της Ευμορφίας Δημητρακοπούλου
To 2020 θα χαραχθεί στην μνήμη της ανθρωπότητος με πρόσημο. Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα αναφέρονται σε προ και μετά κορωναϊό εποχή. Στο παρελθόν οι θρησκείες προκάλεσαν ανατροπές ηγεσιών, δημιούργησαν νέα ήθη και έθιμα, νέα πολιτισμικά πρότυπα, κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς, αντιλήψεις. Άλλαξαν τις συναλλαγές, το εμπόριο, διαμόρφωσαν την εκπαίδευση, προσαρμόστηκαν στον τρόπο ζωής των κοινωνιών ή επέβαλαν δια της βίας την δική τους κοσμοαντίληψη. Απευθύνονταν κυρίως σε κοινωνίες αγράμματες, φοβισμένες, εξαρτημένες από άγνωστες δυνάμεις που κατεύθυναν τις ζωές και τον θάνατο των κοινών θνητών. Σε σκοτεινές περιόδους οι άνθρωποι θα σκέφτονταν ότι τιμωρούνται από τον/τους θεούς. Σήμερα θα λέγαμε ότι προσβάλουμε την φύση. Η επιστήμη και η τεχνολογία σε μεγάλο βαθμό απελευθέρωσαν την ανθρωπότητα από δεισιδαιμονίες, αλλά δεν εξάλειψαν συνήθειες αιώνων. Π.χ. η πολιτιστική επανάσταση στην Κίνα αντικατέστησε μια απολυταρχική μοναρχία με μια κομμουνιστική. Άλλαξε το προφίλ των πόλεων, οι κινέζοι απέκτησαν iPhone, περιορισμένη πρόσβαση στο ίντερνετ και η κινεζική ελίτ έχει την δυνατότητα υψηλοτάτου επιπέδου διαβίωσης, αλλά η ζωή του μέσου κατοίκου φέρει το βαθύ αποτύπωμα του παρελθόντος.
Στην εποχή του κορωναϊού οι αλλαγές θα προσγειώσουν σε μια νέα πραγματικότητα. Μερικοί προβλέπουν ότι η πανδημία θα επιφέρει μια νέα παγκόσμια τάξη, της οποίας θα ηγείται η Κίνα, ενώ άλλοι εκτιμούν ότι θα προκαλέσει την εξαφάνιση της. Κάποιοι προσδοκούν ότι θα τερματίσει την παγκοσμιοποίηση, ενώ στο αντίποδα βρίσκονται οι εραστές της, που ελπίζουν σε μια νέα εποχή παγκόσμιας συνεργασίας. Με το σκεπτικό ότι ο ιός δεν αντιλαμβάνεται σύνορα, ορισμένοι ότι πιστεύουν ότι θα υπερκεράσουν τον εθνικισμό, θα υπονομεύσουν το ελεύθερο εμπόριο και θα οδηγήσουν σε αλλαγή καθεστώτων σε διάφορες χώρες. Κάποιοι περισσότερο προσγειωμένοι βλέπουν ότι η εκδήλωση τέτοιων θανατηφόρων νόσων, σχεδόν πάντα στην Ασία και την Αφρική, και η διάδοσή τους θα οδηγήσει σε αλλαγές θεσμών και κανόνων ως προς τον περιορισμό της μετακίνησης πληθυσμών, μεταναστών και προσφύγων. Κάθε ένα από αυτά περιέχει μεγαλύτερη ή μικρότερη δόση αλήθειας.
Θα αλλάξει η πορεία της ιστορίας ή θα ενισχυθούν τα σημερινά θεμελιώδη χαρακτηριστικά της ισχύουσας γεωπολιτικής; Είναι πρόωρο να προβλεφθεί, αν και τα μοντέλα επικείμενων κινδύνων που οι ειδήμονες έχουν προ καιρού σκεφτεί, μπορούν να δώσουν μια εικόνα.
Ενδεχομένως στον νέο κόσμο που ξημερώνει η παγκόσμια συνεργασία να είναι μεγαλύτερη και πιθανώς πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί, εφ’όσον οι καθολικές αλλαγές δεν θα είναι πάντα ευπρόσδεκτες. Διαφορετικά πρότυπα εργασίας, αποκέντρωση, αλλαγές στις μεταφορές και τις μετακινήσεις, προϊόντα προσαρμοσμένα στις νέες συνθήκες, διαφοροποιημένες ενεργειακές ανάγκες, κυοφορεί η επομένη ημέρα. Η απομόνωση των μελών των οικογενειών θα συμβάλλει στην δημιουργία του μοναχικού ανθρώπου, που δεν θα προσβλέπει στην αλληλοβοήθεια. Κυρίαρχη λέξη θα είναι η ατομικότητα, με ότι συνεπάγεται. Αυτό έγινε εμφανές σε επίπεδο κρατών που αναζητούν ιατροφαρμακευτικά μέσα, κατάσχοντας τις αγορές άλλων ή καταβάλλοντας πολλαπλάσιο αντίτιμο για να τα προμηθευτούν. Και είναι λογικό. Όλοι οι ηγέτες ενδιαφέρονται για την ζωή των πολιτών τους. Ουδείς είναι διατεθειμένος να τους θυσιάσει για να μην κακο-χαρακτηριστεί ή στο όνομα μιας ψευδεπίγραφης ηθικολογίας.
Πρέπει να διαχωρίσουμε τις αλήθειες από τα ψέματα προτού αναγκαστούμε να επιλέξουμε ανάμεσα στο καλό και το κακό.
Ευμορφία Δημητρακοπούλου
