Το Λονδίνο και το Βερολίνο βασίζονται στην Άγκυρα αποκλειστικά στο όνομα της άμυνας, και αυτό σημαίνει ότι κλείνουν τα μάτια στην αυταρχική της διολίσθηση. Είναι κυνισμός στην πιο αγνή του μορφή.
Yavuz Baydar
30 Οκτωβρίου
Η πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ και η επικείμενη άφιξη του Καγκελαρίου της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς στην Άγκυρα σήμερα (30 Οκτωβρίου 2025), συνοδευόμενες από επικερδείς αμυντικές συμφωνίες και στρατηγικές επικυρώσεις, αποκαλύπτουν μια ξεκάθαρη και ανησυχητική πραγματικότητα:
Οι δυτικές δυνάμεις αγκαλιάζουν πλέον ανοιχτά το αυταρχικό μοντέλο τουρκικού «κράτους ασφαλείας», παραμερίζοντας κυνικά τη δημοκρατική αντιπολίτευση και τις ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αυτή η υποχώρηση σηματοδοτεί ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ δεν δίνουν πλέον προτεραιότητα στη δημοκρατική λογοδοσία, το κράτος δικαίου ή τη δυναμική της αντιπολίτευσης στην Τουρκία. Αντιθέτως, η Άγκυρα ανακηρύσσεται ο «μοναδικός στρατιωτικός εταίρος» της Δύσης στην περιοχή, ανεξαρτήτως της κατασταλτικής εσωτερικής της πορείας.
Ο Κιρ Στάρμερ, ηγέτης των Εργατικών, παραδοσιακά ευθυγραμμισμένος με προοδευτικές αξίες, επέλεξε να παραμείνει σιωπηλός απέναντι στα εξόφθαλμα δημοκρατικά ελλείμματα της Τουρκίας κατά την επίσκεψή του.
Η ποινικοποίηση και η συστηματική παρενόχληση του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP)—της κύριας αντιπολίτευσης στην Τουρκία, που συχνά αποκαλείται ειρωνικά «συντροφικό κόμμα» από τους επικριτές του στη Σοσιαλιστική Διεθνή—αναφέρθηκαν ελάχιστα, αν αναφέρθηκαν καν.
Η αποκλειστική εστίαση του Στάρμερ στα οικονομικά οφέλη για το Ηνωμένο Βασίλειο, υπογραμμίζοντας πώς η αμυντική συμφωνία θα «ενισχύσει την απασχόληση», αποκαλύπτει μια συναλλακτική προσέγγιση που παραλείπει τις ηθικές παραμέτρους και την αλληλεγγύη προς τη δημοκρατία.
Αυτή η σιωπή δεν είναι τυχαία. Αντικατοπτρίζει μια παγιωμένη δυτική στρατηγική που δίνει προτεραιότητα στη συνεργασία για την ασφάλεια και τη στρατιωτική υποστήριξη, εις βάρος μιας αρχής υπέρ της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία.
Αναλυτές εξωτερικής πολιτικής και επικριτές προειδοποιούν ότι αυτό συνιστά μια επικίνδυνη αδιαφορία για την αυταρχική στροφή της Άγκυρας — την αποδόμηση της δικαιοσύνης, τη διάβρωση της ελευθεροτυπίας, τις μαζικές συλλήψεις και τη νομοθετική καταστολή των φωνών της αντιπολίτευσης. Όμως η Δύση δεν σιωπά απλώς — είναι συνένοχη.
Η επίσκεψη του Φρίντριχ Μερτς στην Άγκυρα υπογραμμίζει τη συνέχιση αυτής της ανησυχητικής τάσης από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι συνομιλίες του αναμένεται να καλύψουν ενδιάμεσες προσπάθειες εκτόνωσης της έντασης μεταξύ Τουρκίας, Ελλάδας και Κύπρου, και να ανοίξουν τον δρόμο για την ένταξη της Τουρκίας στο πλαίσιο «SAFE» της ΕΕ (Εμπλοκή σε Θέματα Ασφάλειας και Εξωτερικής Πολιτικής), καθώς και για περαιτέρω αμυντική συνεργασία και ζητήματα μετανάστευσης.
Ωστόσο, αυτό που απουσιάζει εμφανώς από αυτούς τους διπλωματικούς διαλόγους είναι η ουσιαστική και φιλικά ασκηθείσα πίεση προς την Τουρκία να αναστρέψει τις αυταρχικές της πρακτικές.
