Μεγάλη διαμαρτυρία Αλβανών στα Σκόπια για τη δίκη των πρώην ηγετών του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσόβου (UÇK) στο Ειδικό Δικαστήριο της Χάγης
- Την 13η Δεκεμβρίου 2025, πάνω από 20.000 Αλβανοί συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Σκεντέρμπεη στα Σκόπια για να εκφράσουν συμπαράσταση στους πρώην ηγέτες του UÇK που δικάζονται στη Χάγη για εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας στην περίοδο 1998–2000. Τη διαμαρτυρία διοργάνωσαν οργανώσεις βετεράνων του UÇK με τη στήριξη του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος στη Βόρεια Μακεδονία (DUI), ενώ συμμετείχαν Άλβανοι από τη Βόρεια Μακεδονία, το Κοσσυφοπέδιο και την Αλβανία.
- Οι συγκεντρωμένοι κρατούσαν αλβανικές και σημαίες του UÇK, φώναζαν συνθήματα υπέρ της οργάνωσης και της αθωότητας των ηγετών, και απαίτησαν «πραγματική δικαιοσύνη» με το σύνθημα “Liberators should be honored, not judged” (“Απελευθερωτές πρέπει να τιμώνται, όχι να δικάζονται”).
- Ο Hysni Gucati, πρόεδρος της Οργάνωσης Βετεράνων του UÇK, τόνισε ότι η κινητοποίηση θέλει να στείλει μήνυμα στη Χάγη ότι ο UÇK ήταν στρατός του λαού και όχι εγκληματική οργάνωση.
- Ο Ali Ahmeti, πολιτικός ηγέτης και ιδρυτικό στέλεχος του DUI, υποστήριξε ότι η δίκη πρέπει να καταλήξει στην αθώωση των κατηγορουμένων, ενώ άλλοι ομιλητές μίλησαν συγκινητικά για το ρόλο του UÇK στον αγώνα για ελευθερία.
- *Η συγκέντρωση στα Σκόπια διεξήχθη ειρηνικά και χωρίς σοβαρά επεισόδια, υπό αυστηρή αστυνομική εποπτεία, με τους συμμετέχοντες να φωνάζουν συνθήματα αλλά χωρίς να υπάρχουν αναφορές για συγκρούσεις με τις αρχές ή άλλες ομάδες. Οι αρχές της Βόρειας Μακεδονίας είχαν νωρίτερα δηλώσει ότι θα επιτηρήσουν τη διαμαρτυρία ώστε να περάσει χωρίς εντάσεις, αν και δεν υποστήριξαν επισήμως την κινητοποίηση.
Αυτή η συγκέντρωση αποτελεί συνέχεια μιας σειράς διαδηλώσεων που έχουν γίνει το 2025 σε διαφορετικές πόλεις (π.χ. Πρίστινα, Τίρανα, Χάγη, Στρασβούργο), με αίτημα την αναγνώριση του ρόλου του UÇK ως στρατού απελευθέρωσης και την απαλλαγή των ηγετών του από τις κατηγορίες.
1️⃣ Βόρεια Μακεδονία: εύθραυστη ισορροπία
Για τη Βόρεια Μακεδονία, η συγκέντρωση υπέρ των ηγετών του UÇK είναι πολιτικά ευαίσθητη. Από τη μία, το αλβανικό στοιχείο αποτελεί δομικό πυλώνα του κράτους μετά τη Συμφωνία της Οχρίδας· από την άλλη, η δημόσια ηρωοποίηση του UÇK αναζωπυρώνει μνήμες του 2001 και προκαλεί ανησυχία στον σλαβομακεδονικό πληθυσμό. Η κυβέρνηση επέλεξε τη γραμμή της αυστηρής αστυνόμευσης χωρίς καταστολή, ακριβώς για να μη μετατραπεί η διαδήλωση σε εθνοτική αντιπαράθεση. Το DUI και ο Ali Ahmeti αξιοποίησαν τη συγκέντρωση για εσωτερική συσπείρωση, στέλνοντας μήνυμα ισχύος χωρίς μετωπική σύγκρουση με το κράτος.
2️⃣ Κόσοβο: εθνικό αφήγημα σε άμυνα
Στο Κόσοβο, οι δίκες στη Χάγη βιώνονται όχι ως απονομή δικαιοσύνης, αλλά ως αμφισβήτηση του ιδρυτικού μύθου του κράτους. Οι πρώην ηγέτες του UÇK αντιμετωπίζονται ως «πατέρες του έθνους» και κάθε καταδίκη ερμηνεύεται ως έμμεση εξίσωση με τα εγκλήματα της σερβικής πλευράς. Οι κινητοποιήσεις σε Σκόπια, Πρίστινα και αλλού λειτουργούν συντονισμένα: οικοδομούν ένα διαβαλκανικό αλβανικό αφήγημα περί «επιλεκτικής δικαιοσύνης» και πιέζουν πολιτικά το Ειδικό Δικαστήριο της Χάγης.
3️⃣ Σερβία: διπλωματικό κεφάλαιο
Για τη Σερβία, οι εικόνες από τα Σκόπια αποτελούν επικοινωνιακό δώρο. Το Βελιγράδι τις αξιοποιεί για να ενισχύσει το αφήγημα ότι ο UÇK δεν ήταν «απελευθερωτικός στρατός», αλλά ένοπλη οργάνωση με εγκληματικό παρελθόν. Κάθε μαζική διαδήλωση υπέρ των κατηγορουμένων χρησιμοποιείται ως επιχείρημα σε διεθνή φόρα, ιδιαίτερα απέναντι σε κράτη που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο. Παράλληλα, η Σερβία εμφανίζεται ως «υπέρμαχος της δικαιοσύνης», αποφεύγοντας όμως κάθε αυτοκριτική για τα εγκλήματα της δεκαετίας του ’90.
4️⃣ ΕΕ & Δύση: αμηχανία και φόβος αποσταθεροποίησης
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν τέτοιες κινητοποιήσεις με σιωπηλή ανησυχία. Από τη μία στηρίζουν το Δικαστήριο της Χάγης· από την άλλη φοβούνται ότι μια βαριά καταδίκη θα προκαλέσει πολιτική αποσταθεροποίηση σε Κόσοβο και Βόρεια Μακεδονία. Η στάση τους παραμένει διπλωματικά ουδέτερη, αλλά στην πράξη προσπαθούν να αποσυνδέσουν τη δικαιοσύνη από τον εθνικισμό, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.
Η διαμαρτυρία στα Σκόπια δεν ήταν απλώς μια πράξη αλληλεγγύης. Ήταν δήλωση πολιτικής ταυτότητας και υπενθύμιση ότι στα Βαλκάνια η ιστορία δεν έχει κλείσει. Όσο οι δίκες στη Χάγη αγγίζουν τον πυρήνα των εθνικών αφηγήσεων, τόσο θα λειτουργούν ως πυροκροτητής εθνοτικών αντανακλαστικών — ακόμη κι αν οι δρόμοι μένουν «ήσυχοι».
