του Dorian Malovic
Μετάφραση: Ε.Δ. Νιάνιος
Η συγγραφέας Φανγκ Φανγκ, 20 Φεβρουαρίου 2020.
Η διάσημη Kινέζα συγγραφέας Φανγκ Φανγκ, 64 ετών, η οποία κρατούσε καθημερινό ημερολόγιο στο Βουχάν στον ιστότοπό της Weibo, ενσαρκώνει την ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο. Εκατομμύρια χρήστες του Διαδικτύου την παρακολουθούσαν καθημερινά. Με την πώληση των πνευματικών δικαιωμάτων του ημερολογίου της σε έναν Αμερικανό εκδότη, κατηγορείται σήμερα ότι “πρόδωσε” τη χώρα της.
Η Φανγκ Φανγκ βρίσκεται εν μέσω θυέλλης. Πρόκειται για διάσημη Κινέζα μυθιστοριογράφο, γεννημένη στο Βουχάν, επίκεντρο της επιδημίας κορωνοϊού, που τα έργα της έχουν μεταφραστεί σε όλο τον κόσμο (1). Αλλά ξαφνικά, τις τελευταίες ημέρες έχει μετατραπεί από σεβάσμια εικόνα σε «προδότρια» στα μάτια του έθνους.
Κατά τη φοβερή περίοδο καραντίνας στο Βουχάν, από τις 23 Ιανουαρίου έως τις 8 Απριλίου, πήρε την πένα της και διηγόταν σε ένα καθημερινό χρονικό στο «Ημερολόγιό» της, που δημοσιευόταν στην ιστοσελίδα της Weibo. Αντιμέτωπη με τα πολύ ελεγχόμενα κινέζικα μέσα ενημέρωσης, το υποκειμενικό της χρονικό στα κινέζικα παρακολουθούσαν εκατομμύρια Κινέζοι όχι μόνο στο Βουχάν αλλά και στην υπόλοιπη χώρα. Αλλά όλα άλλαξαν.
Ελπίδα όλων
“Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που η Βουχάν δοκιμαζόταν πολύ σκληρά, ήταν η μόνη που είχε τη δυνατότητα να εκφράζεται“, αναλύει η Μπριζίτ Ντουζάν, μεταφράστριά της στη Γαλλία στο τελευταίο της μυθιστόρημα “Σιωπηλές κηδείες” το 2019. “Εδινε ελπίδα σε όλους, πρόσφερε μια ακτίνα αισιοδοξίας για το μέλλον, στο περιθώριο των επίσημων μέσων ενημέρωσης. Κάθε πρωί οι Κινέζοι έσπευδαν στον υπολογιστή τους για να διαβάσουν το χρονικό της Φανγκ Φανγκ“, πρόσθεσε αυτή η ειδικός στην κινεζική λογοτεχνία, η οποία διδάσκει επίσης στο Εθνικό Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμών (INALCO) για τον κινεζικό κινηματογράφο.
Αυτή η ελεύθερη αναπνοή έγινε ανεκτή από τις αρχές επειδή θεωρούσαν ότι η χύτρα ταχύτητας υπό πίεση χρειαζόταν μια βαλβίδα ασφαλείας και η Φανγκ Φανγκ έπαιξε τέλεια αυτόν τον ρόλο της κοινωνικής σταθερότητας για να ηρεμούν τα πνεύματα.
Μερικά αποσπάσματα από το ημερολόγιό της δημοσιεύτηκαν σε πολλές μεγάλες καθημερινές εφημερίδες στο εξωτερικό, προσφέροντας μια ζοφερή ματιά σε μια πόλη χωρίς τους κατοίκους της και σιωπηλή. Ήδη, οι πιο εθνικιστικές κινέζικες επικρίσεις εξαπολύθηκαν εναντίον της στην Κίνα, θυμίζοντας κατηγορίες και προσβλητικές πρακτικές της αιματηρής πολιτιστικής επανάστασης (1966-1976).
