6 Ιουλίου 2025
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς μια μικρή χώρα που αντιμετωπίζει σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και βρίσκεται σε συνεχή σύγκρουση με τον γείτονά της παραμένει υπό υπηρεσιακή κυβέρνηση τέσσερις μήνες μετά τις εθνικές εκλογές. Ο Πρωθυπουργός Κούρτι πρέπει να δώσει ένα τέλος στο αδιέξοδο, καθώς αυτό δεν προμηνύει τίποτα καλό για τον ίδιο όταν αναπόφευκτα διεξαχθούν νέες εκλογές. Τέσσερις μήνες μετά τις βουλευτικές εκλογές, το Κοσσυφοπέδιο παραμένει παγιδευμένο σε ένα πολιτικό αδιέξοδο. Ο Πρωθυπουργός Κούρτι και οι ηγέτες της αντιπολίτευσης προτάσσουν τον εγωισμό αντί του συμβιβασμού, αφήνοντας τη χώρα χωρίς λειτουργική κυβέρνηση, παραλύοντας την οικονομία, αποθαρρύνοντας τους επενδυτές και αποδυναμώνοντας την εμπιστοσύνη του κοινού στη δημοκρατία.
Αυτό που συμβαίνει στο Κοσσυφοπέδιο δεν είναι απλώς ένα πολιτικό αδιέξοδο· είναι μια απαγωγή ολόκληρης της δημοκρατικής διαδικασίας. Για 38η φορά, οι βουλευτές απέτυχαν να εγκαινιάσουν νέο κοινοβούλιο, πάνω από τέσσερις μήνες μετά τις εκλογές. Παρά την πρωτιά στις κάλπες, το κόμμα Vetëvendosje του Άλμπιν Κούρτι δεν εξασφάλισε αρκετές έδρες ώστε να εκλέξει μονομερώς τον προτεινόμενο πρόεδρο του κοινοβουλίου. Η αντιπολίτευση, με τη σειρά της, έχει επανειλημμένα μπλοκάρει τον υποψήφιό του. Ο Κούρτι αρνείται να συμβιβαστεί. Το αποτέλεσμα; Καμία λειτουργική βουλή, καμία πρόοδος, καμία λογοδοσία, καμία επανέναρξη του διαλόγου με τη Σερβία, καμία μεταρρύθμιση, κανένα συνολικό οικονομικό σχέδιο και καμία ξένη επένδυση για να βοηθήσει τη χώρα να εξέλθει από τη χρηματοοικονομική της στασιμότητα.
Τώρα παρενέβη το Συνταγματικό Δικαστήριο, δίνοντας στους βουλευτές μόλις 30 ημέρες για να εκπληρώσουν τη θεμελιώδη συνταγματική τους υποχρέωση: να εκλέξουν πρόεδρο και να ξεκινήσουν τη νομοθετική διαδικασία. Το ότι αυτό πρέπει καν να διαταχθεί από το δικαστήριο είναι βαθιά ανησυχητικό. Δεν είναι αυτός ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η δημοκρατία. Η θεσμική παράλυση καθοδηγείται από τον προσωπικό εγωισμό και το κομματικό συμφέρον, που υπερισχύουν του εθνικού συμφέροντος. Ο λαός του Κοσσυφοπεδίου αξίζει κάτι καλύτερο από μια ατέρμονη πολιτική φάρσα. Αυτή η πάλη εξουσίας υπονομεύει τους θεσμούς του Κοσσυφοπεδίου, διαβρώνει την εμπιστοσύνη του κοινού και καθιστά την κυβέρνηση επικίνδυνα αναποτελεσματική.
Πρέπει να ληφθούν αρκετά συγκεκριμένα βήματα για να τερματιστεί το συνεχιζόμενο πολιτικό αδιέξοδο του Κοσσυφοπεδίου και ο υπηρεσιακός Πρωθυπουργός Άλμπιν Κούρτι καθώς και οι ηγέτες των πολιτικών κομμάτων πρέπει να θέσουν τα συμφέροντα της χώρας πάνω από τα κομματικά οφέλη.
Καίρια Βήματα για τον Τερματισμό του Αδιεξόδου
Δεδομένου ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο έχει ήδη διατάξει ότι η Συνέλευση πρέπει να συγκροτηθεί και να εκλεγεί πρόεδρος εντός 30 ημερών, αυτό απαιτεί από όλα τα κόμματα, και ιδίως από το μεγαλύτερο, το Vetëvendosje, να εμπλακούν σε γνήσιες διαπραγματεύσεις και να είναι πρόθυμα να συμβιβαστούν ως προς την επιλογή του Προέδρου. Πιθανώς να είναι απαραίτητες πρόωρες βουλευτικές εκλογές εάν δεν επιτευχθεί συναίνεση εντός της προθεσμίας των 30 ημερών. Πράγματι, η επανειλημμένη αποτυχία εκλογής του υποψηφίου του Vetëvendosje έχει δείξει ότι η επιμονή σε μια διχαστική υποψηφιότητα απλώς παρατείνει την κρίση. Από την άποψη αυτή, η έκκληση των κομμάτων της αντιπολίτευσης για ανοικτή ψηφοφορία και συναίνεση, απορρίπτοντας τη μυστική ψήφο ως λιγότερο διαφανή, θα πρέπει να γίνει αποδεκτή. Η υιοθέτηση διαφανών διαδικασιών θα μπορούσε να βοηθήσει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και στην άρση του αδιεξόδου.
