Ανάλυση της Συμφωνίας Ελλάδας–Αιγύπτου για την ΑΟΖ: Οι συνέπειες της μειωμένης επήρειας και το γεωπολιτικό “κενό” Ελλάδας–Κύπρου

του Δημήτρη Κόντη*

Με τη λογική της μειωμένης επήρειας που εφαρμόστηκε στην ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020 —δηλαδή με τη γραμμή οριοθέτησης να τοποθετείται περίπου 28 ν.μ. βορειότερα από την πλήρη μεσογραμμή στο τμήμα ανατολικά της Ρόδου—, αν αυτή επεκταθεί μέχρι το Καστελλόριζο, η ελληνική ΑΟΖ δεν εφάπτεται πλέον με την κυπριακή.

Υπολόγισα πρώτα τη διαφορά σε μοίρες γεωγραφικού πλάτους μεταξύ της συμφωνημένης γραμμής του 2020 και της πλήρους μεσογραμμής στο «σημείο Α» (ανατολικό άκρο Ρόδου).

Στη συνέχεια χάραξα μια νέα πλήρη μεσογραμμή από τον 27.9839°E έως περίπου τον 29.60°E, χρησιμοποιώντας ως σημεία αναφοράς («άγκυρες»):

• για την ελληνική πλευρά: το νοτιοανατολικό άκρο της Ρόδου και το σύμπλεγμα του Καστελλορίζου,
• για την αιγυπτιακή πλευρά: τη φυσική προέκταση της βόρειας ακτογραμμής της προς τα ανατολονοτιοανατολικά.

Εφάρμοσα το ίδιο κάθετο offset (περίπου 28 ν.μ.) που προκύπτει από τη διαφορά στο σημείο Α, μετατοπίζοντας έτσι τη μεσογραμμή βορειότερα, ώστε να παραχθεί μια υποθετική «συμφωνημένη» γραμμή μειωμένης επήρειας μέχρι την περιοχή της πιθανής τριπλής επαφής Ελλάδας–Αιγύπτου–Κύπρου (περίπου στο 29.6°E).

Γιατί προκύπτει αυτό:

• Με πλήρη επήρεια του Καστελλορίζου και των γύρω νησίδων, η ελληνική ΑΟΖ θα συναντούσε την κυπριακή στα νοτιοδυτικά της Κύπρου.
• Με μειωμένη επήρεια, η ελληνοαιγυπτιακή γραμμή μετατοπίζεται βορειότερα, επιτρέποντας στην αιγυπτιακή ΑΟΖ να προεκταθεί ανατολικά κάτω από το Καστελλόριζο και να φτάσει ως την κυπριακή ΑΟΖ.

📌 Στρατηγική συνέπεια:

Η Αίγυπτος αποκτά ρόλο «γέφυρας» μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που σημαίνει πως κάθε μελλοντική θαλάσσια ή ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών στην περιοχή θα περνά αναγκαστικά από τη δική της συναίνεση. Επιπλέον, η Τουρκία ενδέχεται να αξιοποιήσει τη νέα γεωμετρία για να ισχυριστεί ότι η μειωμένη επήρεια δημιουργεί νομικό περιθώριο για δικές της διεκδικήσεις.

Η ανάλυση και οι υπολογισμοί πραγματοποιήθηκαν από το μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης ChatGPT-5, με βάση γεωγραφικά δεδομένα, μεθοδολογία μεσογραμμών και εφαρμογή του ίδιου offset μειωμένης επήρειας που χρησιμοποιήθηκε στην ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020, επεκτείνοντάς το υποθετικά έως την περιοχή πιθανής τριπλής επαφής Ελλάδας–Αιγύπτου–Κύπρου.

*Ο Δημήτρης Κόντης είναι ιστορικός ερευνητής