2039, 30 Σεπτεμβρίου 2025
Το παρόν άρθρο εξετάζει την εκστρατεία επιρροής που διεξάγουν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι κατά του αιγυπτιακού καθεστώτος από την ανατροπή του Προέδρου Μόρσι το 2013. Το κίνημα διαχειρίζεται δορυφορικά τηλεοπτικά κανάλια, ιστοσελίδες και δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ βασίζεται επίσης σε θυγατρικά κινήματα και διασυνοριακές εκστρατείες, με στόχο την αποσταθεροποίηση του καθεστώτος και την υποκίνηση εσωτερικών αναταραχών και αντίστασης. Η εκστρατεία επιρροής αναδεικνύει τις αποτυχίες του καθεστώτος στους τομείς της οικονομίας, των υποδομών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παρουσιάζει τον Πρόεδρο αλ-Σίσι ως υπεύθυνο για την κατάσταση. Επιπλέον, το κίνημα εκμεταλλεύεται τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας και τις σχέσεις της Αιγύπτου με το Ισραήλ για να βαθύνει το χάσμα ανάμεσα στον λαό και το καθεστώς. Η εκστρατεία περιλαμβάνει και άλλους δρώντες, ορισμένοι εκ των οποίων δεν έχουν ανοιχτή σύνδεση με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους αλλά δρουν στο ίδιο ιδεολογικό πνεύμα, με αυξανόμενη σύγκλιση ανάμεσα σε διαμαρτυρίες επί του πεδίου και σε ψηφιακή ενίσχυση μέσω των κοινωνικών δικτύων. Το Ισραήλ θα πρέπει να αναγνωρίσει αυτές τις διαδικασίες και να τις μελετήσει, προκειμένου να διαμορφώσει μια σχετική πολιτική απέναντι στην Αίγυπτο και την απειλή των Αδελφών Μουσουλμάνων.
Από την ίδρυσή τους στο Κάιρο το 1928 από τον Χασάν αλ-Μπάννα, οι σχέσεις των Αδελφών Μουσουλμάνων με τα εκάστοτε αιγυπτιακά καθεστώτα χαρακτηρίζονται από εναλλασσόμενα επίπεδα έντασης και αντιπαλότητας. Το σημερινό καθεστώς, υπό την ηγεσία του Προέδρου αλ-Σίσι από τον Ιούνιο του 2014, αποτελεί στην πραγματικότητα αποτέλεσμα της σύγκρουσης μεταξύ των Αδελφών Μουσουλμάνων και του αιγυπτιακού στρατού, του οποίου τότε ηγείτο ο αλ-Σίσι ως υπουργός Άμυνας, σύγκρουση που κορυφώθηκε με την ήττα των Αδελφών Μουσουλμάνων και την απομάκρυνση του Προέδρου Μόρσι από το προεδρικό μέγαρο στις 3 Ιουλίου 2013. Το γεγονός αυτό σηματοδότησε την αρχή μιας αδιάκοπης εκστρατείας που διεξήγαγε το αιγυπτιακό καθεστώς κατά των Αδελφών Μουσουλμάνων και των μελών τους. Το κίνημα τέθηκε εκτός νόμου, τα περιουσιακά του στοιχεία κατασχέθηκαν και χιλιάδες ακτιβιστές συνελήφθησαν, δικάστηκαν και σε ορισμένες περιπτώσεις εκτελέστηκαν. Έκτοτε, το καθεστώς συνεχίζει να δρα κατά των Αδελφών Μουσουλμάνων με πολλούς τρόπους και σε διάφορες πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων ακαδημαϊκών μελετών, βιβλίων, ταινιών και τηλεοπτικών σειρών — όλα με σκοπό την εδραίωση ενός εθνικού αφηγήματος που παρουσιάζει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και τα μέλη τους ως εχθρούς του κράτους.
