Original Article at https://www.al-monitor.com (1) By Metin Gurcan(2)
Μετάφραση: Ηλίας Α Λεοντάρης(3), 05 Μαϊου 2020
ΣΧΟΛΙΟ
Το παρόν άρθρο έρχεται να επιβεβαιώσει παλαιότερη δημοσίευση του BESA Institute με αντικείμενο τα διπλωματικά λάθη της Τουρκίας στον τομέα της Αμυντικής Βιομηχανίας. Η μετάφρασή του δημοσιεύθηκε εδώ https://infognomonpolitics.gr/2020/04/ta-sfalmata-tis-exoterikis-politikis-tis-tourkias/ και εδώ https://www.anixneuseis.gr/%cf%84%ce%b1-%cf%83%cf%86%ce%ac%ce%bb%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b5%ce%be%cf%89%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%ae%cf%82-%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae%cf%82/
Η Αμυντική Βιομηχανία είναι ένας τομέας του οποίου ασφαλώς δεν αμφισβητείται η ταχεία ανάπτυξη/εκτίναξή του στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια, αλλά η πραγματικότητα έρχεται να διαφοροποιήσει σε κάποιο βαθμό την εικόνα και να επιβεβαιώσει τον κανόνα της Ισχυρής Αμυντικής Βιομηχανίας, ο οποίος σε γενικές γραμμές ορίζει ως προϋποθέσεις για τη βιωσιμότητά της, την:
Επάρκεια των Πρώτων Υλών ή την κατά το δυνατόν μικρότερη εξάρτηση από άλλες πηγές.
Ανεπτυγμένη Έρευνα και Δυνατότητες Ανάπτυξης Προτύπων (Πιστώσεις)
Ανεξαρτησία ή περιορισμένη εξάρτηση σε εισαγόμενη τεχνογνωσία
Διασύνδεση Πανεπιστημίων με την Παραγωγική Διαδικασία
Επιστημονικό Ανθρώπινο Δυναμικό
Δίκτυο Εξαγωγών
Δυνατότητα διατήρησης της Γραμμής Παραγωγής σε βάθος χρόνου καθώς και τεχνικής υποστήριξης των «προϊόντων» της.
Κυρίως όμως θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι καμία Αμυντική Βιομηχανία δε μπορεί να στηριχθεί ΜΟΝΟ με την εσωτερική κατανάλωση.
Εδώ γεννάται και το ερώτημα μπορεί η Ελλάδα να καταστεί «παίκτης» στον τομέα της Αμυντικής Βιομηχανίας;
Η άποψή μου είναι, ΝΑΙ, μπορεί. Και μπορεί να το κάνει όπως λειτούργησε και στο παρελθόν, είτε με διακρατικές είτε με επιχειρηματικές συνεργασίες, ούτως ώστε να εξασφαλισθεί η ροή ή ανταλλαγή τεχνογνωσίας, αλλά και το δίκτυο των «πελατών».
Θεωρώ ότι υπάρχει η υποδομή, ας κάνουμε και τα επόμενα βήματα.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΡΘΡΟΥ: Είναι η υπόθεση της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας « success story ιστορία επιτυχίας», ή θα της «βγει ξινή»;;;
Οι αυξανόμενες επενδύσεις στην τεχνολογική ανάπτυξη είναι ένα ελπιδοφόρο σημάδι για την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας, ωστόσο μια σειρά διαρθρωτικών προβλημάτων που παραμένουν άλυτα ενδέχεται να βλάψουν τις προοπτικές του τομέα.
Ο γρήγορος ρυθμός επέκτασης της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια, είναι δύσκολο να διατηρηθεί και ενδέχεται να επιβραδυνθεί, όπως δείχνουν πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία, καθώς, παρά τις αυξανόμενες επενδύσεις στην ανάπτυξη υψηλής τεχνολογίας, ο τομέας αγωνίζεται να μειώσει τη μεγάλη εξάρτησή του από ξένους προμηθευτές και να επεκτείνει την πελατεία του στο εξωτερικό.
Η προώθηση της εγχώριας παραγωγής όπλων αποτέλεσε χαρακτηριστικό γνώρισμα της κυβέρνησης του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με βάση την ιδέα ότι η Τουρκία χρειάζεται ισχυρότερη στρατιωτική αποτροπή για να αποτελέσει σημαντική περιφερειακή δύναμη, αλλά και δε μπορεί να συνεχίσει να εμπιστεύεται τους παραδοσιακούς Δυτικούς συμμάχους για την προμήθεια συμβατικών όπλων. Θέλοντας να ενισχύσει την εξωτερική πολιτική της, η κυβέρνηση επεδίωξε να ενισχύσει την ικανότητα/δυνατότητα ανάπτυξης & παραγωγής όπλων στην Τουρκία, ώστε να επιτύχει την αυτάρκειά της και να βελτιώσει στο έπακρο τις εξαγωγικές ευκαιρίες που θα εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα.
