ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ή ΠΑΡΑΛΟΓΙΣΜΟΣ;

Κωστας  Βεργοπουλος

Ασφαλως τα αποτελεσματα των προσφατων βουλευτικων εκλογων στην Γερμανια δεν προαναγγελλουν θετικες εξελιξεις για την πορεια της ευρωπαικης ενοποιησης. Ενισχυθηκαν οι ευρωφοβικες πολιτικες δυναμεις, παρ’ολο που η συνθηματολογια περι γερμανικης αποχωρησης απο την ΕΕ περιερχεται ολο και περισσοτερο σε αδιεξοδο και εξασθενει. Ωστοσο, παρα την εκλογικη καταμετρηση, ενα στοιχειο παραμενει και πιεζει με ολο και περισσοτερο αδηριτο τροπο προς την αντιθετη κατευθυνση, αυτην της ενισχυσης και σταθεροποιησης του ευρωπαικου εγχειρηματος και οχι προς την αποδομηση και εγκαταλειψη του.

Το σημερινο βασικο διακυβευμα για την Ευρωζωνη ειναι: να αυξηθει η συνοχή της νομισματικης περιοχης του ευρω, να παραμεινει στα σημερινα ανεπαρκη επιπεδα που τροφοδοτουν επαναλαμβανομενες κρισεις ή μηπως να μειωθει με την επιστροφη σε εθνικες προτεραιοτητες;

Στην προσφατη συναντηση της με τον νεοεκλεγεντα Γαλλο προεδρο, η Γερμανιδα καγκελαριος συμφωνησε  στην πρωτη επιλογη και βεβαια δεν θα μπορουσε να κανει διαφορετικα, οχι τοσο για ιδεολογικους και πολιτικους λογους, που παντως εχουν και αυτοι την σημασια τους, αλλα κυριως για οικονομικους. Η Γερμανια, πρωτη οικονομια στην Ευρωζωνη, ειναι ταυτοχρονα και πρωτη στην συνεισφορα στον ευρωπαικο προυπολογισμο με καθαρη συμμετοχη περιπου 20 δις ευρω ετησιως, ενω η γαλλικη καθαρη συμβολη ανερχεται σε μολις 8 δις και η αντιστοιχη βρετανικη ειχε φθασει στα 9 δις. Ωστοσο, για την δικαιη αποτιμηση του κοστους της ευρωπαικης ενοποιησης για καθε χωρα μελος, θα οφειλαν να συνεκτιμηθουν και τα οφελη που η καθε χωρα μελος αντλει με την συμμετοχη της στο κοινο εγχειρημα. Στο τελευταιο σημειο, δεν υπαρχει καμια αμφιβολια ως προς το οτι η Γερμανια και παλι, με την μεριδα του λεοντος στο κοστος του ευρωπαικου εγχειρηματος, ειναι ταυτοχρονα αυτη που αντλει και την μεριδα του λεοντος απο τα εξ αυτης οφελη, και παντως ασυγκριτα περισσοτερα απο τα επερχομενα στην Γαλλια και Βρετανια, τοσο εμπορικα οσο και χρηματοπιστωτικα.

Με την ελευθερη διακινηση των εμπορευματων της, η Γερμανια τοποθετει εντος της ΕΕ 25% του ΑΕΠ, ενω η Γαλλια μολις 12,8% και η Βρετανια  8% των αντιστοιχων ΑΕΠ. Η γερμανικη εξαγωγικη επιδοση στις αγορες των εταιρων της υπερβαινει και τον αντιστοιχο μεσο ορο για το συνολο των χωρων μελων που κυμαινεται μεταξυ 20% και 22% του συνολικου ευρωπαικου ΑΕΠ. Ας σημειωθει οτι με την υψηλη εξαγωγικη επιδοση της, η Γερμανια αντλει απο την ΕΕ  50% του εξωτερικου εμπορικου πλεονασματος της. Χωρις την ελευθερη προσβαση στην αγορα των 450 εκατομμυριων καταναλωτων και παραγωγων, η Γερμανια δυσκολα θα μπορουσε να επαιρεται για το «εναρετο» υποδειγμα της. Με κοστος 20 δις ευρω ετησιως, η ιδια διασφαλιζει ελευθερες πωλησεις υψους σχεδον 900 δις ευρω. Παραλληλα, τα χρηματοπιστωτικα οφελη της απο το ευρωπαικο οικοδομημα δεν ειναι διολου ευκαταφρονητα, αφου το μεγιστο μερος των ευρωπαικων αποταμιευσεων συρρεουν σε αυτην προς αναζητηση ασφαλειας, με συνεπεια το μηδενικο για αυτην κοστος του χρηματος, ενω για τις λοιπες χωρες μελη αυτο το παραμενει οπωσδηποτε υψηλοτερο. Κι ακομη, με τις διαφορες των επιτοκιων μεταξυ των χωρων μελων, η Γερμανια ειναι σε θεση να μετατρεπει τις αναγκαιες και σταθεροποιητικες χρηματοδοτησεις μεταξυ εταιρων στο κοινο νομισμα σε κερδοσκοπικες επιχειρησεις εκατονταδων δισεκατομμυριων ευρω. Ακομη και αν υποτεθει οτι διπλασιαζοταν, τριπλασιαζοταν η τετραπλασιαζοταν η καθαρη συμβολη της στην ΕΕ, τα εξ αυτης οφελη θα παρεμεναν σε καθε περιπτωση τουλαχιστον 50 με 60 φορες υψηλοτερα. Και η ιδια θα ειχε καθε συμφερον να στηριζει πραγματικα και οχι κερδοσκοπικα τους εταιρους της στο κοινο νομισμα, αφου οσο αυτοι και το ευρωπαικο συνολο ανακαμπτουν και σταθεροποιουνται τοσο περισσοτερα θα ειναι τα οφελη για την ισχυρη οικονομια της περιοχης.

