Ο Ρώσος πρόεδρος έχει συνδέσει την πολιτική του επιβίωση με μια συνεχή αντιπαράθεση με την Αμερική και τους συμμάχους της.
Όταν ο Βλαντίμιρ Πούτιν έστειλε τουλάχιστον 19 μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Πολωνία την περασμένη εβδομάδα, ο Ρώσος πρόεδρος έστειλε ένα μήνυμα: δεν σχεδιάζει να τελειώσει τον πόλεμο κατά της Δύσης σύντομα.
Η ρωσική εισβολή στον εναέριο χώρο του NATO ακολουθεί εβδομάδες αεροπορικών επιθέσεων στην Ουκρανία που σκότωσαν δεκάδες αθώους, προκάλεσαν ζημιές σε κτίρια που στεγάζουν αντιπροσωπείες της ΕΕ και της Βρετανίας, και χτύπησαν για πρώτη φορά ένα κυβερνητικό κτίριο στο κέντρο του Κιέβου.
Μακριά από το να είναι έτοιμος να συνάψει ειρηνική συμφωνία με την Ουκρανία υπό πίεση από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο Πούτιν έχει συνδέσει την πολιτική του επιβίωση με μία υφέρπουσα σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους.
«Ο Πούτιν είναι ο πρόεδρος του πολέμου,» είπε ο Νικολάι Πετρόφ, ανώτερος αναλυτής στο Βρετανικό Κέντρο των New Eurasian Strategies. «Δεν έχει κανένα συμφέρον να τον τερματίσει.»
Έχοντας διαμορφώσει τον εαυτό του σαν ηγέτη εν καιρώ πολέμου, το να επιστρέψει σε πρόεδρος εν καιρώ ειρήνης θα ισοδυναμούσε με υποβάθμιση. «Όποιες κι αν είναι οι συνθήκες, δεν μπορεί να εγκαταλείψει αυτόν τον ρόλο,» είπε ο Πετρόφ.
Καθώς η επίθεσή του σε μεγάλη κλίμακα στην Ουκρανία πλησιάζει το τέταρτο έτος της, ο Ρώσος πρόεδρος προφανώς έχει τους περισσότερους λόγους να αισθάνεται αισιοδοξία από τις πρώτες ημέρες του πολέμου, όταν το Κρεμλίνο ήλπιζε να καταλάβει τη χώρα σε λίγες μέρες.
Με τις ουκρανικές δυνάμεις να περιορίζονται από έλλειψη όπλων και προσωπικού, η Ρωσία έχει προχωρήσει βαθύτερα στη χώρα.
Αλλά η πρόοδος της Μόσχας ήταν αργή — και κοστοβόρα. Οι ένοπλες δυνάμεις του Κρεμλίνου έχουν υποστεί περίπου ένα εκατομμύριο απώλειες και η σύγκρουση έχει επιβαρύνει την ρωσική οικονομία, η οποία απειλείται να καταλήξει σε ύφεση.
Κι όμως, πολιτικά, το να λήξει η σύγκρουση συνεπάγεται κινδύνους.
Ο στενός έλεγχος του Κρεμλίνου στα μέσα ενημέρωσης και στο διαδίκτυο πιθανότατα θα του επέτρεπε να παρουσιάσει μια ειρηνευτική συμφωνία στους περισσότερους Ρώσους ως νίκη. Όμως, δεν είναι γι’ αυτούς που θα ανησυχεί ο Ρώσος πρόεδρος.
Με την φιλελεύθερη αντιπολίτευση της Ρωσίας εξοντωμένη, μια μικρή αλλά φωνακλάδικη ομάδα εθνικιστών αποτελεί τώρα τη μεγαλύτερη απειλή για την εξουσία του, δήλωσε ο Πετρόφ. Και σε αυτούς έχει υποσχεθεί μια μεγαλοπρεπή νίκη, όχι μόνο επί της Ουκρανίας αλλά επί αυτού που το Κρεμλίνο αποκαλεί «συλλογική Δύση».
«Υπάρχει μια επιθυμία από το τμήμα των γερακιών του στρατιωτικοπολιτικού κατεστημένου να καταστρέψει το NATO,» δήλωσε ο Αλεξάντερ Μπάουνοφ, πρώην Ρώσος διπλωμάτης και νυν ανώτερος συνεργάτης του Carnegie Russia Eurasia Center, στη ρωσική υπηρεσία του DW. «Να δείξει ότι το NATO δεν αξίζει τίποτα.»
Από τότε που ο Πούτιν συναντήθηκε με τον Τραμπ στην Αλάσκα τον περασμένο μήνα, σε αυτό που ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε διαφημίσει ως σύνοδο κορυφής με σκοπό την επίτευξη εκεχειρίας, η Μόσχα έχει εντείνει την εκστρατεία υβριδικού πολέμου κατά της Ευρώπης, σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές.
Πριν την εισβολή της Τετάρτης, ρωσικά drones είχαν επανειλημμένα εισέλθει στον πολωνικό εναέριο χώρο από τη γειτονική Λευκορωσία, κυκλώνοντας πόλεις πριν επιστρέψουν πίσω. Τον Αύγουστο, ένα ρωσικό drone συνετρίβη περίπου 100 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Βαρσοβίας.
Σύμφωνα με την WELT, αδελφό μέσο του POLITICO στον όμιλο Axel Springer, πέντε από τα drones που εισήλθαν στην Πολωνία είχαν άμεση πορεία προς βάση του NATO πριν αναχαιτιστούν από ολλανδικά μαχητικά αεροσκάφη Lockheed Martin F-35.
Σε άρθρο γνώμης που δημοσιεύθηκε δύο ημέρες πριν τα drones περάσουν στην Πολωνία, ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, κατηγόρησε το Ελσίνκι ότι σχεδιάζει επίθεση, απειλώντας ότι οποιαδήποτε επίθεση «θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση της φινλανδικής κρατικής υπόστασης — μια για πάντα.»
Αναλυτές παρατήρησαν ότι η ρητορική του άρθρου θύμιζε τα επιχειρήματα του Κρεμλίνου λίγο πριν από την εισβολή σε πλήρη κλίμακα στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Η Μόσχα έχει επίσης αρχίσει να μεταφέρει ζωτικής σημασίας βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένης της ναυπηγικής, στην ανατολική πλευρά της χώρας, μακριά από τα σύνορά της με το NATO, επεσήμανε ο Πετρόφ. Την Παρασκευή, η Ρωσία ξεκίνησε ευρείας κλίμακας στρατιωτικές ασκήσεις με τη Λευκορωσία, περιλαμβανομένων και περιοχών ακριβώς δίπλα στα πολωνικά σύνορα. Οι ασκήσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν την Τρίτη.
«Ό,τι κι αν πετύχει ο Πούτιν στην Ουκρανία, η αντιπαράθεση με τη Δύση δεν θα τελειώσει εκεί· θα συνεχιστεί με διάφορες μορφές,» είπε ο Πετρόφ. «Συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής.»
Με ενέργειες όπως η εισβολή στην Πολωνία, ο Πούτιν στέλνει μια προειδοποίηση προς τον Τραμπ και τους Ευρωπαίους ηγέτες που συζητούν την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας στο Κίεβο μετά από μια ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία, δήλωσε ο Κιρίλ Ρόγκοφ, ιδρυτής του think tank Re\:Russia.
«Ο Πούτιν έδειξε ότι μπορεί να επιτεθεί σε χώρες του NATO σήμερα και ότι αυτές δεν διαθέτουν συστήματα άμυνας», είπε.
Η αμφιθυμία του Τραμπ ως προς τη δέσμευσή του στο NATO και η απροθυμία του να τηρήσει τις ίδιες του τις προθεσμίες σχετικά με την επιβολή κυρώσεων στη Μόσχα δίνουν στον Πούτιν την αυτοπεποίθηση ότι μπορεί να τη γλιτώσει.
Για τον Ρώσο πρόεδρο, «είναι τώρα ή ποτέ», πρόσθεσε ο Μπάουνοφ.
Οι εισβολές όπως αυτή στην Πολωνία αποσκοπούν στο να ροκανίσουν τη δέσμευση της δυτικής στρατιωτικής συμμαχίας στην συλλογική άμυνα, με μικρές επιθέσεις που δοκιμάζουν τη διάθεση του NATO να απαντήσει.
Η ελπίδα, σύμφωνα με τον Μπάουνοφ, είναι να αποκαλυφθεί η στρατιωτική συμμαχία ως μια τίγρη χωρίς δόντια.
Μέχρι στιγμής, η αντίδραση από την Ουάσιγκτον ενισχύει αυτούς τους φόβους.
Την Πέμπτη, ο Τραμπ επανέλαβε τα επιχειρήματα της Μόσχας, λέγοντας σε δημοσιογράφους ότι «μπορεί να ήταν λάθος».
Το Κρεμλίνο έχει απορρίψει τις κατηγορίες ότι τα drones αποτέλεσαν εσκεμμένη πρόκληση. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι «δεν υπήρχαν σχέδια να πληγούν εγκαταστάσεις» στην Πολωνία.
Η Λευκορωσία, η οποία σύμφωνα με Πολωνούς αξιωματούχους χρησιμοποιήθηκε ως βάση εκτόξευσης για ορισμένα από τα drones, δήλωσε ότι η εισβολή θα μπορούσε να ήταν αποτέλεσμα «ηλεκτρονικών παρεμβολών».
«Αυτό είναι τυπικό τρολάρισμα και δοκιμές α λα Πούτιν», είπε ο Ρόγκοφ. «Του αρέσει τα πράγματα να είναι αμφίσημα, ώστε να μπορούν να ερμηνευθούν είτε ως εσκεμμένα είτε ως τυχαία.»