Αλλά αυτό που θα ανατρέψει τη φήμη της Φανγκ Φανγκ στις καρδιές των Κινέζων είναι η ανακοίνωση της “πώλησης των παγκόσμιων πνευματικών της δικαιωμάτων (σε πολύ υψηλή τιμή) σε έναν Αμερικανό λογοτεχνικό πράκτορα“, δήλωσε η Μπριζίτ Ντουζάν. Η εξαιρετικά πολιτικοποιημένη παρουσίαση από τον Αμερικανό εκδότη Harper Collins, “μια συγγραφέας που αντιστέκεται στα συστημικά πολιτικά προβλήματα (…) μιας αυταρχικής χώρας“, θα ανάψει φωτιές στους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Φανγκ Φανγκ. Στη Γερμανία, το Ημερολόγιό της θα δημοσιευθεί τον Ιούνιο με υπότιτλο: “Το απαγορευμένο ημερολόγιο από την πόλη από την οποία προέρχεται ο κορωνοϊός.” Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει στη Γαλλία το φθινόπωρο.
«Ένα αμερικανικό μέσο ενημέρωσης είπε, ήδη, ότι θέλει να χρησιμοποιήσει το βιβλίο για να λογοδοτήσει η Κίνα. Μπράβο Φανγκ Φανγκ, δίνεις στα Δυτικά κράτη όπλα για να πυροβολήσουν την Κίνα», ειρωνεύεται ένας σέρφερ στο κοινωνικό δίκτυο Weibo, καταλήγοντας:« αποκαλύπτεις ότι είσαι προδότρια». Ένας άλλος αναρωτιέται, “Πόσο πουλήσατε το ημερολόγιό σας;” Κατηγορώντας την ότι πλουτίζει στην πλάτη σχεδόν 4.000 νεκρών στο Βουχάν.
Πολύ πιο πολιτική απάντηση είναι αυτή του Χου Σιτζίν, διάσημου και με μεγάλη επιρροή αρχισυντάκτη της εφημερίδας του ΚΚΚ Global Times: «Στο τέλος, θα είναι οι Κινέζοι, μαζί με εκείνους που υποστήριξαν την Φανγκ Φανγκ αρχικά, αυτοί που θα πρέπει να πληρώσουν το τίμημα της φήμης της στη Δύση“, προσελκύοντας σε λίγες ώρες σχεδόν 200.000 “μου αρέσει “. Κατηγορεί την μυθιστοριογράφο ότι παρουσιάζει μόνο τη «σκοτεινή πλευρά του Βουχάν».
Η σκληραγωγημένη συγγραφέας, θύμα της πολιτιστικής επανάστασης στη δεκαετία του 1960 (κουβαλούσε εμπορεύματα με καροτσάκια για τέσσερα χρόνια), λέει ότι είναι θύμα της «κυβερνοβίας» των εθνικιστών που θα μπορούσαν να συγκριθούν με τους μικρούς ερυθροφρουρούς του Μάο. Σε μια συνέντευξη στην πιο φιλελεύθερη καθημερινή στο διαδίκτυο Caixin, υπερασπίζεται τονίζοντας ότι «εάν οι άνθρωποι διαβάσουν πραγματικά το ημερολόγιό μου, θα ανακαλύψουν όλα τα αποτελεσματικά μέτρα που έχει λάβει η Κίνα κατά της επιδημίας» και ανακοινώνει ότι θα διαθέσει όλα τα δικαιώματά της “στις οικογένειες των αποθανόντων νοσηλευτών“.
Για την Μπριζίτ Ντουζάν, που θεωρεί τη Φανγκ Φανγκ «κορυφαία συγγραφέα του κινεζικού νεο-ρεαλισμού», «δεν συνειδητοποίησε ότι με την πώληση των δικαιωμάτων της στους Αμερικανούς κατέστρεφε τη φήμη της στα μάτια των θαυμαστών της». Τι διακινδυνεύει σήμερα; Η μοίρα της Φανγκ Φανγκ θα εξαρτηθεί από την πολιτική τροπή που θα πάρει αυτό το σκάνδαλο στα ανώτερα κλιμάκια της εξουσίας. Η σύλληψη και η καταδίκη της θα προσέφεραν στη Δύση έναν νέο μάρτυρα στα νύχια του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Οι πιο εξτρεμιστές στο κόμμα, όπου υπάρχουν εντάσεις, αδιαφορούν και αυτό θα ενίσχυε περαιτέρω το βάρος τους στο κόμμα.
- Μερικά έργα της Φανγκ Φανγκ στα γαλλικά: Funérailles molles, Éditions de l’Asiathèque 2019, Soleil du crépuscule Éditions Stock 1999 και Une vue splendide Éditions Philippe Picquier 1998 (το μυθιστόρημα που την κατέστησε διάσημη)
