Με φόντο τη ρωσική εισβολή και τις αιματηρές συγκρούσεις στην Ουκρανία, η Ρωσία ανέλαβε σήμερα την προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και παρότι προγραμματισμένη, η εξέλιξη συνοδεύτηκε από διπλωματική ένταση και διεθνείς αντιδράσεις.

Η προεδρία του ανώτατου οργάνου ασφαλείας του ΟΗΕ αλλάζει κάθε μήνα, περνώντας σε ένα από τα 15 μέλη του οργάνου. Η τελευταία φορά που η Μόσχα κατείχε αυτή τη θέση ήταν τον περασμένο Φεβρουάριο που τα στρατεύματά της εξαπέλυσαν τη μεγάλης κλίμακας επίθεση στην Ουκρανία.

Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, Ντμίτρο Κουλέμπα, χαρακτήρισε την ανάληψη καθηκόντων από τη Ρωσία «το χειρότερο πρωταπριλιάτικο ψέμα» και «σκληρή υπόμνηση πως κάτι είναι λάθος στην αρχιτεκτονική της διεθνούς ασφαλείας».

Τα κράτη της Βαλτικής εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας, Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις, «συνεχάρη ειρωνικά τη Ρωσία για την προεδρία», όπως μετέδωσε το France 24.

«Αυτό σημαίνει ότι του Συμβουλίου Ασφαλείας ηγείται μία χώρα, για τον πρόεδρο της οποίας εκκρεμεί διεθνές ένταλμα σύλληψης με την κατηγορία εγκλημάτων πολέμου», επισημαίνει το BBC. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, που δεν είναι θεσμός του ΟΗΕ, είχε εκδώσει το ένταλμα τον περασμένο μήνα.

Ρωσία: «Μια νέα τάξη πραγμάτων»

Ο ρόλος της προεδρίας είναι ως επί το πλείστον διαδικαστικός, αλλά ο πρέσβης της Ρωσίας στον ΟΗΕ, Vasily Nebenzia, δήλωσε στο ρωσικό Tass ότι σκόπευε να επιβλέψει αρκετές διαβουλεύσεις, συμπεριλαμβανομένης μία διάσκεψης για τον έλεγχο των εξοπλισμών. Σχολίασε ότι θα συζητούσε μια «νέα τάξη πραγμάτων» που, όπως είπε, «θα αντικαταστήσει τη μονοπολική» τάξη.

Το Κρεμλίνο είχε διαμηνύσει από χθες πως σχεδιάζει να «ασκήσει πλήρως τα δικαιώματά του» στον ρόλο. Μία ημέρα νωρίτερα οι ΗΠΑ προέτρεπαν τη Ρωσία να «συμπεριφερθεί με επαγγελματισμό» όταν αναλάβει καθήκοντα, αναγνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει η επιλογή αποκλεισμού της Μόσχας από την ανάληψη της θέσης.

Σχολιάζοντας την ανάληψη της προεδρίας από τη Μόσχα, ο Αντριι Γιέρμακ, προσωπάρχης του Ουκρανού προέδρου, έκανε λόγο για «συμβολικό πλήγμα»: «Δεν είναι απλώς ντροπή. Είναι άλλο ένα συμβολικό πλήγμα για το σύστημα διεθνών σχέσεων που βασίζεται σε κανόνες», έγραψε στα αγγλικά στο Twitter.

Σήμερα ο Γιέρμακ εξαπέλυσε επίσης πυρά προς το Ιράν, που το Κίεβο και οι σύμμαχοί το κατηγορούν ότι προμήθευσε τη Ρωσία με όπλα, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων επιθετικών drones που απειλούν ουκρανικές υποδομές. Η Τεχεράνη αρνείται ότι προμήθευσε τη Ρωσία με όπλα.

«Είναι ενδεικτικό ότι κατά την εορτή ενός τρομοκρατικού κράτους –του Ιράν– ένα άλλο τρομοκρατικό κράτος –η Ρωσία– αναλαμβάνει την προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ», έγραψε ο Γιέρμακ, αναφερόμενος στην εορτή της Ημέρας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν.

ΗΠΑ: Δυστυχώς η Ρωσία είναι μέλος του ΣΑ

Πέρυσι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε ζητήσει από το Συμβούλιο Ασφαλείας είτε να αναδιαρθρωθεί, είτε να διαλυθεί, κατηγορώντας το πως απέτυχε να λάβει επαρκή μέτρα ώστε να αποτρέψει τη ρωσική εισβολή. Είχε επίσης ζητήσει να αποκλειστεί η Ρωσία από το Συμβούλιο.

«Δυστυχώς η Ρωσία είναι ένα μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και δεν υπάρχει κάποιος βιώσιμος, διεθνώς και νομικώς κατοχυρωμένος τρόπος για να αλλάξει αυτή η πραγματικότητα», σχολίασε η υπεύθυνη Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρίν ζαν Πιερ. Πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ εκτιμούν πως η Μόσχα «θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τη θέση της στο Συμβούλιο για διασπορά παραπληροφόρησης» και να δικαιολογεί τις επιχειρήσεις της στην Ουκρανία.

Πώς λειτουργεί το Συμβούλιο Ασφαλείας

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι ένα διεθνές όργανο υπεύθυνο για τη διατήρηση της ειρήνης. Πέντε έθνη εκπροσωπούνται μόνιμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, αντανακλώντας τη μεταπολεμική ισορροπία δυνάμεων που επικρατούσε όταν συγκροτήθηκε το Συμβούλιο.

Τα μέλη αυτής της ομάδας εργάζονται παράλληλα με 10 κράτη που είναι μη μόνιμα μέλη.

Η Ρωσία, ως μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας, μπορεί να ασκήσει βέτο στα ψηφίσματα. Για να ψηφιστεί μία απόφαση στο Συμβούλιο Ασφαλείας, πρέπει να υπάρξουν εννέα ψήφοι υπέρ, χωρίς να καταψηφίσει κανένα από τα πέντε μόνιμα μέλη. Τα άλλα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Κίνα.

Τον περασμένο Φεβρουάριο η Ρωσία άσκησε βέτο σε ψήφισμα που είχε ως στόχο να τερματιστεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (η Κίνα, η Ινδία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα απείχαν). Τον Σεπτέμβριο άσκησε βέτο σε ψήφισμα που ζητούσε την ανατροπή της παράνομης προσάρτησης τεσσάρων περιοχών της Ουκρανίας. Η Βραζιλία, η Κίνα, η Γκαμπόν και η Ινδία απείχαν από εκείνη την ψηφοφορία.

Πηγή: BBC, Reuters, ΑΠΕ-ΜΠΕ