Για τους διοργανωτές της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου (MSC) η μεγαλύτερη πρόκληση φέτος είναι πως θα «συμπτύξουν» μια υπό κανονικές συνθήκες πολυήμερη διεθνή διάσκεψη σε μια μόλις τρίωρη τηλεδιάσκεψη.

Το πρόγραμμα προβλέπει σύντομα βιντεοσκοπημένα μηνύματα του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν, της γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελας Μέρκελ, του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και του βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον. Είναι προφανές ότι το πλαίσιο αυτό δεν προβλέπει σχεδόν καμία διάδραση ανάμεσα στους ευρωπαίους ηγέτες και το νέο αμερικανό προέδρο.

Μιλώντας στη DW ο επικεφαλής της Διάσκεψης του Μονάχου και πρώην πρέσβης της Γερμανίας στη Ουάσιγκτον Βόλφγκανγκ Ίσινγκερ τόνισε ότι «αν διεξάγονταν φέτος μια δια ζώσης διάσκεψη, τότε ο αμερικανός πρόεδρος θα συνοδεύονταν από δεκάδες ειδικούς, με τους οποίους θα είχαμε τη δυνατότητα να ανταλλάξουμε απόψεις και σκέψεις». Εκτός αυτού, σε μια δια ζώσης διάσκεψη θα συμμετείχαν πολλοί περισσότεροι ηγέτες από ότι σήμερα. Έτσι για παράδειγμα θα απουσιάζουν αξιωματούχοι από τη Κίνα, τη Ρωσία, αλλά και την Μέση Ανατολή.

Ο Μπιλ Γκέιτς είχε προειδοποιήσει το 2017 για κίνδυνο πανδημίας

Μπιλ Γκέιτς με την τότε υπ. Άμυνας φον ντερ Λάιεν (MSC, 2017)

«Στην ουσία φέτος η διάσκεψη θα επικεντρωθεί στις σχέσεις Ευρώπης-ΗΠΑ», παραδέχεται ο Βόλφγκανγκ Ίσινγκερ: «Στόχος μας είναι η εξεύρεση μιας κοινής στρατηγικής για την αντιμετώπιση κορυφαίων ζητημάτων, όπως η κλιματική αλλαγή, η πανδημία και η διεθνής τρομοκρατία».

Θα ήταν πάντως η πρώτη φορά που θα απευθυνθεί στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου εν ενεργεία πρόεδρος των ΗΠΑ. Τρεις φορές στο παρελθόν ο Τζο Μπάιντεν έχει δώσει το παρών στο Μόναχο. Δύο φορές ως αντιπρόεδρος επί προεδρίας Μπάρακ Ομπάμα και μια ακόμα το 2019.

Η πρώτη ώρα της τηλεδιάσκεψης θα είναι αφιερωμένη σε παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η καταπολέμηση του κορωνοϊού. Θα συμμετάσχουν ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Τέντρος Γκεμπρεγέσους και ο ιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς.

«Δυστυχώς κανείς δεν άκουσε προσεκτικά την ομιλία του Μπιλ Γκέιτς το 2017 στη Διάσκεψη Ασφαλείας, όπου επεσήμανε τον κίνδυνο μια πανδημίας», παρατηρεί ο επικεφαλής της διοργάνωσης Βόλφγκανγκ Ίσινγκερ: «Αν είχαμε λάβει υπόψη όσα είπε ίσως να μην φθάναμε στη δύσκολη θέση, στην οποία βρισκόμαστε σήμερα».

