Είδα διάφορα δημοσιεύματα που ήταν επικριτικά απέναντι στις εκφράσεις νοσταλγίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου, με αφορμή την 46η επέτειο από τη διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη.
Ορισμένοι αναπαρήγαγαν την «απορία» γιατί οι άνθρωποι νοσταλγούν το ΠΑΣΟΚ και την ίδια ώρα το έχουν κατ’ επανάληψη τιμωρήσει εκλογικά.
Άλλοι, εμμέσως προσπάθησαν να πουν ότι στην εποχή του Αντρέα «ξεκίνησε το κακό» που οδήγησε στην κρίση και τα μνημόνια.
Πιστεύω ότι οι απόψεις αυτές, όπως και οι δημοφιλείς στα χρόνια των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου κριτικές περί «λαϊκισμού», απλώς χάνουν την ουσία.
Γιατί κάτι έγινε εκείνα τα χρόνια και υπάρχει αυτή η νοσταλγία.
Κάτι που εξηγεί γιατί συχνά οι άνθρωποι θυμούνται τα χρόνια των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου ως ευτυχισμένα χρόνια.
Δεν είναι απλώς ότι είδαν τη ζωή τους να βελτιώνεται ή τη χώρα να εκσυγχρονίζεται θεσμικά. Αυτό από μόνο του δεν εξηγεί τη νοσταλγία. Και στην περίοδο 1994-2004 μπορεί κανείς να πει ότι βελτιωνόταν η ζωή των ανθρώπων, π.χ. αυξανόταν η κατανάλωση, αλλά δεν την θυμόμαστε με την ίδια νοσταλγία.
Αυτό που κατάφερε ο Ανδρέας ήταν να κάνει μια ολόκληρη κοινωνία να πιστέψει ότι η χώρα μπορούσε να γίνει πιο δημοκρατική, πιο δίκαιη, με περισσότερες ευκαιρίες και λιγότερη ανασφάλεια.
Να δώσει ένα αίσθημα αξιοπρέπειας, σχετικής υπερηφάνειας και εμπιστοσύνης ότι τα πράγματα θα πάνε καλά.
Αντιφατικά το έκανε, εν μέρει το πέτυχε, προβλήματα υπήρχαν και τότε, όμως το έκανε.
Δεν είναι τυχαίο ότι τότε φτιάχτηκε στην Ελλάδα αυτό που συνηθίσαμε να λέμε μετά «μεσαία τάξη».
Αυτή ήταν η διαφορά και αυτό ήταν που δεν κατάφεραν να κάνουν οι επόμενες κυβερνήσεις, ακόμη και εάν παρήγαγαν έργο.
Καμιά κυβέρνηση έκτοτε δεν έδωσε το ίδιο αίσθημα δικαιοσύνης και ελπίδας μαζί.
Αντιθέτως, εκεί που έβλεπες ότι όντως η χώρα εκσυγχρονιζόταν ή αποκτούσε υποδομές ή υπήρχε ανάπτυξη, αισθανόσουν ταυτόχρονα ότι μεγάλωνε και η ανασφάλεια, ότι αυτά που στη δεκαετία του 1980 τα εξασφάλιζε ένας μισθός ανά νοικοκυριό τώρα τα εξασφάλιζαν τουλάχιστον δύο, ότι χρειάζονταν δάνεια, ότι το κόστος ζωής ανέβαινε.
Χάθηκε, δηλαδή, αυτή η αίσθηση ότι «τα πράγματα θα πηγαίνουν καλύτερα από εδώ και πέρα».
Δεν θέλω να κρύψω τα προβλήματα της εποχής του Ανδρέα, τη διαφθορά της εξουσίας, τα σκάνδαλα, τα διάφορα κυκλώματα που στήθηκαν, τα ρουσφέτια.
Όμως στέκομαι σε αυτά που έκαναν και κάνουν τους ανθρώπους να νοσταλγούν εκείνη την εποχή.
Και σκέφτομαι με πίκρα ότι σήμερα δεν βλέπω πολιτικούς και κόμματα που μπορούν να εμπνεύσουν την ίδια αισιοδοξία, που μπορούν να υποσχεθούν την ίδια δικαιοσύνη, που μπορούν να προσφέρουν πραγματικές δεσμεύσεις σε μια κοινωνία που δέκα χρόνια τώρα απλώς καλείται να πληρώσει το τίμημα.
Η ιστορία μπορεί να μην επαναλαμβάνεται, αλλά ορισμένα αιτήματα παραμένουν ενεργά.
Αυτό δείχνει η νοσταλγία για τον Ανδρέα και γι’ αυτό πρέπει να την ακούσουμε.
Και η λέξη νοσταλγία είναι υπερβολή και η γενίκευση ”ο κόσμος” είναι ευρηματική λέξη του κ.αρθρογράφου,μάλλον συγγενούς κάποιου Χαραλαμπόπουλου ,από τα ιδρυτικά μέλη του ΑΝΔΡΕΟΠΑΣΟΚ.
Το σωστό είναι ” Γιατί ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ νοσταλγεί τον Ανδρέα”.
Η πιο ”εμβληματική” φράση του κειμένου είναι η ακόλουθη.
”Αυτό που κατάφερε ο Ανδρέας ήταν να κάνει μια ολόκληρη κοινωνία να ΠΙΣΤΕΨΕΙ ότι η Χώρα ΜΠΟΡΟΥΣΕ να γίνει πιο δημοκρατική ,πιο δίκαιη με περισσότερες ευκαιρίες και λιγότερη ανασφάλεια”.
Δεν έκανε ολόκληρη την κοινωνία ,αλλά την κοινωνία των οπαδών του -κάπου τέσσερα εκατομμύρια (εντός και εκτός Ελλάδος)- που είχαν νηπιακή και πρωτόγονη πολιτική σκέψη και ήθελαν τον ”γητευτή,καταφερτζή” τους- ,να πιστέψουν ότι όλες οι υποσχέσεις του θα πραγματοποιούνταν με τους αγνώστους και στους θυρωρούς των πολυκατοικιών τους -κατά Κατσιφάρα-homus pasokus.
Σίγουρα τον νοσταλγούν όσοι εξασφάλισαν στις οικογένειές τους- από τους φόρους όλων των Ελλήνων- δυο ισόβιες συντάξεις εθνικής αντίστασης -ασχέτως εάν ήταν παιδιά του Δημοτικού τότε-και διώρισαν στο Δημόσιο τα δύο τους παιδιά ,με τα κοινωνικά κριτήρια της εθνικής αντίστασης και όχι μόνον.
Ποια μεγάλα έργα έγιναν επί παντοκρατορίας του Ανδρέα στην Ελλάδα για να τον θυμούνται από τα έργα αυτά όλοι οι Έλληνες -και ας γίνονταν από τα προγράμματα της ΕΟΚ- ,τα οποία όμως προγράμματα έγιναν ξενυχτάδικα(κέντρα πολιτισμού κατά Γιαννόπουλο) σε κάθε χωριό και πλαστικές σημαίες στις προεκλογικές συγκεντρώσεις του κ.Μπιρσίμ;;;.
Ύβρις-Άτη-Νέμεσις-Τίσις
Αν δει κανείς το γράφημα του χρέους 1980-1990, καταλαβαίνει πολλά. Φάγανε καλά οι πράσινες λινάτσες, αλλά τώρα είναι τα ίδια τα παιδιά τους που είτε δουλεύουν στο Γερμανό για 400€, είτε έχουν φύγει μετανάστες στη Γερμανία.
Η νέμεσις είναι σαν το πιάτο της εκδίκησης. Τρώγεται πάντα κρύο.
ἄ.γ.ῥ.μ.
Σου θίξαμε τον παπατζή τον μπεκρούλιακα, ρε βρωμοπασόκε;
Φάγατε καλά στον ΟΤΕ και στην Ολυμπιακή, καθάρματα.
ΑΛΗΤΕΣ
Είναι απίστευτο ότι, μετά από τόσα χρόνια, υπάρχουν τύποι σαν τον αρθρογράφο, που νομίζουν ότι απευθύνονται σε κάφρους, ή σε γερούντια με άνοια.
Για ποια δικαιοσύνη, για ποια ελπίδα και τρίχες κατσαρές μιλά; Δοκιμάσαμε κάποιοι την “δικαιοσύνη” να μην μπορείς να προαχθείς, μετατεθείς, αναγνωρισθείς, αν δεν ήσουν γραμμένος στην κλαδική. Ελπίδα είχαν όλοι οι ευεργετούμενοι με δανεικά, τα οπία βεβαίως δεν θα επεστρέφοντο ποτέ, αφού ξοδευόταν για να πληρώνουν στρατιές δημοσίων υπαλλήλων και πρασινοφρουρών, δηλαδή αλητών, που διοριζόταν μόνο και μόνο για να κατασκοπεύουν τούς άλλους και να δίνουν αναφορά.
Ελπίδα είχαν όσοι δεν διάβαζαν τι έγραφε ήδη από το 1986 ο Γιάννης Μαρίνος, ή πόσο καθαρά προειδοποιούσε ήδη από το 1985 ο τότε Διοικητής τής ΤτΕ Δημήτρης Χαλικιάς.
Ναι, υπάρχουν και σήμερα κάτι λίγοι, που νοσταλγούν την εποχή τού αλήστου μνήμης λαοπλάνου, διότι τότε είχαν λεφτά. Όμως, δεν μπορούν να καταλάβουν ότι αυτά τα “λεφτά” και με τόκο πληρώνουν από το 2010, που χρεοκοπήσαμε, διότι την πολιτική Παπανδρέου ακολούθησαν και όλοι οι άλλοι μετά, μη μπορώντας να κάνουν διαφορετικά, διότι δεν θα ψηφιζόταν.
Να μην ξεχνούμε τον πρώτο διδάξαντα την αρπαχτή, την κομπίνα, την ήσσονα προσπάθεια σαν τρόπο ζωής (modus vivendi), τον θεσμοθετήσαντα την κλοπή τού δημοσίου χρήματος (!!), πράγμα πρωτάκουστο στην παγκόσμια ιστορία (υπόθεση Μαυράκη, ΔΕΗ), αλλά και τα κατορθώματα των μετέπειτα.
Δεν γνωρίζω ποιος είναι ο αρθρογράφος και ούτε θέλω να τον μάθω. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι τέτοια άρθρα δεν θα έπρεπε να έχουν θέση σ’ ένα σοβαρό ιστολόγιο, όπως αυτό των ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΩΝ, το οποίο σέβεται τούς αναγνώστες του.
Σε λίγα χρόνια -ίσως και προ του 2023-θα υπάρχουν αρθρογράφοι από κομματική πίστη ,ή, και ιδιοτέλεια ,που θα γράφουν γιατί ”ο κόσμος νοσταλγεί τον Αλέξη -τον Τσίπρα εννοείται- και θα καταλήγουν με την ίδια ατάκα για τον Ανδρέα”ότι κατάφερε να πείσει 1800.000 Έλληνες πολίτες να πιστέψουν στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 ότι, θα σκίσει τα Μνημόνια και θα κάνει -όπως παραστατικά περιέγραψε- να χορεύουν οι πιστωτές μας στην Κρήτη πεντοζάλη και στην Βόρειο Ελλάδα τον ποντιακό πυρρίχιο.
Φυσικά θα παραλείπουν να αναφερθούν στην μοναδική στα πολιτικά χρονικά της νεωτέρας Ελλάδος αντιδημοκρατική μετατροπή από τον ίδιον του ΟΧΙ σε ΝΑΙ του Δημοψηφίσματος του Ιουλίου του 2015 και την περιδεή εμφάνισή του την επομένη στο Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών υπό τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ.Παυλόπουλο ,που έσωσε την κατάσταση και μείναμε στην Ευρώπη ,αλλά χάσαμε την γνήσια Αριστερά συνιστώσα του Σύριζα -Λαφαζάνη ,Κωνσταντοπούλου και Σία ,για όσους ”νοσταλγούν” ακόμη μετά την πρώτη του ΠΑΣΟΚ και την δεύτερη Αριστερά ,που τώρα κινείται προς τον αστερισμό της προοδευτικότητας με τους κ.κ. Ξενογιαννακοπούλου, Ραγκούση και άλλους.