Παρ’ολα αυτα, το γερμανικο πολιτικο προσωπικο, αυτο που εχει προκυψει ιδιως μετα την ενοποιηση της χωρας (1990), δεν ακολουθει τους προκατοχους Κονραντ Αντεναουερ, Βιλυ Μπραντ, Χελμουτ Σμιτ και Χελμουτ Κολ, οι οποιοι, μαζι με τα οικονομικα οφελη απο την Ευρωπη, δεν επαυαν να διακηρυσσουν οτι η χωρα τους δεν θα μπορουσε να εξαγορασει το βεβαρυμενο παρελθον της παρα μονον με την πληρη και ανεπιφυλακτη προσηλωση της στην ευρωπαικη προοπτικη. Οι σημερινες πολιτικες ηγεσιες παρουσιαζονται ευαλωτες στον εθνικισμο και λαικισμο, υπερτονιζοντας το υψηλο κοστος της ευρωπαικης ενοποιησης και παρασιωπωντας τα εξ αυτης οικονομικα και πολιτικα οφελη. Βοηθουσης και της δημογραφικης γηρανσης, οπως της συρροης των μεταναστευτικων ρευματων, η ανησυχια των γερμανων φορολογουμενων σχετικα με το μελλον τους δεν καθησυχαζει, αλλα εντεινεται μεχρι παρανοιας. Χωρις ομως να τους εξηγειται υπευθυνα οτι η Ευρωπη δεν επιβαρυνει την θεση τους, αλλα αντιθετα την βελτιωνει εναντι ολων των αλλων αντιξοοτητων. Η ενισχυση της ευρωπαικης συνοχης συνεπαγεται επισης την ενισχυση της γερμανικης θεσης εντος αυτης. Αυτο το γνωριζουν πολυ καλα οι Γερμανοι βιομηχανοι, εμποροι και τραπεζιτες, οπως γνωριζουν επισης πολυ καλα οτι μια απαγγιστρωση της χωρας τους απο την ευρωπαικη προοπτικη θα ισοδυναμουσε με αλμα στο κενο και με ανευ προηγουμενου καταστροφη της. Το ζητημα πλεον ειναι εαν η σημερινη Γερμανια ειναι σε θεση να ακολουθησει το οικονομικο και πολιτικο συμφερον της ή μηπως θα παραδοθει, ακομη μια φορα στην ιστορια της, στην εθνικιστικη επαρση σε πορεια συγκρουσης με το μεγιστο μερος της Ευρωπης και με τον υπολοιπο κοσμο. Η πρωτη ειναι η οδος της λογικης προς το συμφερον ολων, η δευτερη ειναι η οδος του παραλογισμου, που συχνα παρενεβη στην ιστορια αυτης της χωρας, με σοβαρες απωλειες για ολους.

Οσον αφορα την κατεπειγουσα αναγκη συνοχης στην Ευρωζωνη, αυτο δεν αποτελει «πονηρο» αιτημα των «χαλαρων» και «απειθαρχητων» εταιρων στο ευρω εις βαρος «φιλοπονων» και «πειθαρχημενων». Αλλα συνιστα απαρακαμπτη προυποθεση για την ομαλη λειτουργια της νομισματικης περιοχης του ευρω, προς οφελος ολων των εταιρων και ιδιως αυτων που εξ αυτου αντλουν τα περισσοτερα οφελη.

Εαν οι σημερινες πολιτικες ηγεσιες δεν εχουν τα απαιτουμενο θαρρος προκειμενου να θεσμοθετησουν κανονες για βαθυτερη και λειτουργικωτερη συνοχη της νομισματικης περιοχης, θα μπορουσαν τουλαχιστον να συμφωνησουν στην εκδοση κοινων ευρω-ομολογων απο τους ευρωπαικους θεσμους, ωστε να μην επιβαρυνεται ουτε κατ’ελαχιστον ο γερμανος φορολογουμενος. Το εργο θα μπορουσε να ανατεθει ειτε στην ΕΚΤ ειτε στον ΕΣΜ, με συνεπεια η Ευρωζωνη να μην εμφανιζεται σημερα ως η πιο υπερχρεωμενη περιοχη του πλανητη, πραγμα που την καθηλωνει και στους χαμηλοτερους ρυθμους αναπτυξης στον κοσμο, ενω παραλληλα η ανεργια και η κοινωνικη δυσπραγια παραμενουν σε υψηλα επιπεδα και η υπολειτουργια του παραγωγικου δυναμικου της σε ακομη υψηλοτερα. Ποσο λογικο ειναι να προεξοφλειται η επιλογη του παραλογισμου, οταν δεν εχει καν αρχισει η νεα  διαπραγματευση με βαση τους κανονες της λογικης, του κοινου συμφεροντος και της ιστοριας;

kvergo@gmail.com