Εδώ και πάνω από ένα χρόνο η πανδημία καθορίζει την καθημερινότητα των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο – συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας. Πολλοί είναι δυσαρεστημένοι με τη διαχείριση της κρίσης από την τουρκική κυβέρνηση. Οι συνθήκες στις φυλακές κατακρίνονται επίσης συχνά: Στις 14 Απριλίου 2020, η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε να απελευθερώσει πολλούς κρατούμενους νωρίτερα λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Σύμφωνα με το Τμήμα Φυλακών και Κέντρων Κράτησης (CTE), οι κρατούμενοι στις τουρκικές φυλακές ξεπερνούσαν τις 78.000. Για εκείνους που δεν έλαβαν αμνηστία οι συνθήκες φυλάκισης και περιορισμού των δικαιωμάτων τους εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων κατά της εξάπλωσης του κορωνοϊού έγιναν ακόμη δυσκολότερες.

Απεργίες πείνας λόγω ψυχολογικής πίεσης

«Βλέπουμε ότι οι φυλακισμένοι είναι εγκλωβισμένοι στους θαλάμους και η ψυχολογική πίεση αυξάνεται. Γι’ αυτό τον λόγο πραγματοποιούνται περιστασιακά απεργίες πείνας», αναφέρει η Μπεριβάν Κορκούτ, συντονίστρια της Ένωσης Πολιτών για τους Κρατούμενους (CISST). Η έλλειψη ελέγχων στις φυλακές εξαιτίας της πανδημίας δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, καθώς οι φύλακες δεν ελέγχονται προς το παρόν. «Δεχόμαστε προσφυγές για διάφορες παραβιάσεις και περιπτώσεις κακοποίησης», συμπληρώνει η Κορκούτ.

Ο επικεφαλής της επιτροπής φυλακών της τουρκικής Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (IHD), Ιλχάν Ενγκέρ, δήλωσε στην DW ότι για αρκετούς μήνες οι δικηγόροι δεν επιτρεπόταν να επισκεφτούν τους πελάτες τους στις φυλακές. «Όμως ούτε στις οικογένειες επιτρεπόταν να επισκέπτονται τους συγγενείς τους για μήνες (…). Οι αθλητικές δραστηριότητες και η επίσκεψη της βιβλιοθήκης είναι επίσης σχεδόν ανέφικτες».

Αμφιβολίες σχετικά με τους επίσημους αριθμούς

Eκατοντάδες κρατούμενοι αφέθηκαν ελεύθεροι λόγω της πανδημίας…

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου υπήρχαν θετικά κρούσματα κορωνοϊού σε 55 από τις 372 τουρκικές φυλακές. Συνολικά 240 κρατούμενοι μολύνθηκαν και 19 κρατούμενοι με κορωνοϊό έχασαν τη ζωή τους από την αρχή της πανδημίας. Ωστόσο, οι αριθμοί αυτοί αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό από τις τουρκικές ΜΚΟ: η Κορκούτ τονίζει ότι έχει έχουν γίνει πολλές προσφυγές από κρατούμενους που εμφάνισαν συμπτώματα κορωνοϊού, αλλά δεν υποβλήθηκαν σε τεστ. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στους επίσημους αριθμούς και τις πληροφορίες που παρέχουν συγγενείς των κρατούμενων, δικηγόροι και μέλη του κοινοβουλίου.

«Το υπουργείο δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του – η αρχή της διαφάνειας δεν ισχύει», τονίζει ο Ιλχάν Ενγκέρ. Τον Απρίλιο του 2020 πέθανε ο πρώτος κρατούμενος από τις συνέπειες του κορωνοϊού – βρισκόταν σε φυλακή της Σαμψούντας, στη Μαύρη Θάλασσα. Η είδηση δεν ήρθε στη δημοσιότητα από το τουρκικό υπουργείο Δικαιοσύνης, αλλά από συγγενείς του αποθανόντος, αναφέρει ο Ενγκέρ. Ακόμη όμως και μετά από αυτό, η πολιτική του υπ. Δικαιοσύνης δεν φάνηκε να αλλάζει.

Χωρίς αμνηστία για τους δημοσιογράφους

Η τουρκική κυβέρνηση έχει επίσης επικριθεί για το γεγονός ότι πολλοί κοινοί εγκληματίες αφέθηκαν ελεύθεροι εξαιτίας της πανδημίας, αλλά κανένας δημοσιογράφος ή μέλος της αντιπολίτευσης. Και κυρίως: κανένας κρατούμενος με επιβαρυμένο ιστορικό υγείας.

…Ανάμεσά τους όμως δεν είναι κανένας δημοσιογράφος

Η τουρκική Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επεσήμανε επανειλημμένα ότι πολλοί άρρωστοι και άτομα με ειδικές ανάγκες βρίσκονται στη φυλακή – πολλοί από αυτούς ακόμη και με εξαιρετικά σοβαρές ασθένειες. Σύμφωνα με τον Ενγκέρ, υπάρχουν ακόμη ανεπαρκείς πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των εμβολιασμών στις τουρκικές φυλακές. «Γνωρίζουμε ότι κρατούμενοι άνω των 65 ετών και άρρωστοι τρόφιμοι εμβολιάζονται σε ορισμένες φυλακές. Ωστόσο, το τουρκικό Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν παρέχει πληροφορίες σχετικά με το πώς εξελίσσεται αυτή η διαδικασία». Παρόλα αυτά, εδώ και μήνες οι τουρκικές ΜΚΟ πιέζουν για περισσότερη διαφάνεια…

Πελίν Ουνκέρ & Ντανιέλ Ντεριά Μπελούτ

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου

DW