Επιπλέον, η πρόταση του ηγέτη της Δημοκρατικής Ένωσης του Κοσσυφοπεδίου (LDK) για μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας με επικεφαλής πολιτικά ουδέτερο πρόσωπο, με τους ηγέτες των κομμάτων να αποκλείονται από εκτελεστικούς ρόλους και τα υπουργεία να καθοδηγούνται από επαγγελματίες όλων των κομμάτων, θα πρέπει να εξεταστεί σοβαρά και να οριστεί ημερομηνία για νέες εκλογές. Αυτή η μεταβατική κυβέρνηση θα επικεντρωνόταν στην αποκατάσταση της θεσμικής λειτουργίας και στην εφαρμογή επειγόντων μεταρρυθμίσεων έως ότου μπορέσουν να διεξαχθούν νέες εκλογές.
Προθυμία για Αλλαγή Υποψηφίων
Πολλοί αναλυτές, συμπεριλαμβανομένου και του παρόντος συγγραφέα, προτείνουν ότι το Vetëvendosje θα πρέπει να προτείνει έναν νέο, λιγότερο διχαστικό υποψήφιο για Πρόεδρο ως λογική διέξοδο. Ήρθε η ώρα για τον Κούρτι να αντιμετωπίσει μια πραγματικότητα που έχει αρνηθεί, ώστε να αποδείξει ότι είναι άξιος να ηγείται του μεγαλύτερου κόμματος. Η αποδοχή αυτού του βήματος θα έδειχνε επίσης ότι διαθέτει το θάρρος, την αυτοπεποίθηση και τα ηγετικά χαρακτηριστικά για να αυξήσει τις πιθανότητές του να εξασφαλίσει απόλυτη πλειοψηφία στις επόμενες εκλογές.
Αν και ο Κούρτι έχει προβεί σε κινήσεις καλώντας τους ηγέτες της αντιπολίτευσης σε συνομιλίες, αυτές πρέπει να είναι ουσιαστικές και να αποσκοπούν σε πραγματικό συμβιβασμό και όχι σε διαδικαστικούς ελιγμούς. Θα πρέπει να είναι πρόθυμος να αποσύρει ή να αντικαταστήσει διχαστικούς υποψηφίους και να υποστηρίξει μέτρα οικοδόμησης συναίνεσης, ακόμη κι αν αυτό συνεπάγεται προσωρινή απώλεια επιρροής για το κόμμα του. Επιπλέον, ως υπηρεσιακός Πρωθυπουργός, οι εξουσίες του Κούρτι περιορίζονται νομικά σε ουσιώδεις και προγραμματισμένες δραστηριότητες· θα πρέπει να αποφεύγει αμφιλεγόμενους διορισμούς ή αποφάσεις που υπερβαίνουν αυτή την εντολή. Πρέπει να δώσει προτεραιότητα στη σταθερότητα του Κοσσυφοπεδίου, στην οικονομική του υγεία και στη διεθνή του θέση, έναντι των κομματικών συμφερόντων του κόμματός του.
Ευθύνες των Ηγετών της Αντιπολίτευσης
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης πρέπει να συμμετάσχουν εποικοδομητικά στις συνομιλίες και να μην χρησιμοποιούν την κρίση αποκλειστικά για να αποδυναμώσουν το μεταβατικό κυβερνών κόμμα ή να επιβάλουν πρόωρες εκλογές. Θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά τις προτάσεις για κυβέρνηση ενότητας ή μεταβατική κυβέρνηση και να μην επιμένουν σε μαξιμαλιστικές θέσεις που διαιωνίζουν το αδιέξοδο. Από την άποψη αυτή, όλα τα κόμματα πρέπει να αναγνωρίσουν τη συλλογική τους ευθύνη για την κρίση και την επείγουσα ανάγκη αποκατάστασης των λειτουργικών θεσμών.