Οι προσπάθειες για την ανάπτυξη Εθνικής Αμυντικής Τεχνολογικής και Βιομηχανικής Βάσης θεωρούνται αναπόσπαστο μέρος της διπλωματικής ευελιξίας και του διεθνούς κύρους που η Άγκυρα πιστεύει ότι έχει αποκτήσει στις διασυνοριακές επιχειρήσεις στη Συρία και το Ιράκ από το 2016. Στα μάτια της Άγκυρας, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις εξακολουθούν να αποτελούν αποτρεπτική πολεμική δύναμη στην περιοχή, και για αυτό η αυτάρκεια στην αμυντική βιομηχανία εξακολουθεί να αποτελεί μείζονα προτεραιότητα.
Μια άλλη πτυχή που δεν πρέπει να αγνοηθεί είναι ότι η αμυντική βιομηχανία θεωρείται ένας ιδιαίτερος τομέας , υψηλής αναγνώρισης, στην εσωτερική πολιτική της κυβέρνησης. Κάθε νέο στρατιωτικό προϊόν που κατασκευάζεται τοπικά ή/και πωλείται σε ξένους αγοραστές παρουσιάζεται ως ένα είδος πολιτικής νίκης στα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης.
Μάλιστα, η τουρκική αμυντική βιομηχανία έκανε σημαντικά βήματα την περίοδο 2015-2018, δημιουργώντας ένα «success story» για την Άγκυρα. Ωστόσο, η έκθεση επιδόσεων του 2019 της Ένωσης Κατασκευαστών Αμυντικής και Αεροδιαστημικής Βιομηχανίας, η οποία δημοσιεύθηκε στα τέλη Απριλίου, δείχνει προβλήματα σε αυτή την «πετυχημένη υπόθεση», που οφείλονται σε άλλα διαρθρωτικά θέματα.Bottom of Form
Σύμφωνα με την έκθεση, ο κύκλος εργασιών του κλάδου ήταν περίπου 10,9 δις δολάρια πέρυσι, μια αύξηση 24% από σχεδόν 8,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018. Τα έσοδα από τις εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 40%, ήτοι πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια από 2,2 δισεκατομμύρια δολάρια το προηγούμενο έτος. Ταυτόχρονα όμως και ιδιαίτερα αυξήθηκαν και οι εισαγωγές. Ξεπέρασαν μάλιστα ελαφρώς την αξία των εξαγωγών και ανέρχονται σε 3,1 από 2,4 δις δολάρια το 2018, μια αύξηση 28% περίπου.
Οι εισαγωγές είναι κατά κανόνα πρώτες ύλες όπως ο χάλυβας από τη Φινλανδία για να κάνουν τα θωρακισμένα οχήματα και τα ενδιάμεσα προϊόντα όπως στροβιλοκινητήρες από την Ουκρανία για την κατασκευή των UAVs/Drones. Η αύξηση των εισαγωγών αποτελεί ανησυχητικό σημάδι για την τουρκική αμυντική βιομηχανία, υπογραμμίζοντας την μεγάλη εξάρτησή της από τις ξένες αγορές. Με άλλα λόγια, η αύξηση των εξαγωγών στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρείες της αμυντικής βιομηχανίας επέβαλαν εμπάργκο στην Τουρκία και ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απαγόρευσαν την πώληση ορισμένων προϊόντων στη χώρα κατά τη διάρκεια της επιχείρησης(Ops Peace Spring) στη βορειοανατολική Συρία τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2019. Η εκστρατεία της Τουρκίας είχε ως στόχο την κουρδική πολιτοφυλακή της Συρίας που συνεργάζεται με την ένοπλη οργάνωση του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK /Partiya Karkerên Kurdistanê) στην Τουρκία, την οποία η Άγκυρα θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση.
Η Φινλανδία, για παράδειγμα, διέκοψε τις εξαγωγές χάλυβα στην Τουρκία, ενώ το Λονδίνο ανέστειλε τη συμμετοχή βρετανικών επιχειρήσεων στο πρώτο εγχώριο πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών της Τουρκίας, το οποίο είχε ήδη κλυδωνιστεί με καθυστερήσεις, λόγω της αδυναμίας εξασφάλισης των κινητήρων. Η Γερμανία, η Ιταλία, η Δημοκρατία της Τσεχίας, η Νορβηγία και η Σουηδία απαγόρευσαν επίσης τις πωλήσεις σε τουρκικές επιχειρήσεις.
