του Δημήτρη Τσαϊλά, Υποναυάρχου ε.α.
Οι ηγέτες της Ευρώπης κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, προειδοποιεί ότι η συμμαχία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια ρωσική επίθεση εντός πέντε ετών -ή και νωρίτερα- σε κλίμακα που θυμίζει τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο υπουργός Άμυνας της Γερμανίας θέτει το χρονοδιάγραμμα στα δύο χρόνια. Βρετανοί αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών λένε ότι η ήπειρος βρίσκεται πλέον στο «χώρο μεταξύ ειρήνης και πολέμου».
Η ρητορική κλιμακώνεται. Το ερώτημα παραμένει: Είναι υπαρκτή η απειλή;
Εκτιμώ, πως όχι. Δεν διαφαίνεται καμία ένδειξη ότι η Ρωσία σχεδιάζει να επιτεθεί σε οποιοδήποτε κράτος του ΝΑΤΟ αυτή τη στιγμή. Δεν πρόκειται για αφέλεια ή για ήπιους ευσεβείς πόθους. Η Εσθονία που είναι ένας από τους πιο ανήσυχους γείτονες του Πούτιν όσον αφορά τη συλλογή πληροφοριών και την αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας το επιβεβαιώνουν. Αν κάποιος θα έπρεπε να κρούει τον κώδωνα του πανικού, αυτός είναι το Ταλίν. Αλλά η Υπηρεσία Πληροφοριών τους κάνει το αντίθετο. Δεν απορρίπτει τον κίνδυνο, αλλά την υστερία.
Ο ρωσικός στρατός, εξαντλημένος από χρόνια σκληρού πολέμου στην Ουκρανία, δεν είναι σε θέση να εξαπολύσει ένα νέο blitzkrieg. Παρά τις επιθέσεις του Κρεμλίνου, η Μόσχα προσπαθεί να αποφύγει την άμεση σύγκρουση με το ΝΑΤΟ, ακριβώς επειδή η αποτρεπτική δύναμη του ΝΑΤΟ εξακολουθεί να λειτουργεί. Οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις σε παραβιάσεις του εναέριου χώρου, κυβερνοεισβολές και ύποπτες δολιοφθορές στη Βαλτική Θάλασσα έχουν αναγκάσει τη Ρωσία να υποχωρήσει, τουλάχιστον προς το παρόν.
Αυτό θα πρέπει να είναι καθησυχαστικό. Αντίθετα, οι πιο δυνατές φωνές σε όλη την Ευρώπη μετατρέπουν την κατάσταση σε μια συζήτηση για χρονοδιαγράμματα, σαν η πρόβλεψη της ημερομηνίας πιθανής ρωσικής εισβολής και του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου να είναι πλέον ένα ανταγωνιστικό στοίχημα.
Αυτό κινδυνεύει να εξελιχθεί σε πληθωρισμό απειλών. Οι πραγματικοί κίνδυνοι επεκτείνονται σε υπαρξιακούς, όχι επειδή συμβαίνουν, αλλά επειδή οι ηγέτες πιστεύουν ότι το να λένε ότι συμβαίνουν είναι απαραίτητο για να κινητοποιήσουν την υποστήριξη του κοινού για τις αμυντικές δαπάνες. Η ανησυχία είναι ότι αν όλοι συνεχίσουν να φωνάζουν για μια επικείμενη εισβολή, μπορεί να αρχίσουν να σχεδιάζουν και να συμπεριφέρονται σαν ο πόλεμος να είναι αναπόφευκτος. Η ιστορία δείχνει ότι αυτός είναι ένας τρόπος με τον οποίο ξεκινούν οι πόλεμοι.
Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει ότι η Ρωσία είναι ακίνδυνη. Και είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι δεν είναι. Η Μόσχα συνεχίζει να υπονομεύει την Ευρώπη μέσω παραπληροφόρησης, πολιτικών αντιπροσώπων, σαμποτάζ υποδομών και κυβερνοεπιθέσεων. Αυτές οι τακτικές της γκρίζας ζώνης είναι φθηνότερες από τα τανκς και συχνά πιο αποτελεσματικές. Το πιο σημαντικό, επιτρέπουν στο Κρεμλίνο να αποσταθεροποιήσει την Ευρώπη χωρίς να ενεργοποιήσει το Άρθρο 5.
Το επιχείρημα μου είναι απλό, η αποτροπή λειτουργεί και πρέπει να συνεχιστεί. Η Ευρώπη θα πρέπει να επενδύσει στην άμυνα, να εξοπλίσει την Ουκρανία, να ασφαλίσει τις υποδομές της και να σκληρύνει την κοινωνία έναντι των εκστρατειών επιρροής. Όχι επειδή έρχεται πόλεμος την επόμενη εβδομάδα, αλλά επειδή η αποτροπή καταρρέει τη στιγμή που η Ευρώπη σταματά να πιστεύει ότι είναι απαραίτητη.
Υπάρχει διαφορά μεταξύ του να είσαι προετοιμασμένος και του να είσαι παρανοϊκός. Αυτή τη στιγμή, η Ευρώπη κινδυνεύει να ξεπεράσει αυτό το όριο και να πείσει τον εαυτό της σε μια σύγκρουση που η Ρωσία μπορεί καν να μην σχεδιάζει.
Στη γεωπολιτική, ο φόβος μπορεί να είναι ένας αμυντικός μηχανισμός. Μπορεί επίσης να είναι μια πρόκληση. Η Ευρώπη θα πρέπει να θυμάται ότι ο σκοπός της αποτροπής είναι η πρόληψη του πολέμου, όχι η προφητεία του.
Ο στόχος θα πρέπει να είναι η ετοιμότητα, χωρίς να υποθέτουμε ότι η καταστροφή είναι αναπόφευκτη.
Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ, δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου. Σήμερα είναι συνεργάτης και ερευνητής του Institute for National and International Security(INIS), του Strategy International (SI) και του Research Institute for European and American Studies (RIEAS).
