Η Αμυντική Διπλωματία, όπως και η Διπλωματία γενικότερα, εμφανίστηκε ως μια εξελικτική διαδικασία που καθόρισε και καθορίζει, ή τουλάχιστον ρυθμίζει, την ανάπτυξη των διεθνών σχέσεων κάθε χώρας και μέσω αυτών προβάλλονται και υποστηρίζονται τα Εθνικά Συμφέροντα.
Οι ρίζες της Αμυντικής Διπλωματίας βρίσκονται στη Στρατιωτική Διπλωματία, η οποία αναπτύχθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και εξελίσσεται έως σήμερα. Εκείνη την εποχή οι διεθνείς σχέσεις έλαβαν μια νέα μορφή, σε σχέση με τους δύο προηγούμενους αιώνες και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη στρατιωτική διπλωματία προσδίδοντας σ’ αυτή ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά που υπερβαίνουν τα, με τη στενή έννοια, στρατιωτικά ζητήματα. Το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον ασφάλειας και σταθερότητας σε συνδυασμό με την Βιομηχανική Επανάσταση (έστω και στο βαθμό που αφορά στην Άμυνα) επέβαλλαν τη μετεξέλιξη αυτής της Διπλωματίας σε Αμυντική, διατηρώντας για τη Στρατιωτική Διπλωματία ένα ρόλο «εργαλείου» ή «λειτουργίας» της Αμυντικής Διπλωματίας. Οι διπλωματικές σχέσεις κωδικοποιούνται από τη σχετική Σύμβαση της Βιέννης, η οποία καθορίζει τις γενικά αποδεκτές λειτουργίες των διπλωματικών αντιπροσωπειών.
Η Αμυντική Διπλωματία είναι μέρος της γενικής διπλωματίας υπόκειται στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που διέπουν τις διπλωματικές σχέσεις και λειτουργίες. Οι λειτουργίες αυτές ρυθμίζονται ή και καθορίζονται με εσωτερικές (εθνικές) ρυθμίσεις, από το «Διπλωματικό Δίκαιο» αλλά και την πρακτική ή τους κανόνες που θεσπίζει το κράτος υποδοχής και υλοποιούνται βεβαίως με βάση την αρχή της αμοιβαιότητας. Η Αμυντική Διπλωματία και οι λειτουργοί της αποτελούν τον Ειδικό Σύμβουλο του Επικεφαλής της Διπλωματικής Αποστολής της χώρας για θέματα της αρμοδιότητά τους. Σ’ αυτό το πλαίσιο θα επιδιώξουμε να αναδείξουμε το ρόλο και τη συνδρομή της Αμυντικής Διπλωματίας ως μέρος της διπλωματίας και της συνολικής εξωτερικής πολιτικής της χώρας μέσω δράσεων, δραστηριοτήτων και λειτουργιών, όπως:
Η εκπροσώπηση του θεσμού της Άμυνας ως Πυλώνα Εθνικής Ισχύος στο διεθνές περιβάλλον Η προβολή των δυνατοτήτων και της Αμυντικής Ισχύος των Ενόπλων Δυνάμεων και της Αμυντικής Βιομηχανίας της χώρας. Η συμμετοχή σε Διεθνείς και Περιφερειακούς Πολιτικο-Στρατιωτικούς Οργανισμούς
Η συμμετοχή ή ανάληψη αποστολών Επιβολής, Διατήρησης και Υποστήριξης της Ειρήνης
Η προώθηση της οικοδόμησης εμπιστοσύνης, των φιλικών σχέσεων και της συνεργασίας μεταξύ του συστήματος άμυνας και ασφάλειας του κράτους αποστολής και του κράτους υποδοχής και ανάπτυξης συνεργασίας στον τομέα της άμυνας, της ασφάλειας και της αμυντικής βιομηχανίας.
Η ανάπτυξη συνεργασίας στους τομείς της εκπαίδευσης (θεωρητικής και πρακτικής) συμπεριλαμβανομένων των Μικρής και Μεγάλης Κλίμακος Ασκήσεων Η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και η προστασία των συμφερόντων του αμυντικού συστήματος εντός των ορίων που επιτρέπονται από το διεθνές δίκαιο. Η ανταλλαγή και διαπίστευση στρατιωτικών αποστολών στο πλαίσιο των προνοιών της Σύμβασης της Γενεύης περί Διπλωματίας.
