Σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό NTV ο τούρκος υπουργό εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu είπε τα εξής:
Ερώτηση: Σήμερα θα έχετε συνάντηση με τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών στην Άγκυρα. Εδώ και καιρό υπάρχει ένταση μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών, οι οποίες επηρεάζουν τις εντάσεις στην περιοχή και επηρεάζονται από αυτές. Τι αναμένουμε από αυτήν τη συνάντηση όσον αφορά στις σχέσεις με την Ελλάδα;
Çavuşoğlu: Πρώτα απ’ όλα, σας ευχαριστώ πολύ, όπως είπατε με την Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια ήταν εξαιρετικά τεταμένα. Δεν έχουμε καταφέρει να λειτουργήσουμε τους μηχανισμούς που υπάρχουν εδώ και πέντε χρόνια. Δεν καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε πολλές συναντήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ‘συμβουλευτικών συνομιλιών’ μας, που ήταν γνωστές ως διερευνητικές συνομιλίες, καθώς και της συνεδρίασης του ‘Ανωτάτου Στρατηγικού Συμβουλίου’ μας και των πολιτικών διαβουλεύσεων.
Πρέπει να είμαι σαφής. δεν μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό λόγω της αρνητικής προσέγγισης της Ελλάδας. Είναι η σειρά της Ελλάδας να φιλοξενήσει συνεδρίαση του ‘Ανωτάτου Στρατηγικού Συμβουλίου’. Δεν το λέω αυτό για να κατηγορήσω τη σημερινή κυβέρνηση. Η προηγούμενη κυβέρνηση του Τσίπρα δεν απηύθυνε ποτέ την πρόσκληση με τον ίδιο τρόπο. Η τελευταία φορά που το κάναμε ήταν στη Σμύρνη. Και πάλι, κατά την περίοδο Τσίπρα, οι διερευνητικές συνομιλίες δυστυχώς ανεστάλησαν.
Στη συνέχεια, μετά τα βήματα στην Αν. Μεσόγειο, που απέκλεισαν την Τουρκία, τα αντίμετρα στα οποία προέβη η Τουρκία έκαναν την κατάσταση λίγο πιο τεταμένη. Η ΕΕ ενεπλάκη. Άλλες χώρες αρχίσαν να εμπλέκονται. Πάντα λέμε ότι είμαστε έτοιμοι να καθίσουμε και να συζητήσουμε όλα τα ζητήματά μας με την Ελλάδα. Φυσικά, ενδέχεται να μην είμαστε σε θέση να χειριστούμε όλα τα θέματα σε μια συνάντηση ή σε αρκετές συναντήσεις. Αλλά τουλάχιστον μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα θετικό κλίμα και να κάνουμε προσεγγίσεις για τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να λύσουμε τα υπάρχοντα προβλήματα και διαφορές. Με αυτήν την κατανόηση, ο διάλογος μας με την Ελλάδα ξανάρχισε πρόσφατα.
Όπως γνωρίζετε, οι ‘συμβουλευτικές συζητήσεις’ πραγματοποιήθηκαν τόσο στην Τουρκία όσο και στην Αθήνα. Πραγματοποιήσαμε επίσης συζητήσεις πολιτικών διαβουλεύσεων στην Αθήνα μεταξύ των δύο Υπουργείων Εξωτερικών. Και τώρα ο Δένδιας έρχεται στην Τουρκία. Αυτή η επίσκεψη επρόκειτο να πραγματοποιηθεί χθες, αλλά του ζήτησα να έρθει σήμερα λόγω των συναντήσεων του ΝΑΤΟ και συμφώνησε και τον ευχαριστώ γι’ αυτό. Χθες πραγματοποιήθηκε συνάντηση των χωρών-πλαίσιο για το Αφγανιστάν πριν τη συνεδρίαση του Συμβουλίου του ΝΑΤΟ και τη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας.
Η Τουρκία, οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Ιταλία και η Αγγλία προσκλήθηκαν σε αυτήν τη συνάντηση και έπρεπε να μεταβούμε στις Βρυξέλλες επειδή η συνάντηση αυτή πραγματοποιήθηκε δια ζώσης. Σήμερα, φυσικά, είμαστε στην ευχάριστη θέση να καλωσορίσουμε τον κ. Δένδια στην Άγκυρα και όλα τα θέματα που ανέφερα, οι διαφωνίες, τα θέματα στην Ανατολική Μεσόγειο, το Αιγαίο, το Κυπριακό … σκοπεύουμε να συναντηθούμε σε ένα φιλικό περιβάλλον. Και είναι σημαντικό να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις που ξανάρχισαν για αυτά τα θέματα.
Οι επισκέψεις υψηλού επιπέδου και ο διάλογος μεταξύ μας είναι επίσης πολύ σημαντικοί. Δεν χρειαζόμαστε την Ευρωπαϊκή Ένωση ή μια τρίτη χώρα για να μιλήσουμε για αυτά τα θέματα και να βρούμε λύσεις. Μπορούμε να το λύσουμε μόνο μιλώντας μεταξύ μας. Εμείς, ειδικά ο Πρόεδρός μας Recep Tayyip Erdoğan, έχουμε επανειλημμένα δηλώσει ότι είμαστε πάντα υπέρ του διαμοιρασμού, τόσο στην Αν. Μεσόγειο όσο και σε άλλα θέματα, και ότι είμαστε υπέρ της εξεύρεσης ενός ‘κοινού τόπου’.
