Γράφει ο Κωνσταντίνος Γιανναδάκης, μέλος του ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.

Ο τρόπος που η Τουρκία μεταφράζει το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας, όπως την συμφέρει, είναι παροιμιώδης. Θέλει να δείξει ότι έχει θαλάσσια σύνορα με την Λιβύη, τραβάει δύο ευθείες γραμμές να ενώσει τις ακτές τους και θεωρεί ότι απέκτησε ΑΟΖ. Θέλει μετά να χαράξει κοινή ΑΟΖ με τον Λϊβανο, όπως είπε κάποιος δικός τους, τι κι αν είναι η Κύπρος ενδιάμεσα, δυο τρεις στροφές και έτοιμη η ΑΟΖ.

Προφανώς και δεν έχουν καμία νομική υπόσταση όλα αυτά. Όμως τι λέει το δίκαιο της θάλασσας όταν θέλουν να ορίσουν ΑΟΖ δύο κράτη με αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές, μεταξύ των οποίων δεν παρεμβάλλεται τίποτε άλλο εκτός από θάλασσα; Εννοείται ότι μπορούν να οριοθετήσουν ΑΟΖ. Τι γίνεται στην περίπτωση που πίσω από την μικρή επικράτεια ενός κράτους βρίσκονται οι μεγαλύτερες ακτές ενός άλλου κράτους; Έκεί ίσως ο δικαστής μειώσει το εύρος του ανοίγματος της μικρότερης επικράτειας και αντί ανοίγματος σε τρίγωνο να καταλήγει σε άνοιγμα σε στήλη. Σε καμία όμως περίπτωση ο δικαστής δεν θα δεχτεί ότι η ΑΟΖ της μικρότερης επικράτειας, αν και είναι μπροστά, θα εγκλωβίζεται μέσα στην ΑΟΖ του κράτους με τις μεγαλύτερες ακτές. Έχουμε παραδείγματα γι’ αυτό από υποθέσεις, οι οποίες έχουν εκδικαστεί στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ακόλουθο:

«ως επιχείρημα υπέρ της απόδοσης ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας στο Καστελόριζο η Ελλάδα θα μπορούσε να επικαλεστεί το σκεπτικό της απόφασης οριοθέτησης μεταξύ των νήσων Νέας Γης (Καναδάς) και Σαιντ Πιερ και Μικελόν (Γαλλία) το 1992. Το ειδικό Δικαστήριο που συστάθηκε για την περίπτωση απέδωσε, πέραν μιας ζώνης ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας 12 έως 24 ν.μ. βόρεια και δυτικά των δύο γαλλικών νησιών, και μια αντίστοιχη ζώνη μήκους 188 ν.μ. προς το νότο, όπως φαίνεται στην ακόλουθη εικόνα.»

https://tinyurl.com/yyldj8oq

Σύμφωνα με αυτό το δεδικασμένο η Ελλάδα και η Κύπρος μπορούν να προχωρήσουν σε τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ περίπου στα όρια που δείχνει ο παρακάτω χάρτης:

Η στήλη θα περιλαμβάνει στα βόρεια το σύμπλεγμα του Καστελόριζου και στα νότια η ανατολική γραμμή θα καταλήγει στη βορειοδυτική γωνία του κυπριακού βυθοτεμαχίου 4 και η δυτική γραμμή θα καταλήγει στη νοτιοδυτική γωνία του ίδιου βυθοτεμαχίου. Στην περίπτωση αυτή η Αίγυπτος δεν θίγεται διότι το νοτιότερο σημείο της δυτικής γραμμής της κοινής ΑΟΖ Ελλάδας – Κύπρου ενώνεται με το ήδη οριοθετημένο κοινό σημείο των ΑΟΖ Αιγύπτου και Κύπρου στο άκρο της νοτιοδυτικής γωνίας του κυπριακού βυθοτεμαχίου 4.

Επιπροσθέτως δεν παραβιάζουμε το άρθρο 1 δ , το οποίο αναφέρει ότι η επέκταση ανατολικά του σημείου Α μπορεί να γίνει ύστερα από συμφωνία μεταξύ των δύο μερών. Το άρθρο 1 ε, είναι λίγο ασαφές λέγοντας ότι: Εάν οιοδήποτε από τα δύο Μέρη διεξάγει διαπραγματεύσεις με σκοπό την οριοθέτηση της Αποκλειστικής του Οικονομικής Ζώνης με άλλο Κράτος που μοιράζεται με τα δύο Μέρη τις θαλάσσιες ζώνες τους, το Μέρος αυτό, πρωτού καταλήξει σε τελική συμφωνία με το τρίτο κράτος, θα ενημερώσει και θα διαβουλευθεί με το άλλο μέρος.»

Θα θέλαμε στο σημείο αυτό την γνώμη των ειδικών, αν η Ελλάδα και η Κύπρος προχωρήσουν σε αυτή την τμηματική οριοθέτηση των ΑΟΖ τους, η Ελλάδα υποχρεούται να ενημερώσει και να διαβουλευθεί προηγουμένως με την Αίγυπτο; Δεδομένου ότι δεν προχωρούν πέραν του ήδη οριοθετημένου σημείου των ΑΟΖ Αιγύπτου και Κύπρου στην νοτιοδυτική γωνία του κυπριακού βυθοτεμαχίου 4.

Όσον αφορά την υπόλοιπη περιοχή, μια τέτοια μερική οριοθέτηση μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου αφήνει προς περαιτέρω οριοθέτηση μόνο την περιοχή που περικλείεται μεταξύ των δύο μαύρων γραμμών του χάρτη. Η δυτική μαύρη γραμμή είναι το ήδη οριοθετημένο ανατολικό άκρο της μερικώς οριοθετημένης ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ και η ανατολική μαύρη γραμμή θα είναι το οριοθετημένο δυτικό άκρο της μερικώς οριοθετημένης ελλαδοκυπριακής ΑΟΖ.   

https://www.militaire.gr/quot-giati-ochi-tmimatiki-oriothetisi-kai-stin-aoz-tis-ellados-me-tin-kypro-quot/