Η προβολή της Ιστορίας, του Πολιτισμού και της παράδοσης της χώρας μέσω των στρατιωτικών δραστηριοτήτων. Αυτά και άλλα πολλά και συναφή θα συζητήσουμε με τους διακεκριμένους και με πλούσια γνώση και εμπειρία, καλεσμένους μας:
1) Αλέξανδρο Μαλλιά, Πρέσβη ε.τ και Πρώην Πρέσβη της Ελλάδος στην πΓΔΜ, στην Αλβανία και στις ΗΠΑ καθώς επίσης με πλούσιο συγγραφικό έργο και έγκυρη και διαχρονικά επίκαιρη αρθρογραφία.
2) Αντγος εα Δημήτριος Μπίκος, Επίτιμος Διοικητής Γ’ΣΣ & NRDC-GRC Με πλούσια γνώση και ασφαλώς εμπειρία Επιτελείου και Διοίκησης, εντός και εκτός Ελλάδος, Σχηματισμών και Μονάδων με πολυεθνικό καθεστώς και διεθνή παρουσία, ήτοι ως: Επιτελής Επιχειρήσεων στο Β’ΣΣ, Επιτελής στο HQs JFC BRUNSSUM( NATO) με έργο το συντονισμό των επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν, Επιτελάρχης, στην 1 η Στρατιά/EL EU OHQ και Διοικητής της Ελληνικής Δύναμης Αφγανιστάν (ΕΛΔΑΦ), 71 Α/Μ ΤΑΞ με ευθύνη τη Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης ( NRF ) και του Σχηματισμού Μάχης HELBROC της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Γ΄ΣΣ & HQs NRDC GR.
3) Μαρίνος Παπαϊωακείμ, Επιστημονικός Συνεργάτης στο Τμήμα Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου. Κάτοχος Πτυχίου Ιστορίας από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Μεταπτυχιακού Διπλώματος στην Εξωτερική πολιτική και Διπλωματία στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ και Υποψήφιος Διδάκτορας στη Διπλωματία και τις Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστημίου Κύπρου. Αντικείμενο της διδακτορικής του διατριβής η Αμυντική Διπλωματία των Μικρών Κρατών σε Παρατεταμένες Συγκρούσεις, με έμφαση στην περίπτωση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η αμυντική διπλωματία επιδιώκει α) την επίτευξη των στόχων εξωτερικής πολιτικής μέσω της ειρηνικής χρήσης των αμυντικών πόρων και δυνατοτήτων, β) την ανάπτυξη εμπιστοσύνης μεταξύ κρατών και γ) την επιρροή στη λήψη αποφάσεων σε διμερές ή πολυμερές επίπεδο. Η ΑΔ είναι πηγή ήπιας ισχύος ενός κράτους και λειτουργεί συνδυαστικά με τις άλλες μορφές διπλωματίας (κλασσική, οικονομική, πολιτιστική). Οι βασικοί τομείς δράσης είναι η ασφάλεια, η στρατιωτική εκπαίδευση και η επαύξηση των στρατιωτικών δυνατοτήτων. Η ΑΔ αναφέρεται στο πολιτικό – στρατηγικό επίπεδο (ΥΠΕΞ-ΥΠΕΘΑ) και ασκείται κυρίως από τους διπλωμάτες.
Η στρατιωτική διπλωματία επιδιώκει την υποστήριξη των στόχων της ΑΔ διά της παρουσίας και εμπλοκής στρατιωτικών δυνάμεων. Αποτελεί δηλ. το εργαλείο εφαρμογής ΑΔ. Η ΣΔ αναφέρεται στο επιχειρησιακό επίπεδο (ΓΕΕΘΑ) και είναι το ενδιάμεσο επίπεδο μεταξύ ΑΔ και στρατιωτικής ισχύος. Στην ΣΔ ανήκουν οι αποστολές, συμμετοχή σε ασκήσεις, εκπαιδεύσεις κοκ. Η ΣΔ ασκείται από τους στρατιωτικούς.
Τα αποτελέσματα της ΑΔ σε σχέση με τους στόχους εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδος 1990-2020, παρά την ισχυρή υποστήριξη της στρατιωτικής διπλωματίας, δεν ήταν ικανοποιητικά.
