Γράφει ο Παντελής Σαββίδης
(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Παντελής Σαΐτας)
«Σύνδρομο του Ναυαρίνου» είναι να περιμένεις από τους άλλους να σε σώσουν. Αυτό είναι το σύνδρομο. Το αν στο Ναυαρίνο οι τρεις δυνάμεις «έσωσαν» την Ελλάδα αποτελεί ιστορικό ερώτημα στο οποίο η ιστορική επιστήμη διίσταται. Για μερικούς το Ναυαρίνο αποτέλεσε τη γενέθλια στιγμή του ελληνικού κράτους. Για άλλους, πέρασε αρκετό διάστημα μετά το Ναυαρίνο και δόθηκαν αρκετές μάχες μέχρι οι επαναστατημένοι Έλληνες να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους. Δεν έχει σημασία.
Το σύνδρομο, ως ψυχαναλυτικός όρος, παραμένει. Και σημαίνει την αναμονή να σε σώσουν κάποιοι άλλοι. Και αυτήν την αναμονή την έχουμε οι Έλληνες και σήμερα, κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε δυσκολίες με τους γείτονές μας.
Συγχωρούμε εύκολα τις ανίκανες, κατά τεκμήριον, κυβερνήσεις μας αλλά είμαστε απαιτητικοί από τους άλλους.
Η τελευταία ελληνοτουρκική ένταση ανέδειξε στο δημόσιο λόγο την ανάγκη αμυντικών συνεργασιών της Ελλάδας στην νοτιοανατολική Μεσόγειο. Αλλά στις συνεργασίες αυτές μπαίνει και μια άλλη διάσταση όταν αναδεικνύεται το χρόνιο πρόβλημα της διαμάχης Ισραηλινών-Παλαιστινίων.
Η πολιτική και ενεργειακή συνεργασία αφορούσε καταρχάς την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Με τις καλούμενες «Συμφωνίες του Αβραάμ» έδειξαν ενδιαφέρον η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν. Ποιες διαστάσεις, όμως, μπορεί να λάβει μια συνεργασία αυτής της σύνθεσης όταν κυριαρχεί η ισραηλοπαλαιστινιακή διαμάχη;
Τυπικά, όλες οι χώρες κατέκριναν με διπλωματικό λόγο την ισραηλινή επιθετικότητα. Ουσιαστικά, δεν θέλουν να διαταράξουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ. Ούτε καν οι αραβικές. Κυρίως, για λόγους οικονομικούς και συμφέροντος. Μπορεί, όμως, να συμπτυχθεί μια αμυντική συνεργασία;
Μάλλον όχι. Διότι κάθε μια από τις χώρες αυτές (της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης) είναι μπλεγμένη στις δικές της στρατιωτικές διαμάχες στις οποίες δεν έχουν καμιά διάθεση να εμπλακούν οι άλλες.
Η εν εξελίξει ευρισκόμενη διαμάχη Ισραηλινών-Παλαιστινίων επιτρέπει να συνειδητοποιήσουμε τα όρια της συνεργασίας. Εκτός και αν ο αμυντικός χαρακτήρας της είναι πολύ αυστηρά προσδιορισμένος.
Για το ελληνικό κράτος δύο είναι οι απαραίτητες επιλογές. Να αποσυγκεντρωθεί και να αποκτήσει κουλτούρα προγραμματισμού και στρατηγικής σε όλους τους τομείς. Αλλιώς θα κινείται σαν καρυδότσουφλο σε τρικυμιασμένη θάλασσα.
Οι απολογητές της πορείας αυτού του κράτους με αφορμή και τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 θεωρούν ότι όσα πέτυχε ως σήμερα είναι πολύ σημαντικά. Δεν συμμεριζόμαστε αυτήν την άποψη.
Μιλάμε για ένα κράτος το οποίο ασκεί εσωτερική αποικιοκρατία στις περιφέρειές του, διαχωρίζει τους πολίτες του και έχει αναλώσιμη την περιφέρειά του σε ό,τι προκύψει.
Η Συμφωνία των Πρεσπών και η επικαιρότητα των ημερών με την εγγραφή στα Μητρώα του Υπουργείου Πολιτισμού της «Μακεδονικής Κίνησης Προώθησης της Μακεδονικής Μητρικής Γλώσσας» είναι ένα, μόνο παράδειγμα αυτής της νοοτροπίας ενός κράτους που ευλόγως χαρακτηρίζεται αθηναϊκό. Ανεξαρτήτως του αν το υπουργείο υπαναχώρησε μετά τις αντιδράσεις.
Το σημαντικότερο, όμως, «επίτευγμα» των διακοσιοστών γενεθλίων του ελληνικού κράτους είναι το «Σύνδρομο του Ναυαρίνου» που το διακατέχει και η, εξαιτίας αυτού, δημιουργία ενός κράτους αεροπλανοφόρου των ΗΠΑ με μοναδικό οικονομικό προσανατολισμό τον τουρισμό.
