Η ανταλλαγή του 1923, έναν αιώνα μετά, μέσα από τη ματιά ενός Νορβηγού

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

Ο Νορβηγός δημοσιογράφος και συγγραφέας Στίαν Μπρούμαρκ (1972) πέρασε πολλά παιδικά καλοκαίρια στη Γλυφάδα, επειδή ο πατέρας του εργαζόταν για τις σκανδιναβικές αερογραμμές. Η πρόωρη εξοικείωση με την πατρίδα μας τον επηρέασε και στα μετέπειτα επαγγελματικά του ενδιαφέροντα.

Η σχέση Ελλάδας – Τουρκίας φαίνεται τον κέντριζε: αργότερα θέλησε να μάθει εξίσου καλά και τη γειτονική μας χώρα. Με την πολυτέλεια ενός εξωτερικού παρατηρητή που διατηρεί την αντικειμενικότητα δίχως να χάνει το συναίσθημα, αποφάσισε να ασχοληθεί με ένα από τα πιο δύσκολα κεφάλαια της ιστορίας μας με τους Τούρκους: την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923. Η επιλογή δεν ήταν τυχαία. Πίσω από την υλοποίηση εκείνης της απόφασης είχε βρεθεί ο τότε ύπατος αρμοστής της Κοινωνίας των Εθνών και συμπατριώτης του, Φρίντγιουφ Νάνσεν.

i-antallagi-toy-1923-enan-aiona-meta-mesa-apo-ti-matia-enos-norvigoy0
Ο Νορβηγός δημοσιογράφος Στίαν Μπρούμαρκ.

Ηταν ο αρχιτέκτονας του σχεδίου που προέβλεπε πως εκατομμύρια άνθρωποι, με βάση το θρήσκευμα, θα ξεριζώνονταν από τον τόπο τους ώστε να προστατευτούν τα συμφέροντα των δύο χωρών και οι μειονότητες και να επιτευχθεί η πολυπόθητη εθνοτική ομοιογένεια. Λίγο πριν κλείσουμε 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον αμοιβαίο εκτοπισμό που επακολούθησε, κυκλοφορεί το βιβλίο του Μπρούμαρκ από τις Εκδόσεις της Εστίας. Ξαναπιάνει σήμερα το νήμα, με δεκάδες συνεντεύξεις απογόνων των ανθρώπων που πέρασαν τις όχθες του Αιγαίου. Σε αυτόν τον καμβά μπλέκει και την ιστορία του ίδιου του Νάνσεν, ο οποίος κλήθηκε να βρει –έναν αιώνα πριν– μια λύση για ένα ζήτημα φλέγον τότε, τους πρόσφυγες και τους απάτριδες. Πολλά από τα δικά του επιτεύγματα, όπως το «διαβατήριο Νάνσεν», είναι ακόμα πολύτιμα σήμερα.

i-antallagi-toy-1923-enan-aiona-meta-mesa-apo-ti-matia-enos-norvigoy2
Τμήμα του εξωφύλλου του βιβλίου της Εστίας.

Ο Μπρούμαρκ πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στο Αϊβαλί, στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στη Χαλκιδική και στη Μυτιλήνη, σε μια απόπειρα να ψηλαφίσει εκ νέου ένα κοινό τραύμα που, σε πολλές περιπτώσεις, μεταφέρθηκε και στις επόμενες γενιές. Διαπιστώνει την τεράστια νοσταλγία με την οποία Ελληνες και Τούρκοι βλέπουν τις χαμένες πατρίδες. Ομως αυτό που τον ενδιαφέρει δεν είναι το παρελθόν ως παγιωμένη ιστορία, αλλά ως δυναμική για το παρόν και το μέλλον. Πώς αυτή η πληγή μπορεί να αποτελέσει ένα σημείο σύνδεσης, συνεννόησης αλλά και διαφοράς στην οπτική. Μου έλεγε για όλα αυτά τα ζητήματα στην τελευταία μας συνάντηση, προ κορωνοϊού, σε μια αθηναϊκή ταβέρνα. Το βλέμμα του πάνω στις δύο χώρες είναι δημοσιογραφικό αλλά και συνάμα ανθρώπινο και τρυφερό.

i-antallagi-toy-1923-enan-aiona-meta-mesa-apo-ti-matia-enos-norvigoy4
Πρόσφυγες στο Θησείο το 1923.

Τα τελευταία δύο χρόνια ο Μπρούμαρκ αποφάσισε να αφήσει τη μάχιμη δημοσιογραφία σε εφημερίδες και έντυπα και να ασχοληθεί περισσότερο με τη συγγραφή. Αγόρασε ένα σπίτι στην Κρήτη και περνάει πια μεγάλα διαστήματα στη χώρα μας, που τόσο αγαπά. Το βιβλίο του, που εκδόθηκε στα νορβηγικά το 2016, μετέφρασε η Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη.

[email protected]

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα