Δημήτρης Μακροδημόπουλος: Ποιός ευθύνεται για την Αλεξανδρούπολη;

του Δημήτρη Μακροδημόπουλου

Είναι γεγονός ότι ποτέ στην ιστορία της χώρας μας, μία πόλη δεν γνώρισε σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, σε μια μέρα θα έλεγα, την ημέρα υπογραφής της διάλυσης του Συμφώνου της Βαρσοβίας, την γεωπολιτική, γεωοικονομική και γεωστρατηγική εκτίναξη της Αλεξανδρούπολης, άσχετα αν αυτή δεν αξιοποιήθηκε επί τριάντα ολόκληρα χρόνια. Από την πρώτη ημέρα επισημάνθηκαν οι δυνατότητες για ανάπτυξη που προσέφερε αυτή η απότομη αναβάθμιση της περιοχής. Από την τοπική υπηρεσία του ΟΣΕ, πιθανότατα και από άλλους φορείς, από τον Οκτώβρη του 1991 επισημάνθηκε η συγκυρία αφενός της διάλυσης του Συμφώνου της Βαρσοβίας και της ΕΣΣΔ και αφετέρου του εμφυλίου πολέμου στη Γιουγκοσλαβία. Συγκυρία που  αναδείκνυε δυνητικά το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ως κέντρο του διαμετακομιστικού εμπορίου με τεράστια ενδοχώρα έως το Ελσίνκι σε συνθήκες παγκοσμιοποιημένης οικονομίας που καταργεί τα σύνορα των κρατών  αλλά αναδείκνυε και τον σιδηροδρομικό άξονα Αλεξανδρούπολης -Ελληνοβουλγαρικών συνόρων ως ευρωπαϊκό εμπορικό άξονα. Έτσι μια πόλη και μια περιοχή, η Θράκη, αποκλεισμένη μέχρι τότε από βορρά λόγω της ένταξης των χωρών σε δύο διαφορετικά μπλοκ βρέθηκε ξαφνικά μπροστά σε τεράστιες δυνατότητες. Όμως αντί της προσδοκώμενης ανάπτυξης συνέβη το εντελώς αντίθετο. Οι βιομηχανικές ζώνες Άβαντα, Κομοτηνής, Ξάνθης, ερήμωσαν. Το λιμάνι παρέμεινε αναξιοποίητο, παρόλο που ο σιδηροδρομικός άξονας Αλεξανδρούπολης – Ελληνοβουλγαρικών συνόρων ανακαινίστηκε και εντάχθηκε από το 1992 στον Διευρωπαϊκό άξονα IΧ που θα συνέδεε τη Βαλτική (Ελσίνκι) με τη Μεσόγειο (Αλεξανδρούπολη), έχοντας κομβικά σημεία τη Μόσχα, την Αγία Πετρούπολη, το Κίεβο, και το Βουκουρέστι. Η Αλεξανδρούπολη, ο Έβρος και η Θράκη αποκόπηκαν σιδηροδρομικά από την υπόλοιπη χώρα, γεγονός πρωτοφανές για ευρωπαϊκή περιφέρεια που αποκάλυπτε και την παραγωγική τους απαξίωση. Πολλοί νέοι μετανάστευσαν σε ευρωπαϊκές χώρες για να εργαστούν.

Όμως κατά κανόνα όταν η γεωπολιτική αξία μιας περιοχής εκτινάσσεται, και για να συμβεί αυτό θα πρέπει να συμβεί ένα κοσμοϊστορικό γεγονός, όπως αυτό της διάλυσης του Συμφώνου της Βαρσοβίας και της ΕΣΣΔ, τότε, αν αυτή   δεν αξιοποιηθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα, άλλα ξένα συμφέροντα θα έλθουν να πληρώσουν το κενό ή εξελίξεις απρόσμενες, όπως π.χ. η ουκρανική κρίση από το 2014 ή η παραγωγή και εξαγωγή σχιστολιθικού αερίου από τις ΗΠΑ μετά το 2016, πολύ πρόσφατα δηλαδή, σε σημείο ώστε μέσα σε λίγα χρόνια να καταστούν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG παγκόσμια ξεπερνώντας και το Κατάρ με αποτέλεσμα να αναζητούν αγορές, και θα ακυρώσουν τις προσδοκίες μας. Παρουσιάστηκε δηλαδή μια μοναδική και ανεπανάληπτη ευκαιρία για την πόλη, για τη Θράκη, αγνοήθηκε  κεντρικά, δεν αντέδρασαν η τοπική κοινωνία, οι εκπρόσωποί της σε Κοινοβούλιο και Τοπική Αυτοδιοίκηση, και σήμερα η ευκαιρία αυτή μεταβάλλεται σε μπούμερανγκ. Στις περιπτώσεις αυτές, της ακραίας αβελτηρίας που επιδείχθηκε, η γεωπολιτική αναβάθμιση αντί να οδηγήσει στην ανάπτυξη της περιοχής, όπως θα μπορούσε να συμβεί εξ αρχής με την αξιοποίηση του λιμένα ως κέντρο του διαμετακομιστικού εμπορίου που θα σέβονταν την ποιότητα της ζωής των κατοίκων, μπορεί  να μεταβληθεί σε μπούμερανγκ για την ποιότητα της ζωής τους και σε πυρηνικό εφιάλτη.

Έτσι η Αλεξανδρούπολη αντί να μεταβληθεί σε κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου με οικονομική ακτίνα μέχρι το Ελσίνκι, τη Μαύρη Θάλασσα, τη Ρωσία, περιμένει όχι έναν αλλά δύο τερματικούς σταθμούς LNG, με αποθηκευτικούς χώρους συνολικά 340 χιλιάδων κ.μ. υγροποιημένου αερίου εντός της θάλασσας, με υποθαλάσσιο αγωγό παράλληλα προς τις καλύτερες ακτές της που θα συνδέει τους τερματικούς σταθμούς με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου. Και το λιμάνι; Το λιμάνι ποτέ δεν θα γνωρίσει την ανάπτυξη που θα μπορούσε να προσλάβει. Η ιδιωτικοποίηση του λιμένα προφανώς θα βελτιώσει τη σημερινή απαράδεκτη εικόνα του, θα προκύψει κάποιο μεταφορικό έργο, όμως παράλληλα η εγκατάσταση στρατιωτικής βάσης των ΗΠΑ, στις οποίες σύμφωνα με τον Ν. 4660/2020 (ΦΕΚ 23Α) “…χορηγείται στην Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών καθεστώς προτεραιότητας (ανεμπόδιστη πρόσβαση και χρήση) του λιμένα Αλεξανδρούπολης…”, θα τροχοπεδήσει την ολόπλευρη ανάπτυξη και αξιοποίησή του που προσδοκούμε, αφού οι ΗΠΑ έχοντας την προτεραιότητα θα μπορούν να καθορίζουν και τον βαθμό της αξιοποίησής του. Πλοία “κακόβουλων” δυνάμεων, όπως χαρακτηρίζει η Ουάσινγκτον την Ρωσία και την Κίνα, θα μπορούν να ελλιμενίζονται;; Χειρότερο όλων όμως είναι η εγκατάσταση αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στην πόλη που στα πλαίσια του αμερικανορωσικού ανταγωνισμού εμπεριέχει την απειλή του πυρηνικού ολέθρου, όπως αποδεικνύει ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Με τον Ν.4555/2018 περί «Μεταρρύθμισης του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Εμβάθυνσης της Δημοκρατίας – Ενίσχυσης της συμμετοχής κ.ά.» καθιερώθηκε από τις αρχές του 2020 η δυνατότητα διεξαγωγής τοπικού ή περιφερειακού δημοψηφίσματος. Όμως και αυτή η δυνατότητα αναιρέθηκε νομοθετικά με τον Ν.4674/20 τον Μάρτιο του 2020. Δεν υπήρξε καμία αντίδραση σε πανελλήνιο επίπεδο. Στη χώρα μας η δημοκρατία λειτουργεί αποκλειστικά με τη μορφή της ψήφου δίκην λευκής επιταγής ώστε να πάντα να καθορίζονται ερήμην των πολιτών. Χάθηκε δηλαδή η δυνατότητα να εκφραστεί η κοινωνία για τους τερματικούς σταθμούς LNG. Τα θέματα που άπτονται της εθνικής ασφάλειας τα διαχειρίζεται κεντρικά η κυβέρνηση. Είναι όμως ολοφάνερο ότι αν συνέβαινε το αυτονόητο, δηλαδή να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες που προσέφερε στην Αλεξανδρούπολη η αναβάθμισή της από το 1991 και εντεύθεν, δεν θα υπήρχε “χώρος” να απειλείται η πόλη με την περιβαλλοντική της υποβάθμιση, να υφίσταται πυρηνική απειλή και να απεμπολείται η πλήρης ανάπτυξη του λιμένα. Για αυτή την τεράστια καθυστέρηση των 23 και πλέον ετών, μέχρι το 2014, ποιός ευθύνεται; Ποιοί θα πρέπει να απολογηθούν;

Μακροδημόπουλος Δημήτρης

Αλεξ/πολη – κιν. 6947-771412

8/3/2022