ARD-tagesschau.de
«Πολλά βίντεο τεκμηριώνουν το πώς επιστρέφονται οι πρόσφυγες στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης. Αυτό φέρνει την Επιτροπή στις Βρυξέλλες σε δίλημμα, διότι αποτελεί παραβίαση του Ευρωπαϊκού Δικαίου»
Η ανταπόκριση των Sarah Schröer López και Véronique Gantenberg από τις Βρυξέλλες αναφέρει, μεταξύ άλλων: Σκάφος του ελληνικού Λιμενικού τραβά στη Μεσόγειο μία σωσίβια σχεδία γεμάτη από πρόσφυγες -από την ελληνική προς την τουρκική πλευρά. Στη συνέχεια, το σκοινί κόβεται και το Λιμενικό απομακρύνεται. Οι πρόσφυγες εγκαταλείπονται καταμεσίς της θάλασσας. Ένας από αυτούς κινηματογραφεί την κατάσταση με το κινητό του, τεκμηριώνοντας έτσι ένα παράνομο Pushback.
Υπάρχουν πολυάριθμες τέτοιες καταγραφές: Οι πρόσφυγες επιστρέφονται μερικές φορές βίαια στα σύνορα ή εγκαταλείπονται στη θάλασσα. Αυτά τα Pushbacks διαδραματίζονται σε χώρες στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, πρόσφατα κυρίως στην Κροατία και την Ελλάδα.
Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ εγγυάται σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης για τους Πρόσφυγες το δικαίωμα στο Άσυλο. Και εκεί καταγράφεται μια σαφής «απαγόρευση απελάσεων και απορρίψεων». Αλλά αυτό δεν φαίνεται να παίζει κανένα ρόλο στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Κι αυτό, παρόλο που η ΕΕ θέλει να παρουσιάζεται ως υπέρμαχος των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Ιδίως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο: Ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, είναι υπεύθυνη για τη διασφάλιση του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Γι’ αυτό και ο ευρωβουλευτής Erik Marquardt (Πράσινοι) ζητεί από την Επιτροπή να μην αποδεχθεί σιωπηρά τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα: «Άνθρωποι που έχουν τραπεί σε φυγή και αναζητούν προστασία δεν έχουν πλέον εκεί την δυνατότητα μιας σύμφωνης με τους κανόνες του Κράτους Δικαίου διαδικασίας. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να παρέμβει η Επιτροπή και να αναλάβει τις ευθύνες της».
Αποτελεί καθήκον της Επιτροπής να επιτηρεί το κατά πόσον τα μέλη της συμμορφώνονται με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, δηλώνει ο ειδικός σε θέματα Δικαίου της ΕΕ Matthias Ruffert: «Εάν η Ελλάδα παραβιάζει τις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει την δυνατότητα να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει σε βάρος της».
Η Επιτροπή κίνησε τέτοιες διαδικασίες, για παράδειγμα, τον Οκτώβριο του 2020 σε βάρος της Ουγγαρίας -διότι εκεί, σύμφωνα με την Επιτροπή, η πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου έχει περιοριστεί κατά παράνομο τρόπο. Δεν φαίνεται αυτήν την στιγμή να υπάρχουν τέτοια σχέδια κατά της Ελλάδας. Όταν ρωτήθηκε σχετικά, η Ylva Johansson, Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, δήλωσε: «Ανησυχώ για το ότι υπάρχουν τόσες πολλές αντιφατικές αναφορές ως προς το τι συμβαίνει σε ορισμένα από τα εξωτερικά μας σύνορα. Η Ευρώπη θα πρέπει να έχει μια σαφή, διαφανή και αξιόπιστη εικόνα, και να καταδείξει με αυτόν τον τρόπο ότι η σταθερή διαχείριση των συνόρων μπορεί να συμβαδίζει με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις αξίες της ΕΕ».
Επομένως, δεν γίνεται λόγος για διαδικασία επί παραβάσει, αν και η Ελλάδα κατά τα φαινόμενα παραβίασε τη Συνθήκη της ΕΕ. Και υπάρχουν πολλές ενδείξεις γι’ αυτό. Η πολιτική επιστήμονας Petra Bendel υποψιάζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδεικνύει μία τέτοια αυτοσυγκράτηση λόγω κυρίως του ιδιαίτερου ρόλου που διαδραματίζει η Ελλάδα στο Μεταναστευτικό. Εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης, ένας ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός προσφύγων φτάνει στην Ελλάδα και εγκλωβίζεται εκεί. Γιατί στην ΕΕ δεν υπάρχει ρύθμιση για έναν μηχανισμό κατανομής των προσφύγων. Ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ αρνούνται ακόμη και εντελώς την αποδοχή προσφύγων.
«Η Επιτροπή βρίσκεται σε πολιτικό δίλημμα. Από τη μία πλευρά, είναι ο θεματοφύλακας των Συνθηκών και υποχρεούται να ελέγχει την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Από την άλλη, θέλει να προωθήσει τα νέα της σχέδια για μια ανανεωμένη πολιτική Μετανάστευσης και Ασύλου στα εξωτερικά της σύνορα, π.χ. στην Ελλάδα», δηλώνει η Bendel.
Επομένως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται σε δίλημμα και η πίεση που δέχεται αυξάνεται. Γιατί και η Frontex βρίσκεται αντιμέτωπη με την κατηγορία ότι εμπλέκεται σε παράνομα Pushbacks στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα των ερευνών της εκπομπής του ARD «Report Mainz» μαζί με το SPIEGEL και τις πλατφόρμες ΜΜΕ Lighthouse Reports και Bellingcat.
Μια εξεταστική ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου διερευνά αυτήν την περίοδο της κατηγορίες. Εν τω μεταξύ, η Επιτροπή εμφανίζεται μάλλον απρόθυμη και τονίζει ότι δεν δικαιούται να δίδει εντολές στην Frontex. Φαίνεται να αντιλαμβάνεται τον ρόλο της ως θεματοφύλακα των συνθηκών κυρίως στην θεωρία.