Το ακόμη χειρότερο είναι ότι η πολιτική ηγεσία της χώρας δεν προσέρχεται στις διεθνείς συνεργασίες της με αίσθημα αυτοπεποίθησης αλλά με μια δουλική νοοτροπία. Το ό,τι αυτήν την στιγμή παρέχονται στις ΗΠΑ τόσες διευκολύνσεις είναι ένας πολύ σοβαρός λόγος διεκδικήσεων από την Ουάσιγκτον. Από αρχαιοτάτων χρόνων όταν δίνεις, παίρνεις.
Επιχειρήθηκε, επίσης, να εμφανιστεί η Ελλάδα ότι είναι αυτή που ωφελείται από την συνεργασία με το Ισραήλ ενώ είναι το Ισραήλ που βγήκε από την απομόνωση.
Δεν έχουμε ψευδαισθήσεις πως το αόρατο σύστημα θα αλλάξει νοοτροπία. Ο Μητσοτάκης είναι ο πρωθυπουργός που αθόρυβα και πονηρά συγκεντρώνει στην πρωτεύουσα οποιονδήποτε θεσμό υπήρχε εκτός Αθηνών. Ο φόβος και η δουλικότητα είναι βαθιά εγγεγραμμένα στο γενετικό υλικό της πολιτικής νομενκλατούρας (μαζί και η μέτρια απόδοσή της), η εξάρτησή της δεν επιτρέπει οποιαδήποτε χάραξη πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, η ροπή προς την διαφθορά και τον «ημετερισμό» βραχυκυκλώνουν οποιαδήποτε προσπάθεια ανάπτυξης.
Το αποτέλεσμα; Ένα υπανάπτυκτο, εξαρτημένο κράτος- αεροπλανοφόρο, με κύρια μορφή της οικονομίας τον τουρισμό. Μια τουριστική χώρα-αεροπλανοφόρο. Χωρίς κανένα όραμα. Έχει ελπίδα ένα τέτοιο κράτος;
«Σύνδρομο του Ναυαρίνου»…, ποιος είναι άραγε ο νονός τού ορισμού; Εξαιρετικά επιτυχημένος!
Συμφωνώ με το άρθρο, αλλά δεν έχω αυταπάτες. Η Ελλάδα δεν πρόκειται να κάνει τώρα αυτά που δεν έκανε εδώ και 200 χρόνια.
Πολύ σωστά! Κάποιος να σε σώσει…Σύνδρομο με μορφή θρησκοληψίας…
Υπάρχουν και λεπτομέρειες γιατί οι Δυνάμεις είναι δύο ειδών : Αλλιώς βλέπουν την Ελλάδα οι ordoliberal Γερμανόφωνοι και αλλιώς οι liberal Αγγλόφωνοι.
Οι “εκσυγχρονιστές” με τους “διανοούμενους” και το ΕΛΙΑΜΕΠ περιμένουν τη σωτηρία από την ΕΕ, σημερινή εκδοχή της Ιεράς Συμμαχίας (τότε η Αυστρία, σήμερα η Γερμανία). Αρνούνται να παραδεχτούν τη σταθερή υπερτίμηση της Τουρκίας και μόνιμη υποτίμηση της Ελλάδας εκ μέρους των Καθολικών ατομικιστών.
Οι υπόλοιποι αισιοδοξούν με την “ουδετερότητα” της Αμερικής, στη συνέχεια της “ουδετερότητας” της Αγγλίας. Εδώ, το ζήτημα είναι πάντα η Ρωσία αλλά η Ελλάδα είναι υπαρκτή, αναγνωρίζεται ως οντότητα με δικαιώματα. Δεν υπάρχει σκέτος-στείρος Εξαναγκασμός (όπως με τους Γερμανούς). Συνυπάρχει η Φιλία/ Σεβασμός =αναγνώριση της Ταυτότητας!!!….
Όχι, ένα τέτοιο κράτος δεν έχει ελπίδα.
Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η δημιουργία
ενός κράτους χωρίς αυτές τις δουλείες.
Της ανεξάρτητης και ελέυθερης Μακεδονίας
με πρωτεύουσα την Θεσσαλονίκη.
Σχετικά μ’ αυτό που γράφεις, θα σού αναφέρω ένα περιστατικό, το οποίο όντως δικαιώνει τον κ. Σαββίδη. Το 2007, η ΕΕ ενέκρινε κονδύλι € 750 εκατομμ. για την περιφέρεια τής Κρήτης. Το κονδύλι εστάλη μέσω Αθηνών και στην Κρήτη κατέληξαν … € 300 εκατομμ. Η κυβέρνηση Καραμανλή και μάλιστα προσωπικά οι ίδιος , είπαν ότι άλλες περιφέρειες είναι φτωχές και χρειάζονται τα χρήματα περισσότερο από την Κρήτη (!). Βεβαίως, η Περιφέρεια Κρήτης κατέφυγε στην ΕΕ, η οποία εντόλευσε την Αθήνα να δώσει τα υπόλοιπα χρήματα στην Κρήτη και μάλιστα τής επεβλήθη πρόστιμο για αδικαιολόγητη κατακράτηση των € 450 εκατομμ. Λίγο αργότερα, ο κηφήνας τής Ραφήνας επεσκέφθη την Κρήτη, όπου τον γιουχάισαν αγρίως και τού άπλωσαν σημαίες τής Κρητικής Πολιτείας, εις ένδειξιν διαμαρτυρίας. Είναι απολύτως αληθές ότι το κράτος μας είναι αθηναϊκό και όχι ελληνικό.