Η Δραστηριότητα των Αδελφών Μουσουλμάνων κατά του Αιγυπτιακού Καθεστώτος
Λόγω της πίεσης και των μέτρων που έχουν ληφθεί εναντίον του, το κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων δεν δρα με οργανωμένο ή ανοιχτό τρόπο εντός της Αιγύπτου, και οι υποστηρικτές και οπαδοί του αποκρύπτουν την ιδεολογική τους ταυτότητα. Το καθεστώς το γνωρίζει αυτό και ενεργεί αναλόγως για να αποτρέψει την επανίδρυση του κινήματος. Εκτός Αιγύπτου, ωστόσο, το κίνημα εκμεταλλεύεται κάθε μορφή μέσου και κοινωνικού δικτύου για να υπονομεύσει το καθεστώς και να ενθαρρύνει την αντίσταση τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, μεταξύ των υποστηρικτών του παγκοσμίως. Διαχειρίζεται ιστοσελίδες που παράγουν ειδησεογραφικό περιεχόμενο, βίντεο και σχόλια για όλα τα ζητήματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής που σχετίζονται με την Αίγυπτο.
Διατηρεί επίσης τηλεοπτικά κανάλια που εκπέμπουν, μεταξύ άλλων, από την Κωνσταντινούπολη.
Η εκστρατεία επιρροής απευθύνεται πρωτίστως κατά του σημερινού αιγυπτιακού καθεστώτος και αποσκοπεί στο να ανοίξει τον δρόμο για την επιστροφή των Αδελφών Μουσουλμάνων στην εξουσία, εξαντλώντας και εκθέτοντας την Αίγυπτο και αναδεικνύοντας τις αποτυχίες του καθεστώτος και τις ζημίες που προκαλεί στο κράτος — μέσα από ψευδείς και παραποιημένες αναφορές. Ένας ιδιαίτερος ισχυρισμός είναι ότι το σημερινό αιγυπτιακό κράτος είναι μουσουλμανικό αλλά όχι ισλαμικό, και ότι το καθεστώς του είναι αιρετικό και βοηθά το Ισραήλ στον πόλεμο κατά της Χαμάς.
Τα μηνύματα που απευθύνονται σε δυτικά ακροατήρια επικεντρώνονται σε παραβιάσεις πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο. Μεταξύ άλλων, προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι, αν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι επιστρέψουν στην αιγυπτιακή πολιτική σκηνή, δεν θα επιδιώξουν να κάνουν επανάσταση, αλλά να ενταχθούν και να παρουσιαστούν ως πολιτική εναλλακτική. Αυτό αντανακλά τη σταθερή στρατηγική του κινήματος περί «διπλού λόγου»:
εσωτερικά — έμφαση στο ισλαμικό αφήγημα και κατηγορία του καθεστώτος για αίρεση· εξωτερικά — υιοθέτηση δημοκρατικού λόγου περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ώστε να διατηρηθεί και να ενισχυθεί η διεθνής νομιμοποίηση.
Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και η δραστηριότητά τους είναι οργανωμένοι σε τρία μέτωπα:
το μέτωπο του Λονδίνου, με επικεφαλής τον Σάλαχ Αμπντέλ-Χακ·
το μέτωπο της Κωνσταντινούπολης, με επικεφαλής τον Μαχμούντ Χουσεΐν·
και το μέτωπο του «Ρεύματος της Αλλαγής», με επικεφαλής τον Μοχάμεντ Μοντάσερ.
Κύριοι δίαυλοι επικοινωνίας τους είναι:
Τηλεοπτικά κανάλια: Mekameleen, Rabia, Al-Sharq, Misr al-An·
Ιστοσελίδες: Ikhwan Online, Ikhwan Web, Ikhwan Wiki, Ikhwan Search, Ikhwan Book, Rassd·
Λογαριασμοί σε κοινωνικά δίκτυα όπως Facebook, Telegram και άλλες πλατφόρμες, που λειτουργούν από άτομα και κοινότητες ταυτισμένα με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους·
Ερευνητικά ινστιτούτα, όπως το Αιγυπτιακό Ινστιτούτο Πολιτικών και Στρατηγικών Μελετών, με έδρα την Κωνσταντινούπολη·
Το περιοδικό των Αδελφών Μουσουλμάνων, Majallat al-Da‘wa·
Το τηλεοπτικό δίκτυο Al-Jazeera και εφημερίδες χρηματοδοτούμενες από το Κατάρ, όπως οι Al-Quds al-Arabi και Al-Arabi al-Jadid, που προωθούν τις ατζέντες των Αδελφών Μουσουλμάνων και της Χαμάς.