Ειδικός της αμυντικής βιομηχανίας, ο οποίος ρωτήθηκε από την Al-Monitor, εκτιμά ότι το εμπάργκο που συνδέεται με την Επιχείρηση (Ops Peace Spring) έχει κοστίσει στην Τουρκία απώλειες 1 δις δολαρίων περίπου. Άλλα στοιχεία της έκθεσης είναι περισσότερο ενθαρρυντικά. Οι δαπάνες για την έρευνα και την ανάπτυξη αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 15%, φθάνοντας σχεδόν τα 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια από περίπου 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018. Οι πιστώσεις για την έρευνα και την ανάπτυξη συνέχισαν να αυξάνονται από το 2016, γεγονός που αποτελεί ελπιδοφόρο μήνυμα για το μέλλον. Οι αναλύσεις δείχνουν ότι οι δαπάνες για την ανάπτυξη τεχνολογίας, ειδικότερα, έχουν εκτιναχθεί. Ανήλθαν στα 249 εκατομμύρια δολάρια το 2019, έναντι 149 εκατομμυρίων το 2018, μία αύξηση 67% περίπου. Η αυξητική αυτή τάση δείχνει το υψηλό ενδιαφέρον και την εστίαση στην προαγωγή της υψηλής τεχνολογίας στην τουρκική αμυντική βιομηχανία.
Ωστόσο, το νομικό και γραφειοκρατικό πλαίσιο για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας εξακολουθεί να αποτελεί ένα πρόβλημα στην υποστήριξη αυτής της προσπάθειας. Λόγω των ρυθμιστικών αυτών κενών, πολλές εταιρείες της αμυντικής βιομηχανίας που εμπλέκονται στην έρευνα και την ανάπτυξη εμπλέκονται σε νομικές διαμάχες μεταξύ τους, που αφορούν σε υποθέσεις παραβιάσεων πνευματικής ιδιοκτησίας. Αυτό περιορίζει την εμπιστοσύνη στον τομέα και αποτρέπει τις επιχειρήσεις από τη συνεργασία, τη δημιουργία κοινών επιχειρήσεων/συνεργασιών καθώς και τη δυνατότητα για το άλμα σε μεγαλύτερα έργα και προγράμματα.
Ένα άλλο μειονέκτημα είναι οι νέες παραγγελίες οι οποίες κατά το 2019 ανήλθαν σε 10,7 δις δολάρια, μειωμένες άνω του 12% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η πτώση, η οποία έλαβε χώρα και εν μέσω της οικονομικής αναταραχής στην Τουρκία, των συνεχιζόμενων προβλημάτων ποιότητας και εμπιστοσύνης στον τομέα και διαφόρων κρίσεων που προκύπτουν από την εξωτερική πολιτική της Άγκυρας, δείχνει ότι οι επιχειρήσεις αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας αγωνίζονται να βρουν ξένες αγορές και ότι ο τομέας αυτός (της αμυντικής βιομηχανίας), έχει να αντιμετωπίσει και διαρθρωτικό πρόβλημα των εξαγωγών.
Δεδομένου ότι ο τομέας της αμυντικής βιομηχανία της Τουρκίας καλύπτει τώρα το 90% των εγχώριων αναγκών, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι η εγχώρια αγορά έχει φτάσει σε ένα σημείο κορεσμού. Χωρίς τη διεύρυνση των πωλήσεων στο εξωτερικό, η Τουρκία δύσκολα μπορεί να συντηρήσει την επέκταση και ανάπτυξη αυτού του βιομηχανικού τομέα. Οι τουρκικές εταιρείες αμυντικής βιομηχανίας θα μάχονται για συμβάσεις στη διεθνή αγορά, όπου ο ανταγωνισμός είναι πολύ πιο επιθετικός/έντονος.
Άλλα διαρθρωτικά προβλήματα που επιβραδύνουν την πρόοδο στον τομέα περιλαμβάνουν τα κεφαλαία, την ακραία πολιτικοποίηση και την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού που προκαλούνται από τη διαρροή επιστημόνων στο εξωτερικό(brain drain).
Τα επόμενα χρόνια θα είναι εξαιρετικά κρίσιμα για το μέλλον της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας. Αν θα μπορέσει να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά της και να εξελιχθεί σε παγκόσμιο παράγοντα θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις και τις κινήσεις που θα κάνει η κυβέρνηση της Άγκυρας.
(2). Metin Gurcan is a columnist for Al-Monitor’s Turkey Pulse. He is a founding member of Ali Babacan’s new political party, and served in Afghanistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan and Iraq as a Turkish military adviser from 2002 to 2008. After resigning from the military, he became an Istanbul-based independent security analyst. Gurcan obtained his PhD in 2016 with a dissertation on changes in the Turkish military over the preceding decade. He has published extensively in Turkish and foreign academic journals, and his book “What Went Wrong in Afghanistan: Understanding Counterinsurgency in Tribalized, Rural, Muslim Environments” was published in August 2016. On Twitter: @Metin4020
(3). Αντιστράτηγος εα, Επίτιμος Δκτης 1ης Στρατιάς & τέως Αρχηγός ΓΕΕΦ