Το αδιέξοδο ήδη πλήττει την οικονομία του Κοσσυφοπεδίου, με κίνδυνο απώλειας διεθνών δανείων και κονδυλίων της ΕΕ, και υπονομεύει την εμπιστοσύνη του κοινού στη δημοκρατία. Η κοινωνία των πολιτών, οι επιχειρηματικές ομάδες και οι διεθνείς εταίροι έχουν όλοι ζητήσει επείγουσα δράση και λογοδοσία. Εντούτοις, ο τερματισμός της παράλυσης απαιτεί πολιτική βούληση, ευελιξία και διάθεση για συμβιβασμό από όλες τις πλευρές. Πέρα από την πολιτική διαμάχη, αυτό που απαιτείται τώρα δεν είναι εντυπωσιασμοί αλλά σοβαρή συζήτηση μεταξύ των ηγετών των κομμάτων για την άρση του αδιεξόδου και την προσοχή στον άρρωστο διάλογο μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας.
Η Εκμετάλλευση του Πολιτικού Αδιεξόδου του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία
Πέραν της οξείας εσωτερικής παράλυσης, η οποία επηρεάζει αρνητικά σχεδόν κάθε πτυχή της εσωτερικής ατζέντας του Κοσσυφοπεδίου και των σχέσεών του με την ΕΕ, η Σερβία εκμεταλλεύεται το πολιτικό αδιέξοδο του Κοσσυφοπεδίου για να υποστηρίξει ότι η Πρίστινα στερείται νόμιμης κυβέρνησης, εμποδίζοντας έτσι ή αποδυναμώνοντας τη θέση του Κοσσυφοπεδίου στον διάλογο και τις διαπραγματεύσεις υπό τη διαμεσολάβηση της ΕΕ. Οι Σέρβοι αξιωματούχοι τονίζουν την επιδεινούμενη κατάσταση των Σέρβων στο Κοσσυφοπέδιο, κατηγορώντας τις ενέργειες της Πρίστινας και χρησιμοποιώντας το αδιέξοδο για να πιέσουν για μεγαλύτερη διεθνή προσοχή και παραχωρήσεις. Επιπλέον, το σερβικό κόμμα Serb List, που υποστηρίζεται από το Βελιγράδι και κατέχει εγγυημένες έδρες στο κοινοβούλιο του Κοσσυφοπεδίου, φέρεται να εμβαθύνει το αδιέξοδο με το να μποϊκοτάρει ψηφοφορίες, καθιστώντας δυσκολότερη τη συγκρότηση κυβέρνησης στο Κοσσυφοπέδιο και προωθώντας περαιτέρω τα συμφέροντα του Βελιγραδίου.
Η Σερβία επιπλέον επισημαίνει την πολιτική αστάθεια του Κοσσυφοπεδίου, επιχειρηματολογώντας κατά της δυτικής στήριξης προς την Πρίστινα και αντιστεκόμενη στις πιέσεις για παραχωρήσεις στις συνομιλίες εξομάλυνσης. Ορισμένοι αναλυτές προειδοποιούν για ενδεχόμενες προκλήσεις, αν και η κύρια εστίαση της Σερβίας παραμένει διπλωματική και πολιτική, δεδομένου ότι και η ίδια αντιμετωπίζει τεταμένη εσωτερική κατάσταση, και όχι άμεση βίαιη κλιμάκωση, πόσο μάλλον πολεμική σύγκρουση, κάτι που ο Τραμπ ψευδώς ισχυρίζεται ότι απέτρεψε.
Είναι σαφές ότι η Σερβία εκμεταλλεύεται πρωτίστως το αδιέξοδο του Κοσσυφοπεδίου για να αποδυναμώσει τη διεθνή του θέση και τη διαπραγματευτική του ισχύ, ενισχύοντας ταυτόχρονα την επιρροή της πάνω στη σερβική μειονότητα του Κοσσυφοπεδίου και στη διαδικασία του διαλόγου. Η κατάσταση αυτή ενισχύει περαιτέρω την ανάγκη για την ΕΕ και τις ΗΠΑ να επαναλάβουν τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας, διότι περαιτέρω καθυστέρηση των συνομιλιών καθιστά την προοπτική μιας βιώσιμης και ειρηνικής επίλυσης ακόμη πιο απομακρυσμένη.
Ο Κούρτι και οι άλλοι ηγέτες των κομμάτων θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά όλα τα παραπάνω και να ενεργήσουν αποφασιστικά. Ο Κούρτι, μαζί με τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς, πρέπει να παραμερίσουν τα στενά συμφέροντα και να επικεντρωθούν στην αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών του Κοσσυφοπεδίου προς όφελος όλων των πολιτών. Αυτό αποτελεί χαρακτηριστικό ηγεσίας, το οποίο έχει σοβαρά λείψει. Το ερώτημα είναι: θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων ο Κούρτι ή θα απογοητεύσει τη χώρα, πληρώνοντας ένα πολιτικό τίμημα που δεν θα ήθελε να πληρώσει;