Το κάλεσμά μας για διάσκεψη επί της Αν. Μεσογείου, η πρότασή μας και η πρόταση του Προέδρου μας γίνονται για αυτόν τον σκοπό. Και είναι εξαιρετικά σημαντικό να συνεχίσουμε αυτόν τον διάλογο ως δύο γείτονες με την Ελλάδα σε τακτική βάση την επόμενη περίοδο. Υπάρχουν θέματα για τα οποία δεν συμφωνούμε, υπάρχουν πολλά ζητήματα στο Αιγαίο και πρέπει να τα συζητήσουμε ανοιχτά.
Ερώτηση: Όταν κοιτάζουμε την Αν. Μεσόγειο, φαίνεται να υπάρχει ένας ‘κόμπος’ στη Λιβύη. Πραγματοποιήθηκε επίσκεψη υψηλού επιπέδου από τη Λιβύη στη χώρα μας. Εντωμεταξύ, η κινητικότητα μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης συνεχίζεται. Ο Μητσοτάκης δήλωσε μετά από συνάντηση με τον επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης πως «Συμφωνήσαμε με τη Λιβύη να συζητήσουμε τον καθορισμό των περιοχών δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο». Τι μας λέει αυτή η δήλωση; Υπάρχει κίνδυνος να ακυρωθεί ή να επηρεαστεί η συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας με τη Λιβύη;
Çavuşoğlu: Μπορεί να κάνει συναντήσεις. Κάθε χώρα, δύο χώρες, τρεις χώρες μπορούν να διαπραγματευτούν πολυμερώς. Αυτή είναι η ουσία του καλέσματός μας για διάσκεψη επί της Αν. Μεσογείου. Από την άλλη πλευρά, κατά την επίσκεψη στη Λιβύη και την τελευταία επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη, ο Menfi τόνισε ότι είχαν τηρήσει τις προηγούμενες συμφωνίες με την Τουρκία και ότι αυτές ήταν έγκυρες. Είναι επίσης μια κοινή δήλωση. Είναι προς το συμφέρον της Λιβύης και προς όφελος της Τουρκίας.
Η Ελλάδα έχει επίσης υπογράψει συμφωνία με την Αίγυπτο. Αυτή η συμφωνία μπορεί επίσης να τροποποιηθεί στο μέλλον. Διότι όταν η Αίγυπτος υπογράψει συμφωνία μαζί μας, θα κερδίσει περισσότερη έκταση. Φυσικά, υπάρχει επίσης ο περιορισμός των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας όχι μόνο στην Αν. Μεσόγειο, αλλά επίσης μεταξύ της Μάλτας και της Λιβύης σε άλλα μέρη της Μεσογείου. Τις προάλλες συζητήσαμε επίσης εκτενώς τι μπορούμε να κάνουμε σε αυτήν την αμφισβητούμενη περιοχή. Πρόκειται για αμφιλεγόμενα ζητήματα. Βέβαια, η Λιβύη μπορεί να συζητήσει αυτά τα θέματα με οποιονδήποτε, αλλά έχουμε επίσης μια συμφωνία που έχουμε υπογράψει μεταξύ μας, η οποία είναι καταχωρημένη στον ΟΗΕ και από τις δύο πλευρές. Πρόκειται για μια συμφωνία που έχει αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης και έχει υπογραφεί με μια προσέγγιση αμοιβαίας ωφέλειας.
Ερώτηση: Άρα δεν βλέπετε κανένα κίνδυνο με αυτήν τη συμφωνία;
Çavuşoğlu: Όχι, όχι, δεν βλέπουμε κάποιον κίνδυνο.
Ερώτηση: Είπατε ότι θα καλύψουμε το ζήτημα του Αιγαίου. Το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας σας ελκύει το ενδιαφέρον; Πώς ερμηνεύετε την αμερικανική εξοπλιστική βοήθεια στον ελληνικό στρατό, τις κοινές ασκήσεις ή τις στρατιωτικές βάσεις που εξαπλώνονται στο ελληνικό έδαφος;
Çavuşoğlu: Στην Τουρκία, οι ασκήσεις μπορούν να ερμηνευθούν λίγο διαφορετικά. Όλοι στον κόσμο, κάθε χώρα μπορεί να κάνει ασκήσεις με άλλες χώρες. Η Αμερική πραγματοποιεί επίσης ασκήσεις με την Τουρκία και την Ελλάδα. Οι ασκήσεις δεν σημαίνουν κάτι ιδιαίτερο. Φυσικά, ο σκοπός μιας ανακοινωθείσας άσκησης εναντίον άλλης χώρας ή ομάδας ως μπλοκ είναι διαφορετικός. Αλλά μπορεί να υπάρχουν πολλές πολυμερείς ασκήσεις σε τριμερές επίπεδο, σε διμερές επίπεδο. Υπάρχουν ασκήσεις στη Μαύρη Θάλασσα. Πριν από λίγους μήνες, η Ρωσία και η Αίγυπτος πραγματοποίησαν κοινή άσκηση στη Μαύρη Θάλασσα. Δεν χρειάζεται να αποτελέσει αντικείμενο ιδιαίτερο ενασχόλησης. Είναι ένα είδος συμβολικής συνεργασίας μεταξύ χωρών. Αλλά οι εξοπλισμοί είναι κάτι άλλο. Μέχρι σήμερα, οι ΗΠΑ έχουν ακολουθήσει μια ισορροπημένη πολιτική τόσο στην Κύπρο όσο και στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα. Στις συζητήσεις μας με τον κ. Blinken, τόσο στο τηλεφώνημα όσο και στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της συνάντησης των Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, του είπαμε επίσης ότι αναμένουμε από τις ΗΠΑ να διατηρήσουν αυτήν την ισορροπημένη θέση και πολιτική. Μερικές φορές υπάρχουν διαφορετικές δηλώσεις λόγω του ελληνικού λόμπι. Στην πράξη, οι ΗΠΑ πρέπει να διατηρήσουν αυτήν την πολιτική ουδετερότητας.
