Michael Rubin, Washington Examiner
Ο πρώην Λίβυος δικτάτορας Μουαμάρ Καντάφι ήταν πάντοτε εκκεντρικός, αλλά έγινε ακόμη πιο αλλόκοτος κατά τις δεκαετίες που βρισκόταν στην εξουσία. Ο πρώην συνταγματάρχης του λιβυκού στρατού που κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα το 1969 ήταν διάσημος για την απροκάλυπτη υποστήριξή του στην τρομοκρατία.
Ο Καντάφι ήταν επίσης ρεβανσιστής: δεν ήταν ικανοποιημένος με το να παραμείνει η Λιβύη εντός των συνόρων της. Όταν οι προσπάθειές του να ενοποιηθεί με την Αίγυπτο απέτυχαν, επιχείρησε να καταλάβει τη Λωρίδα Αουζού, η οποία φημολογείτο ότι ήταν πλούσια σε ουράνιο, από το Τσαντ, το οποίο νίκησε τη Λιβύη σε έναν πόλεμο για την περιοχή το 1987-1988. Στα ύστερα χρόνια του, ο Καντάφι επισκεπτόταν την Ευρώπη αλλά έστηνε βεδουίνικες σκηνές αντί να διαμένει σε πολυτελή ξενοδοχεία ή σε ξενώνες υπουργείων εξωτερικών. Επίσης συγκρότησε μια μονάδα από αποκλειστικά γυναίκες σωματοφύλακες για να ενισχύσει την εκκεντρικότητά του. Ο Καντάφι όχι μόνο κατασπατάλησε τον πλούτο της Λιβύης με τον έκλυτο τρόπο ζωής του, αλλά οραματιζόταν και μεγαλεπήβολα σχέδια για την αναδιαμόρφωση της γεωγραφίας της χώρας. Ενώ η Αίγυπτος έχει τον Νείλο, η Λιβύη δεν έχει μόνιμα ποτάμια. Έτσι, ο Καντάφι ξεκίνησε ένα σχέδιο για την κατασκευή του Μεγάλου Τεχνητού Ποταμού, μιας σειράς γεωτρήσεων και αγωγών κάτω από την έρημο Σαχάρα, το οποίο παραμένει ημιτελές λόγω του θανάτου του Καντάφι το 2011 — μια σπατάλη 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων και ένα μνημείο της ύβρεως του Καντάφι.
Εισέρχεται ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ερντογάν. Όπως ο Καντάφι, ο Ερντογάν είναι επιδεικτικός. Μη ικανοποιημένος με την υφιστάμενη προεδρική κατοικία, έχτισε ένα παλάτι 30 φορές μεγαλύτερο από τον Λευκό Οίκο. Καταβύθισε επίσης το Χασάνκεϊφ, μία από τις αρχαιότερες και καλύτερα διατηρημένες κουρδικές πόλεις στον κόσμο, κάτω από 60 μέτρα νερού με την κατασκευή ενός φράγματος που ελάχιστοι επιθυμούσαν. Όπως ο Καντάφι, ο Ερντογάν στηρίζει απροκάλυπτα τρομοκρατικές οργανώσεις, επιτρέποντας στη Χαμάς να ανοίξει γραφεία και να δραστηριοποιείται από την Κωνσταντινούπολη.
Τώρα, στα στερνά του χρόνια, ο Ερντογάν έχει εμπνευστεί από τον Καντάφι με το δικό του μεγαλεπήβολο σχέδιο — το κανάλι της Κωνσταντινούπολης. Επειδή η Σύμβαση του Μοντρέ του 1936 για το Καθεστώς των Στενών διέπει την κυκλοφορία μέσω των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου, ο Ερντογάν επιδιώκει να ανοίξει ένα ξεχωριστό κανάλι που θα συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Θάλασσα του Μαρμαρά.
Οι περισσότεροι αναλυτές εξωτερικής πολιτικής εξετάζουν το κανάλι υπό το πρίσμα των επιπτώσεών του στις διατάξεις της Σύμβασης του Μοντρέ, οι οποίες απαγορεύουν τη διέλευση πολεμικών πλοίων από τον Βόσπορο σε περιόδους πολέμου. Αν υπάρχει εναλλακτική δίοδος προς τη Μαύρη Θάλασσα, θα μπορούσαν τα πολεμικά πλοία να κατακλύσουν τη Μαύρη Θάλασσα; Σε αυτό, η Μόσχα ενδέχεται να έχει περισσότερες αντιρρήσεις από την Ουάσινγκτον, τουλάχιστον όσο το ΝΑΤΟ θεωρεί την Τουρκία περισσότερο πλεονέκτημα παρά Δούρειο Ίππο.
Ωστόσο, αυτό ενδέχεται να παραβλέπει την ευρύτερη ουσία: τα ολοένα και πιο μεγαλεπήβολα έργα του Ερντογάν είναι, όπως και εκείνα του Καντάφι, περισσότερο τεκμήρια εγωισμού και μιας ανεξέλεγκτης σκέψης, παρά εύλογα σχέδια ανάπτυξης. Πράγματι, το να αποδώσει κανείς λογική στις φιλοδοξίες του Ερντογάν ίσως να είναι υπερβολικά επιεικές, αντί να τις αναγνωρίσει για αυτό που είναι: τρέλα επιπέδου Καντάφι. Αν ο Ερντογάν θέλει να εκτρέψει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια μακριά από την πρόνοια και τις υφιστάμενες υποδομές της Τουρκίας, είναι δικό του θέμα. Όμως, αντί να παρακολουθεί κανείς αμέτοχος, πόσο μάλλον να χειροκροτεί, η Ουάσινγκτον πρέπει να το πει όπως είναι: ένα έργο ματαιοδοξίας για το οποίο θα υποφέρουν όλοι οι Τούρκοι, το οποίο, ακόμη κι αν ολοκληρωθεί, δεν πρόκειται ποτέ να διαρκέσει, δεδομένων των εδαφικών συνθηκών και της σεισμικής ζώνης από την οποία θα διέρχεται.
Ο Μάικλ Ρούμπιν είναι συνεργάτης του Beltway Confidential της εφημερίδας Washington Examiner. Είναι διευθυντής ανάλυσης στο Middle East Forum και ανώτερος ερευνητής στο American Enterprise Institute.