Κύρια Ζητήματα που Θέτουν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι κατά του Καθεστώτος
Εσωτερικά Ζητήματα. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι κατηγορούν πρωτίστως το καθεστώς για κακοδιαχείριση της οικονομικής κρίσης. Συναφές ζήτημα είναι και η καταρρέουσα υποδομή της χώρας, την οποία οι πολίτες βιώνουν άμεσα μέσω της ανικανότητας του καθεστώτος να παρέχει επαρκείς υπηρεσίες. Θανατηφόρα τροχαία και σιδηροδρομικά δυστυχήματα, όπως και πυρκαγιές σε κτίρια, αναφέρονται επανειλημμένα. Οι επαναλαμβανόμενες διακοπές ρεύματος το καλοκαίρι, λόγω ανεπαρκούς παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελούν ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα τόσο για το κοινό όσο και για το καθεστώς. Σύμφωνα με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, τα ζητήματα αυτά αποδεικνύουν την αδυναμία του καθεστώτος να κυβερνήσει αποτελεσματικά.
Η στρατηγική του καθεστώτος για την προσέλκυση επενδύσεων — ιδιαίτερα από κράτη του Κόλπου μέσω πωλήσεων γης για κατασκευές και ανάπτυξη — αποτελεί επίσης αντικείμενο σφοδρής κριτικής. Οι αντίπαλοι κατηγορούν το καθεστώς ότι εκχωρεί μέρη της πατρίδας για να καλύψει τα υπέρογκα χρέη του. Στις 11 Ιανουαρίου 2025, η ιστοσελίδα Rassd δημοσίευσε ανάρτηση ως απάντηση σε ανακοίνωση για σαουδαραβική επένδυση σε τουριστικό έργο στην Ερυθρά Θάλασσα. Η ανάρτηση, με τίτλο «Ο Χάρτης Πώλησης της Αιγύπτου Επί Εποχής αλ-Σίσι», περιλάμβανε εικόνα του Προέδρου αλ-Σίσι να κρατά πινακίδα με την ένδειξη «ΠΩΛΕΙΤΑΙ» και χάρτη της Αιγύπτου στο φόντο.
Μια ακόμη προσπάθεια επικεντρώνεται στη διάβρωση της εμπιστοσύνης του κοινού προς την ηγεσία, την κυβέρνηση και τον στρατό, μέσω της διάδοσης ψευδών ειδήσεων, μισών αληθειών και διαστρεβλώσεων. Για παράδειγμα, η στρατιωτική προμήθεια της Αιγύπτου παρουσιάζεται ως περιττή και σχεδιασμένη αποκλειστικά για να ευχαριστήσει τον πρόεδρο, τον ανώτατο διοικητή και ανώτερους αξιωματικούς — εις βάρος των αναγκών του λαού. Η κριτική προς τον στρατό ισοδυναμεί ουσιαστικά με κριτική προς το αιγυπτιακό κράτος συνολικά, καθώς ο στρατός είναι ο πιο σημαντικός θεσμός της Αιγύπτου και η ραχοκοκαλιά της. Η εκστρατεία αυτή επισημαίνει επίσης την ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Αιγύπτου σε σχέση με το Ισραήλ — ζήτημα που εξετάζεται παρακάτω.
Η εκστρατεία των Αδελφών Μουσουλμάνων αφιερώνει σημαντική προσοχή στα ανθρώπινα δικαιώματα στην Αίγυπτο, ιδίως στην αντιμετώπιση των κρατουμένων. Προκειμένου να διατηρήσουν την αφοσίωση των υποστηρικτών τους, πολλοί εκ των οποίων έχουν συγγενείς φυλακισμένους λόγω της σχέσης ή υποστήριξής τους προς το κίνημα, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι παρουσιάζουν αυτά τα άτομα στο δυτικό κοινό ως «κρατουμένους συνείδησης». Για παράδειγμα, στις 6 Ιουνίου 2025, ο Σάλαχ Αμπντέλ Χακ, ηγέτης του μετώπου του Λονδίνου, απέστειλε χαιρετισμό στους «κρατούμενους συνείδησης» της Αιγύπτου για την εορτή Έιντ αλ-Άντχα.
Η κριτική κατά του καθεστώτος εντάθηκε τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, καθώς οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι προετοιμάζονταν να τιμήσουν την επέτειο της απομάκρυνσής τους από την εξουσία. Το θυγατρικό τους κίνημα Hasm, το οποίο επιδιώκει να δώσει την εντύπωση ότι δρα εντός της Αιγύπτου ενώ στην πραγματικότητα διαχειρίζεται τον επικοινωνιακό του βραχίονα από την Τουρκία, εξέδωσε ανακοίνωση δηλώνοντας επιστροφή στη βίαιη δράση στην Αίγυπτο. Βίντεο υποτίθεται ότι έδειχναν μέλη του να εκπαιδεύονται για τέτοιες επιχειρήσεις. Η απειλή αυτή φαίνεται να συνδέεται με την κατάσταση των φυλακισμένων μελών των Αδελφών Μουσουλμάνων και με αναφορές για τις σκληρές συνθήκες κράτησής τους.
Για να διευρύνει την κριτική προς το καθεστώς και αναγνωρίζοντας τη διστακτικότητα των Αιγυπτίων να μιλήσουν ανοιχτά στο διαδίκτυο, το κίνημα Isnad των Αδελφών Μουσουλμάνων, που δραστηριοποιείται από την Τουρκία υπό την ηγεσία του εξόριστου Αιγύπτιου σκηνοθέτη και υποστηρικτή του κινήματος, Εζζ αλ-Ντιν Ντουεϊντάρ, κάλεσε Αιγύπτιους πολίτες να αποστείλουν βιντεοσκοπημένα μηνύματα με φωνές αντίθεσης προς το καθεστώς. Τα βίντεο αυτά, όπως υποσχέθηκαν, θα προωθούνταν σε ξένους δρώντες στο εξωτερικό για ενίσχυση της προβολής («Όποιος έχει κάτι να πει αλλά δεν μπορεί να ακουστεί, ας βιντεοσκοπήσει και ας μας το στείλει, και εμείς θα κάνουμε τη φωνή του να ακουστεί»).
Μία έκφραση της εκστρατείας του Isnad στην Αίγυπτο ήταν ένα ασυνήθιστο περιστατικό που καταγράφηκε και δημοσιεύτηκε στα κοινωνικά δίκτυα, στο οποίο νεαροί εισέβαλαν σε αστυνομικό τμήμα — στα γραφεία της Εθνικής Ασφάλειας κοντά στο Κάιρο — και κλείδωσαν αστυνομικούς σε ένα κελί, επικαλούμενοι τον ισχυρισμό ότι η διέλευση της Ράφα είχε κλείσει. Δημόσιες διαμαρτυρίες με αυτόν τον τρόπο μπροστά σε κάμερες ήταν εξαιρετικά σπάνιες και έδειξαν διάθεση ανάληψης σοβαρού ρίσκου έναντι της σκληρής αντίδρασης του καθεστώτος. Παρότι το Υπουργείο Εσωτερικών ισχυρίστηκε ότι το περιστατικό ήταν κατασκευασμένο, φαινόταν αυθεντικό.
Σε αυτό το πλαίσιο, μια μελέτη που διεξήχθη στο Σουδάν υποδεικνύει ότι πρόκειται για μέρος ενός ευρύτερου, διασυνοριακού μοτίβου: Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι διαχειρίζονται ψεύτικα προφίλ, ομάδες στο Telegram και ειδησεογραφικές ιστοσελίδες στο Σουδάν, στην Αιθιοπία και στην Ιορδανία. Στο Σουδάν, οι ψηφιακές τους εκστρατείες αποσκοπούν στην υπονόμευση της νομιμοποίησης του καθεστώτος. Στην Αιθιοπία, η εκστρατεία επικεντρώνεται στο Φράγμα της Αναγέννησης, παρουσιάζοντας την Αίγυπτο — ως χώρα κατάντη — ως αποτυχημένο κράτος που δεν μπορεί να προστατεύσει τους υδάτινους πόρους της. Στην Ιορδανία, όπως και στην Αίγυπτο, η προσέγγιση με το Ισραήλ παρουσιάζεται ως προδοσία της παλαιστινιακής υπόθεσης. Με τον τρόπο αυτό, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι δεν επιδιώκουν μόνο την αποσταθεροποίηση της Αιγύπτου αλλά και τη δημιουργία συντονισμένης περιφερειακής πίεσης.
Εξωτερικά Ζητήματα. Στο προσκήνιο της εκστρατείας των Αδελφών Μουσουλμάνων βρίσκεται το παλαιστινιακό ζήτημα, με ιδιαίτερη έμφαση στον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας. Ο πόλεμος που διεξάγει το Ισραήλ κατά του πληθυσμού της Γάζας, όπως προβάλλεται από το κίνημα — με όλες του τις σκληρές πτυχές: μαζικές σφαγές (συμπεριλαμβανομένων παιδιών), καταστροφές και πείνα — αξιοποιείται πλήρως για να δυσφημίσει το αιγυπτιακό καθεστώς και να κινητοποιήσει υποστηρικτές ώστε να εναντιωθούν τόσο στο Ισραήλ όσο και στο αιγυπτιακό καθεστώς. Ο Πρόεδρος αλ-Σίσι και η κυβέρνησή του απεικονίζονται ως συνεργοί του Ισραήλ, που επιτρέπουν την πείνα, τη σφαγή και την καταστροφή. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι υποστηρίζουν ότι η Αίγυπτος αποτυγχάνει να βοηθήσει τους Παλαιστίνιους της Γάζας μέσω των διαθέσιμων διπλωματικών της διαύλων και δεν ασκεί επαρκή πίεση προς το Ισραήλ, ούτε σε στρατιωτικό ούτε σε οικονομικό επίπεδο. Υποστηρίζουν ότι, υποστηρίζοντας αποτελεσματικά το Ισραήλ, η Αίγυπτος κρατά τους Παλαιστίνιους εγκλωβισμένους στη Γάζα αρνούμενη να ανοίξει τη διέλευση της Ράφα.
Τον Ιούνιο, το κίνημα αξιοποίησε εκτενώς το «Στόλο Ελευθερίας για τη Γάζα» ακτιβιστών που αναχώρησαν από την Τυνησία με προορισμό τη Γάζα αλλά εμποδίστηκαν από τις αιγυπτιακές αρχές. Το γεγονός αυτό παρουσιάστηκε ως «απόδειξη» ότι η Αίγυπτος συνεργάζεται με το Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων, συμβάλλοντας στην πείνα και τον θάνατό τους. Αιγύπτιοι αξιωματούχοι και σχολιαστές απέρριψαν αυτούς τους ισχυρισμούς, τονίζοντας ότι από την έναρξη του πολέμου η Αίγυπτος εργάζεται σταθερά για την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω της Ράφα.
Μια άλλη εξέχουσα διάσταση της υποστήριξης των Αδελφών Μουσουλμάνων προς τους Παλαιστίνιους και τη Χαμάς ήταν οι οργανωμένες διαδηλώσεις έξω από αιγυπτιακές πρεσβείες ανά τον κόσμο. Στην πρώτη τέτοια διαμαρτυρία στις 30 Ιουνίου 2025, στην αιγυπτιακή πρεσβεία στη Χάγη, οι διαδηλωτές συνέδεσαν δύο ζητήματα: τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο και τον ρόλο της στη διατήρηση του αποκλεισμού της Γάζας. Το φαινόμενο εξαπλώθηκε ραγδαία, με 16 διαδηλώσεις να πραγματοποιούνται έως τα τέλη Ιουλίου 2025, μερικές εκ των οποίων περιλάμβαναν βανδαλισμούς — γκράφιτι, διαρρήξεις ή απόπειρες εισβολής. Κάθε διαμαρτυρία βιντεοσκοπήθηκε και κυκλοφόρησε ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το Isnad προώθησε την εκστρατεία του υπό το σύνθημα: «Πολιορκήστε τις πρεσβείες τους μέχρι να άρουν την πολιορκία της Γάζας». Το Midan, το οποίο δραστηριοποιείται στο ψηφιακό πεδίο και αυτοπροσδιορίζεται ως νεολαιίστικο κίνημα που επιδιώκει την ανατροπή του καθεστώτος αλ-Σίσι, χρησιμοποίησε επίσης έντονα το παλαιστινιακό ζήτημα στις δημοσιεύσεις του.
Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι ασκούν επί μακρόν κριτική στις σχέσεις της Αιγύπτου με το Ισραήλ, παρουσιάζοντάς τες ως άλλη μία απόδειξη της έλλειψης νομιμοποίησης του καθεστώτος αλ-Σίσι, επειδή διατηρεί επίσημους δεσμούς με μια «μη νόμιμη οντότητα». Το πρωτοφανές κύμα δημοσιευμάτων σε ισραηλινά μέσα ενημέρωσης (με μη επιβεβαιωμένη πηγή) το 2025, που ανέδειξαν την αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας της Αιγύπτου και την ενίσχυση της παρουσίας της στα σύνορα του Σινά, παρουσιάζοντάς την ως απειλή προς το Ισραήλ, ευνόησε το αφήγημα των Αδελφών Μουσουλμάνων. Οι δημοσιεύσεις τους υπογράμμισαν τις εντάσεις και τα χάσματα μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ, ειδικά σε ευαίσθητα στρατιωτικο-ασφαλείας ζητήματα, στοχεύοντας στην υπονόμευση της σημασίας της ειρηνευτικής συμφωνίας και των αμοιβαίων δεσμεύσεων στα μάτια των Αιγυπτίων. Για παράδειγμα, στις 6 Ιανουαρίου 2025, η ιστοσελίδα Rassd δημοσίευσε κείμενο που περιέγραφε τους λόγους ανησυχίας του Ισραήλ για την κατασκευή φρακτών ασφαλείας από την Αίγυπτο στο Σινά, ισχυριζόμενη ότι αυτό εξόργισε το Ισραήλ και θεωρήθηκε παραβίαση των Συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ. Αν και δεν έχουν καμία τεκμηρίωση, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι χρησιμοποιούν σκόπιμα τον όρο «παραβίαση της ειρηνευτικής συνθήκης» ως ρητορική στρατηγική, για να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα της συνθήκης και να απονομιμοποιήσουν τις ειρηνευτικές σχέσεις στη συνείδηση του αιγυπτιακού κοινού.
Συνέπειες της Εκστρατείας Επιρροής των Αδελφών Μουσουλμάνων κατά της Αιγύπτου
Μετάβαση από τα παραδοσιακά μέσα στα κοινωνικά δίκτυα: Με την τεχνολογική ανάπτυξη και την αυξανόμενη χρήση των κοινωνικών δικτύων στην Αίγυπτο, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι έχουν επεκτείνει τη δραστηριότητά τους στο διαδίκτυο, μετατρέποντας τις πλατφόρμες σε ένα σταθερό και εντατικό πεδίο επιρροής, ειδικά μεταξύ της νεότερης γενιάς, η οποία αναμένεται να ηγηθεί της αντίστασης κατά του καθεστώτος. Αυτή η διαδικτυακή παρουσία εξηγεί τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις του καθεστώτος προς το κοινό να μην εμπιστεύεται πληροφορίες από το διαδίκτυο. Σχολιαστές, παρουσιαστές τηλεοπτικών εκπομπών και κορυφαίοι δημοσιογράφοι επισημαίνουν επίσης την ανησυχία του καθεστώτος για την εκστρατεία των Αδελφών Μουσουλμάνων, τη δυσμενή της επίδραση στη δημόσια γνώμη και την εσωτερική αστάθεια που ενισχύει.