Δε συμφωνώ με τις απόψεις σας σε όλα τα θέματα που αναφέρατε. Μπορώ να πώ μάλιστα ότι είμαι κάθετα αντίθετος με μερικά απ’ αυτά. Όμως γιά το αθηνοκεντρικό κράτος συμφωνώ απόλυτα. Αν δεν καταλαμβανόταν το 1912 η Θεσσαλονίκη, θα είχαμε μία πόλη-κράτος, την Αττική.
Όμως, τουλάχιστον κι έτσι, υπάρχει ένας πνεύμονας, ο ανατολικός ηπειρωτικός άξονας όπου εκεί συγκεντρώνεται η οποιαδήποτε παραγωγική πρωτοβουλία και δραστηριότητα, ή μάλλον ο κεντρικός άξονας του κράτους στη γραμμή Πειραιάς-Αθήνα- Χαλκίδα, Λαμία, Βόλος, Λάρισα, Θεσσαλονίκη. Ο δυτικός άξονας είναι επιδεικτικά εγκαταλειμμένος από την αρχή της ίδρυσης του ελληνικού κράτους, αφού ούτε τα στοιχειώδη συγκοινωνιακά έργα δεν έχουν επιτρέψει ούτε την επικοινωνία μεταξύ των πόλεων με εξαίρεση τον αυτοκινητόδρομο. Αεροπορικώς και σιδηροδρομικώς οι πόλεις δε συνδέονται μεταξύ τους ώστε ν’ αποτελέσουν ένα ενιαίο σύνολο κι έχουν πάντα την αναφορά τους στο λεκανοπέδιο Αττικής. Οι μεγάλες συνδέσεις γίνονται όπως και πριν από 200 χρόνια, δηλαδή με το πλοίο σε συνδυασμό βέβαια με το αυτοκίνητο.
Από εκεί και πέρα, η αποτυχία του μεγαλύτερου αστικού κέντρου της περιοχής, της Πάτρας να λειτουργήσει ως εμπροσθοφυλακή της ανάπτυξης λόγω της ταχύτατης αποβιομηχάνισής της, την οδηγεί σε πολιτική και οικονομική συμπεριφορά, ακριβώς σαν της Αθήνας. Ειδικά από το Πανεπιστήμιο Πατρών επιδεικνύεται ήδη από το 1998 ένας συγκεντρωτισμός όταν μεταφέρεται το Οικονομικό του Αγρινίου στο Ρίο και συνεχίζεται στη συρρίκνωση που προκαλείται από το σχέδιο Αθηνά το 2013 και τη συγχώνευση του Γαβρόγλου το 2019, γιά να επιβεβαιωθεί πρόσφατα με την κατάργηση των τμημάτων της Ηλείας και της Αιτωλοακαρνανίας. Ο τομέας της υγείας και της Παιδείας είναι κυριολεκτικά εξαφανισμένος έξω από τις μεγάλες πόλεις Πάτρα και Ιωάννινα, ενώ και οι οδικές συνδέσεις είναι θανατηφόρες ειδικά από Πάτρα έως Καλαμάτα.
Η ειρωνεία είναι ότι αυτή η χώρα έχει δυτικό προσανατολισμό όπως εύστοχα αναπτύσσετε, αλλά αυτό στην πράξη δεν ισχύει. Η σιδηροδρομική Εγνατία που θα ευνοούσε τη σύνδεση της Δύσης με την Ανατολή, είναι ακόμα στα χαρτιά. Η αεροπορική σύνδεση με τα υδροπλάνα γιά την ανάπτυξη του τουρισμού σαμποταρίστηκε γιά δήθεν περιβαλλοντικούς λόγους το 2004-5 και δύσκολα θα πάρει μπροστά, ξεκινώντας από Κέρκυρα όμως κι όχι από Πάτρα. Ολόκληρος παραγωγικότατος νομός, η Αιτωλοακαρνανία κρατιέται με το ζόρι στην υπανάπτυξη όπως και η Ηλεία. Μας λένε δέκα χρόνια γιά το ξεκίνημα των εξορύξεων γιά φυσικό αέριο και πετρέλαιο στο Ιόνιο και σήμερα το αποτέλεσμα είναι μηδέν ενώ έχουν περάσει τόσες κυβερνήσεις.