Η προσέγγιση του Μερτς, ως αντιγραφή της στάσης του Στάρμερ, ενσαρκώνει τα δυτικά διπλά στάθμα. Ενώ εγκαταλείπεται η δέσμευση στη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, η ΕΕ σιωπηρά νομιμοποιεί την καταστολή της Τουρκίας, εξυψώνοντας τη στρατιωτική χρησιμότητα της Άγκυρας ως περιφερειακού σταθεροποιητή.
Οι καταπιεστικές πολιτικές της Άγκυρας στο εσωτερικό και στο εξωτερικό — η συγκέντρωση εξουσίας μέσω περιορισμού των πολιτικών ελευθεριών και των δικαιωμάτων των εθνοτικών μειονοτήτων — παραβλέπονται υπέρ συναλλακτικών ωφελημάτων που παρουσιάζονται ως στρατηγική συνεργασία, διαβρώνοντας περαιτέρω την αξιοπιστία της ΕΕ σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στο εσωτερικό της Τουρκίας, κάποιες ελπιδοφόρες, αν και αφελείς, φωνές υποστηρίζουν ότι η ευθυγράμμιση της Δύσης με την Άγκυρα θα πρέπει να ενισχύσει τη λεγόμενη «ειρηνευτική διαδικασία» με το PKK και το κουρδικό κίνημα, συχνά πλαισιωμένη ως ένα ειλικρινές βήμα προς την επίλυση των μακροχρόνιων εθνοτικών συγκρούσεων. Ωστόσο, αυτή η αφήγηση ίσως να είναι παραπλανητική.
Η λεγόμενη ειρηνευτική διαδικασία έχει μετατραπεί σε μεγάλο βαθμό σε ένα προπέτασμα καπνού πίσω από το οποίο το τουρκικό κράτος εντείνει τα κατασταλτικά του μέτρα. Οι διαβρωτικές διαιρέσεις μεταξύ των τουρκικών και κουρδικών κομμάτων της αντιπολίτευσης είναι πλέον γεγονός. Οποιαδήποτε παροδικά δείγματα διαλόγου πνίγονται από έναν ασφυκτικό κατασταλτικό μηχανισμό ασφαλείας, δικαστική παρενόχληση και κοινωνική πόλωση.
Αυτό που γίνεται πλέον εκκωφαντικά σαφές είναι ότι η Δύση δεν αντιλαμβάνεται πλέον την Τουρκία μέσα από δημοκρατικό πρίσμα. Αντιθέτως, θεωρεί την Άγκυρα πρωτίστως ως ένα «κράτος ασφαλείας», του οποίου η στρατιωτική ισχύς και η γεωστρατηγική θέση αποτελούν πόρους προς αξιοποίηση, ανεξαρτήτως του εσωτερικού κόστους. Αυτή η μετατόπιση αποκαλύπτει μια βαθιά υποκρισία. Οι δυτικοί ηγέτες έχουν σιωπηλά υποβαθμίσει αυτές τις ανησυχίες, θέτοντάς τες κάτω από τη στρατηγική και οικονομική σκοπιμότητα. Ταυτόχρονα, οι επαναλαμβανόμενες αναφορές σε «αναβίωση» της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην ΕΕ δεν είναι τίποτα περισσότερο από λόγια του αέρα.
Η αποτυχία της Δύσης να αναγνωρίσει την πραγματικότητα — ή ακόμα χειρότερα, να επικυρώσει σιωπηλά την καταστολή στο όνομα της σταθερότητας — αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτικής μυωπίας σε βάθος.
Στέλνει ένα ανατριχιαστικό μήνυμα όχι μόνο προς τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης στην Τουρκία, αλλά και προς όλους τους ριζωμένους υπερασπιστές της δημοκρατίας παγκοσμίως: ο αγώνας σας είναι άνευ σημασίας αν έρχεται σε σύγκρουση με τα δυτικά συμφέροντα ασφαλείας.
Το να βαφτίζεται η Άγκυρα ως κύριος στρατιωτικός εταίρος της Δύσης, χωρίς να αντιμετωπίζεται η δημοκρατική της παρακμή, είναι ένα στρατηγικό και ηθικό ολίσθημα. Περιθωριοποιεί άλλες φωνές εντός της Τουρκίας — εκείνες που έχουν το θάρρος να αντισταθούν στον αυταρχισμό — και μειώνει τις πιθανότητες δημοκρατικής ανανέωσης μέσα στη χώρα.
Το Palomar είναι δωρεάν, αλλά για να υποστηρίξετε τις προσπάθειές μου να διατηρήσω τη βιωσιμότητα της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας, θα εκτιμούσα αν σκεφτόσασταν να γίνετε συνδρομητής επί πληρωμή. Αυτό διατηρεί το Palomar βιώσιμο και προσβάσιμο για όλους.