Ενοποίηση διαδηλώσεων και ψηφιακής επιρροής: Οι φυσικές διαδηλώσεις μετατρέπονται οι ίδιες σε ιογενή γεγονότα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι διαμαρτυρίες έξω από πρεσβείες δεν έχουν στόχο την κατάληψή τους, αλλά την καταγραφή και διάδοσή τους, προκειμένου να πληγεί η διεθνής εικόνα του καθεστώτος. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Μπάντρ Αμπντέλ-Άτι έχει θίξει το θέμα, δίνοντας οδηγίες σε Αιγύπτιους διπλωμάτες παγκοσμίως για τον τρόπο διαχείρισης των διαδηλωτών.
Εμπλοκή άλλων κινημάτων: Η εκστρατεία ενισχύεται από την υποστήριξη θυγατρικών ομάδων, με κύριο το κίνημα Isnad. Το φαινόμενο εκστρατειών χωρίς ταυτότητα, που ενθαρρύνουν την αντίσταση προς το καθεστώς, αντικατοπτρίζει μια σύγκλιση δυνάμεων και συμφερόντων.
Συνέπειες για το Ισραήλ
Από την πλευρά του Ισραήλ, είναι σημαντικό να παρακολουθείται η εκστρατεία επιρροής των Αδελφών Μουσουλμάνων κατά της Αιγύπτου, ώστε να εντοπίζονται τα εσωτερικά ζητήματα που επιβαρύνουν το αιγυπτιακό κοινό και προκαλούν προκλήσεις για το καθεστώς. Επιπλέον, η κατανόηση του χάσματος που προσπαθούν να δημιουργήσουν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι μεταξύ καθεστώτος και κοινωνίας θα βοηθήσει το Ισραήλ να αξιολογήσει καλύτερα τις πολιτικές σκέψεις και προσεγγίσεις της Αιγύπτου απέναντι στο Ισραήλ. Μια τέτοια αξιολόγηση θα επιτρέψει στο Ισραήλ να διαμορφώσει μια ισορροπημένη και μετρημένη πολιτική έναντι της Αιγύπτου — ιδίως όσον αφορά τη δημόσια ρητορική και τις επίσημες δηλώσεις των Ισραηλινών ηγετών για ζητήματα που σχετίζονται με την Αίγυπτο και, ειδικά, το παλαιστινιακό.
Οι απόψεις που εκφράζονται στις δημοσιεύσεις του INSS ανήκουν αποκλειστικά στους συγγραφείς.
Amira Oron Αμίρα Ορόν
Η Πρέσβης Αμίρα Ορόν είναι ανώτερη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Εθνικών Στρατηγικών Μελετών (INSS), με ειδίκευση στην Αίγυπτο και τις σχέσεις Ισραήλ–Αιγύπτου. Η θέση αυτή ακολουθεί τρεις δεκαετίες στην ισραηλινή διπλωματική υπηρεσία, αφιερωμένες στη διπλωματική δραστηριότητα στον αραβικό κόσμο. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της, η Πρέσβης Ορόν κατείχε πολυάριθμες θέσεις. Πιο πρόσφατα, υπηρέτησε ως Πρέσβειρα του Ισραήλ στην Αίγυπτο (2020–2024).
David Siman-Tov Νταβίντ Σιμάν-Τοβ
Αντισυνταγματάρχης (ε.α.) Νταβίντ Σιμάν-Τοβ είναι ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Εθνικών Στρατηγικών Μελετών (INSS) και αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας της Μεθοδολογίας Πληροφοριών (IRMI) στο Κέντρο Μνήμης και Κληρονομιάς της Ισραηλινής Κοινότητας Πληροφοριών. Υπηρέτησε στη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων για είκοσι πέντε χρόνια και έχει εκτενή συγγραφική δραστηριότητα στους τομείς του γνωσιακού πολέμου, της πληροφόρησης και του κυβερνοχώρου. Είναι συνεκδότης του περιοδικού Πληροφορίες στη Θεωρία και την Πράξη και συν-συγγραφέας βιβλίου για την πρώτη δεκαετία του Σώματος Πληροφοριών στις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις.