Οι ΗΠΑ δεν μας υποστήριξαν το 1996 στα Ίμια με το no ships, no flags, no troops και το 2004 αναγνώρισαν τα Σκόπια ως «Μακεδονία». Το ΝΑΤΟ διαχρονικά θεωρεί την Τουρκία «στρατηγικό σύμμαχο» κάτι που το είδαμε στην πρόσφατη Ε/Τ κρίση του 2020, με το 50-50 blame και τον de-confliction mechanism. Η ΕΕ υποστηρίζει διαχρονικά την Τουρκία, το έκανε και πρόσφατα με τις μη κυρώσεις, ενώ δεν προχώρησε η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων. Η Τουρκία συνεχίζει την κατοχή της Κύπρου και πρόσφατα ο ΓΓ του ΟΗΕ δέχθηκε την λύση των δύο κρατών αδιαμαρτύρητα ως πρόταση συζήτησης.
Ως πετυχημένα αποτελέσματα ΑΔ μπορούν να αναφερθούν η Γαλλία με την αγορά των Mirage και Rafale, το Ισραήλ με τον East med και η Αίγυπτος με την υπογραφή της ΑΟΖ .
Στα Βαλκάνια η επιτυχία της ΑΔ ήταν στον τομέα της ασφάλειας αφού γρήγορα εμπεδώθηκε ένα ισχυρό κλίμα ασφάλειας και οι Ελληνικές επιχειρήσεις επένδυσαν με επιτυχία. Στα εθνικά θέματα τα αποτελέσματα δεν ήταν καλά. Το Κόσσοβο είναι de facto ανεξάρτητο κράτος (η Ελλάδα δεν το αναγνωρίζει), η Αλβανία δεν υπέγραψε τη συμφωνία των θαλασσίων ζωνών το 2009, ενώ η Σερβία απομακρύνθηκε από την Ελλάδα λόγω υποστήριξης του ΝΑΤΟ το 1999.
Τέλος η FYROM ονομάστηκε Βόρεια Μακεδονία, μπήκε στο ΝΑΤΟ και προχωράει η ένταξή της στην ΕΕ. Η Ελλάδα δεν έπεισε τη διεθνή κοινότητα και τελικά παρέδωσε τον όρο Μακεδονία ή καλύτερα παρέδωσε το πετράδι του στέμματος.
Η συμπόρευση με τους καταπατητές της ιστορίας για προσπορισμό θέσεων ευθύνης δεν αποτελεί επίτευγμα αλλά κατάντια. Η Ελληνική ιστορία έγραψε μία μαύρη σελίδα στις 17 Ιουνίου 2018. Ίσως άλλες εποχές φλογεροί ηγέτες και πατριώτες, εκείνη την ημέρα θα είχαν παραιτηθεί, για να τιμήσουν τους νεκρούς στρατιωτικούς στις μάχες των Γιαννιτσών, Κιλκίς Λαχανά, Σκρά και σε όλο τον Μακεδονικό αγώνα. Η αξία του καθενός βρίσκεται σε αυτά που…
O Κονδύλης έγραψε «οι μετριότητες, υπομετριότητες και ανθυπομετριότητες, που συναπαρτίζουν τον ελληνικό πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο, δεν έχουν το ανάστημα να θέσουν και να λύσουν ιστορικά προβλήματα τέτοιας έκτασης και τέτοιου βάθους».
Ο Καμένος, ο «ειδικός» διπλωματικός του σύμβουλος και ορισμένοι στρατηγοί (διπλωματία της αρβύλας), σχεδίασαν και εφάρμοσαν στην Μακεδονία την αμυντική διπλωματία της αποτροπής εκ βορά κινδύνου. Αποτέλεσμα της εξωτερικής πολιτικής ήταν έντρομοι οι Σκοπιανοί να υπογράψουν τη συμφωνία των Πρεσπών, αποδεχόμενοι το Βόρεια Μακεδονία. Για αυτό το «πετυχημένο» project αμυντικής διπλωματίας δεν ακούστηκε κάτι από τους πρωταγωνιστές της εποχής.
Αναμένονται τα θέματα της αμυντικής διπλωματίας που θα παρουσιαστούν στις επόμενες εκπομπές, όπως αυτό της υποστήριξης της ΑΟΖ στην Κύπρο και της αναδιοργάνωσης των Αφγανικών ενόπλων δυνάμεων (σημαντικού εθνικού ενδιαφέροντος!).
Ο Κλεμανσώ είπε: «Ο πόλεμος είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την εμπιστευτούμε στους στρατιωτικούς». Αρκετοί υιοθετούν αυτήν την άποψη, ενώ πολλοί άλλοι δεν συμφωνούν.