Παραμένουν οι διαφορές μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ

Ομιλία του αντιπροέδρου Μπάιντεν στη MSC το 2013

Η τηλεδιάσκεψη αποτελεί για τους διοργανωτές πρόκληση δίχως προηγούμενο. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι αρχικά είχαν δηλώσει συμμετοχή μόνο ο πρόεδρος Μπάιντεν και η καγκελάριος Μέρκελ, ενώ ο γάλλος πρόεδρος Εμανυοέλ Μακρόν προστέθηκε στον κατάλογο συμμετεχόντων μόλις την Τρίτη και ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον την Τετάρτη. Μηνύματα θα απευθύνουν στη Διάσκεψη κορυφαίοι εκπρόσωποι του ΝΑΤΟ, αλλά και της ΕΕ. Όλοι οι ομιλητές έχουν στη διάθεσή τους περίπου 15 λεπτά.

Παρά τις εξαγγελίες Ευρωπαίων και Αμερικανών για την αναθέρμανση των διμερών σχέσεων, πολλές διαφορές μεταξύ Ουάσιγκτον και ΕΕ παραμένουν. Οι Βρυξέλλες τάσσονται στο πλευρό των Αμερικανών, οι οποίοι ζητούν από το Βερολίνο να εγκαταλείψει τη κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου North Stream 2, o οποίος ενώνει Ρωσία και Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας, παρακάμπτοντας την Πολωνία. Από την άλλη πλευρά, οι προσπάθειες των ΗΠΑ ήταν λιγότερο επιτυχημένες αναφορικά με το να πείσουν τους συμμάχους τους να επανεξετάσουν τις σχέσεις με τη Κίνα είτε πρόκειται για το εμπόριο, είτε για τη δημιουργία υποδομής για κινητή τηλεφωνία πέμπτης γενιάς, περισσότερο γνωστή και ως 5G.

Η Μέρκελ αποχωρεί, ο Μακρόν έχει εκλογές

Η Μέρκελ δεν θα διεκδικήσει εκ νέου την καγκελαρία

Ρόλο στη Διάσκεψη, έστω και έμμεσα, διαδραματίζει και η εσωτερική πολιτική. Η πλειοψηφία των Δημοκρατικών στο αμερικανικό Κογκρέσο εγγυάται στον πρόεδρο Μπάιντεν ευχέρεια κινήσεων μέχρι το Νοέμβριο του 2022. Την ίδια όμως στιγμή πολλά οφίκια στο αμερικανικό υπουργικό συμβούλιο, αλλά και κορυφαίων πρεσβευτών ανά τον κόσμο παραμένουν ακόμα. Στη Γερμανία η καγκελάριος Μέρκελ αποχωρεί από την ενεργό πολιτική δράση στο τέλος της θητείας της, αφήνοντας τη χώρα σε μια διαδικασία ομφαλοσκόπησης για τη διαδοχή στην καγκελαρία. Από την άλλη πλευρά το ερχόμενο έτος ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν θα πρέπει για μια ακόμα μία φορά να υπερπηδήσει, όπως και το 2017, το εμπόδιο της ακροδεξιάς και της προέδρου Μαρίν Λεπέν, ώστε να παραμένει για μια δεύτερη θητεία στο Μέγαρο των Ιλισίων. Τέλος, για τον Μπόρις Τζόνσον θα είναι η πρώτη διεθνής διάσκεψη για τις διατλαντικές σχέσεις από τότε που συνέβαλλε στην αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ.

Το ζήτημα των διατλαντικών σχέσεων είναι στο επίκεντρο της εβδομάδας: Τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου προηγείται η συνάντηση των ηγετών της G7, την οποία διοργανώνει ο Μπόρις Τζόνσον. Στις συνομιλίες θα συμμετάσχουν Μπάιτεν, Μέρκελ και Μακρόν.

Οι τηλεδιασκέψεις αυτές θεωρούνται προϋπόθεση για μεγαλύτερες συνόδους κορυφής κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Σε αυτές ανήκει και η Διάσκεψη του Μονάχου. Οι διοργανωτές ελπίζουν μέσα στους επόμενους μήνες σε μια δια ζώσης διάσκεψη, αν φυσικά το επιτρέψουν οι εξελίξεις στο μέτωπο τα πανδημίας.

Γουίλιαμ Γκλούκροφτ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

DW