του Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη.
Η Κύπρος σήμερα, εν όψει σοβαρών διεθνών εξελίξεων που άπτονται της επικείμενης σύγκλησης πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό, όπερ και επιβάλλεται εμμέσως πλην σαφώς από δρομολογηθείσες κινήσεις του ΓΓ του ΟΗΕ, χωρίς να ενυπάρχει οποιαδήποτε αληθής προσδοκία επίτευξης πραγματικής προόδου για επίλυση του Κυπριακού σύμφωνα με τους κανόνες της διεθνούς δικαιοσύνης και πολιτικής δικαιοταξίας, προχωρεί σε προδιαγεγραμμένες συνομιλίες στο πλαίσιο της κατά τα ανωτέρω διάσκεψης.
Η Τουρκία, είτε διά του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, είτε διά του κατοχικού ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, διακηρύττει πλέον προς πάσα κατεύθυνση τις προθέσεις της για επίλυση του Κυπριακού Προβλήματος ως λύση δύο κρατών, ενός τουρκικού και ενός ελληνικού, τα οποία θα συνυπάρχουν σε ένα συνομοσπονδιακό επίπεδο, αυτονοήτως κατά την τουρκική βούληση ισοτίμως. Ένα τέτοιο σενάριο θα οδηγούσε, όχι μόνο σε κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και σε διεθνή νομιμοποίηση της κατοχής και του εποικισμού, ενώ ταυτόχρονα θα επέφερε ένα πλαίσιο στρατηγικού ελέγχου του νότου από τον κατά ταύτα ισχυρό στρατιωτικά «τουρκικό βορρά».
Το προαναφερθέν σενάριο συνομοσπονδιακής λύσης μπορεί εκ πρώτης όψεως να δείχνει εξαιρετικά περιορισμένων δυνατοτήτων πραγμάτωσης, παρατίθεται όμως από την Τουρκία στο πλαίσιο μιας ιστορικά δοκιμασμένης τουρκικής τακτικής να θέτει ακραίους στόχους, προκειμένου δοκιμάζοντας τις αντοχές της άλλης πλευράς να επιτύχει μακροπολιτικά τις αληθείς στρατηγικές της στοχεύσεις.
Το γεγονός ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί το πλαίσιο λύσης των δύο κρατών, έστω και στο επίπεδο άτυπης διάσκεψης υπό τον ΓΓ του ΟΗΕ, συνιστά μια τακτικής υφής κίνηση που επιδιώκει τη δρομολόγηση εξελίξεων συνομολογούντων αδιέξοδο εκδηλούμενο σε δυο εν προκειμένω επερχόμενες επιλογές λύσης: την οικοδόμηση ενός συστήματος δύο κρατών συνομοσπονδιακού επιπέδου αφενός και αφετέρου στη συνομολόγηση του διζωνικού πλαισίου διαμορφούμενου υπό τουρκικούς όρους, που πρωτίστως αναφέρονται στον ρόλο της Τουρκίας ως εγγυήτριας δύναμης, σε παραμονή κατοχικών στρατευμάτων, νομιμοποίηση των εποίκων και όλων εκείνων των στοιχείων που παραπέμπουν σε μια εν τοις πράγμασι τουρκική διείσδυση στο κρατικό οικοδόμημα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πρόκειται για ένα στρατηγικό παίγνιο πολιτικής, όπου ο ισχυρός και αποφασισμένος επιβάλλεται παραχωρώντας επιλογές ήττας στον ασθενέστερο, ο οποίος υποχωρεί υπακούοντας στην αδυναμία να χαράξει στρατηγικές υποστήριξης των συμφερόντων του.
Η Κυπριακή Δημοκρατία σήμερα, ούσα στα όμματα της Τουρκίας ο αδύναμος κρίκος του Ελληνισμού και της ευρύτερης περιοχής λόγω της ουσιαστικής αδυναμίας της να προβάλει αποτρεπτική ισχύ στους επιβουλείς της, έτσι ώστε να καταστεί ικανή να υποστηρίξει την ύπαρξή της ως παρουσίας στον χώρο και την Ιστορία, υποχρεούται μέσα από τις διαμορφούμενες συνθήκες να προχωρήσει σε συνομολόγηση συμμαχιών αμυντικού επιπέδου και σε εν γένει στρατιωτική ενίσχυση της κρατικής της οντότητας σε βαθμό που να διαμορφώνει πλαίσιο κρατικής επιβίωσης και περαιτέρω αποτρεπτικής πορείας στο παρόν και στο μέλλον.
Είναι σαφές πως η προσδοκία των επερχομένων διαδικασιών επίλυσης του Κυπριακού παραμένει άνευ περιεχομένου και ρεαλιστικού πλαισίου διευθέτησης του προβλήματος κατ’ αντιστοιχία και των προηγουμένων εγχειρημάτων, στον βαθμό που το πρόβλημα δεν τίθεται στην πραγματική του διάσταση που παραπέμπει, τόσο στο «προπατορικό αμάρτημα» των Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, διά των οποίων η Τουρκία, ως γνωστόν νομιμοποιήθηκε ως εταίρος στην πορεία επίλυσης του Κυπριακού, όσο και στη διά της εισβολής και κατοχής στρατιωτική παρουσία της Άγκυρας στη μεγαλόνησο.
Υπογραμμίζεται εν κατακλείδι πως στη σημερινή φάση του Κυπριακού Ζητήματος, η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται σε μια εξαιρετικά ευνοϊκή σχέση συμμαχιών με ισχυρούς παράγοντες του διεθνούς συστήματος σε ό,τι αφορά τη Μεσόγειο, καθώς και στο επίκεντρο του εν εξελίξει ευρισκόμενου ενεργειακού προγράμματος του αγωγού East Med, ενώ παράλληλα η Τουρκία βρίσκεται σε συγκρουσιακό πλαίσιο με σημαντικές δυνάμεις του σύγχρονου κόσμου. Οφείλει κανείς κατά ανωτέρω να διερωτηθεί πώς η Κύπρος και ο Ελληνισμός εν γένει αξιοποιούν τις εν εξελίξει ευρισκόμενες διεθνείς ευνοϊκές για τα συμφέροντά τους συνθήκες.
*Ομότιμος Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
