Ο Κοτζιάς είχε δώσει στίγμα των προθέσεών του κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στην ΕΡΤ τον Δεκέμβριο 2017. Μέχρι να φύγει, όμως, από το υπουργείο Εξωτερικών δεν είχε κάνει το σχετικό βήμα. Ούτε το έκανε ο διάδοχός του Κατρούγκαλος, ούτε και ο Δένδιας. Τη διαχρονική αδράνεια των ελληνικών κυβερνήσεων τις τελευταίες δεκαετίες στο ζήτημα αυτό πληρώνουμε ακριβά σήμερα.
Σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας, κάθε παράκτιο κράτος έχει δικαίωμα να επεκτείνει μονομερώς τα χωρικά του ύδατα μέχρι 12 μίλια. Εάν η Ελλάδα ασκούσε το δικαίωμά της, θα ακύρωνε σε μεγάλο βαθμό τις τουρκικές επεκτατικές διεκδικήσεις. Τα διεθνή ύδατα στο Αιγαίο θα περιορίζονταν δραστικά, άρα ένα πολύ μεγάλο τμήμα του θα γινόταν ελληνική θάλασσα.
Μεταξύ άλλων, θα λυνόταν πρακτικά και το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας σ’ αυτή την περιοχή, αφού θα έμεναν σχετικά μικρές περιοχές (κυρίως στο βόρειο Αιγαίο και λιγότερο στα βόρεια της Κρήτης) προς οριοθέτηση. Γι’ αυτόν τον λόγο οι Τούρκοι έσπευσαν να αποτρέψουν την Αθήνα από το να ασκήσει το νόμιμο δικαίωμά της, χαρακτηρίζοντας αιτία πολέμου (casus belli) την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων.
Τον Ιούνιο 1995 η τουρκική Εθνοσυνέλευση εξουσιοδότησε την κυβέρνηση να λάβει ακόμα και στρατιωτικά μέτρα για να την εμποδίσει. Είχαν επίγνωση ότι, εάν γινόταν επέκταση, θα έχαναν το επεκτατικό τους παιχνίδι στο Αιγαίο. Ταυτοχρόνως θα ενισχυόταν σημαντικά η ελληνική θέση και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αθήνα δηλώνει ότι διατηρεί ακέραιο το δικαίωμά της για επέκταση και θα το ασκήσει όποτε κρίνει. Πρόκειται για προσχηματική θέση. Όταν ένα δικαίωμα δεν ασκείται για πολλά χρόνια, όπως στην περίπτωσή μας, αποδυναμώνεται, η άσκησή του γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη.
Χωρικά ύδατα πολλαπλού εύρους
Ας σημειωθεί ότι οι κυβερνήσεις Σημίτη, Κώστα Καραμανλή και Γιώργου Παπανδρέου, στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών, έχουν διαπραγματευθεί το εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων. Κι αυτό παρότι (σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο) πρόκειται για δικαίωμα, που κάθε παράκτιο κράτος ασκεί μονομερώς. Δηλαδή, δεν έχει υποχρέωση να το διαπραγματευθεί με τα γειτονικά κράτη.
Πριν πολλά χρόνια, είχα γράψει: «Από τη στιγμή που η Αθήνα έχει κακώς επιλέξει να διαπραγματευθεί με την Άγκυρα το εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων, τουλάχιστον ας το διαπραγματευθεί σωστά. Η Αθήνα έπρεπε εξαρχής να έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια σ’ όλες τις περιοχές που δεν γειτνιάζουν με την Τουρκία και στη συνέχεια να διαπραγματευθεί με την Άγκυρα ένα συμβιβασμό για το εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων στις περιοχές που γειτνιάζουν.
»Εάν το είχε κάνει, οι μη γειτνιάζουσες με την Τουρκία θαλάσσιες περιοχές θα είχαν βγει εκτός διαπραγμάτευσης, ενώ τώρα η Άγκυρα ζητάει να μην υπάρξει καμία επέκταση στο ανατολικό Αιγαίο, προσφέροντας(;) σαν αντάλλαγμα την αποδοχή της επέκτασης στο Ιόνιο και στο Λιβυκό! Προσφέρει, δηλαδή, αυτό που η Ελλάδα μπορεί να κάνει μόνη της, χωρίς η Τουρκία να έχει το παραμικρό πρόσχημα αντίδρασης, αφού δεν γειτνιάζει με τις θαλάσσιες αυτές περιοχές». Τη θέση αυτή είχα επανειλημμένως διατυπώσει σε άρθρα από τη δεκαετία του 1990 και την συμπεριέλαβα στην ενότητα “Δώδεκα μίλια και casus belli” στο βιβλίο “Μετά τον Ερντογάν τι;” (Απρίλιος 2013, εκδόσεις Πατάκη).
Προσχηματική θέση
Για χρόνια κυριαρχούσε η άποψη πως εάν γινόταν επέκταση των χωρικών υδάτων μόνο σε κάποιες
για την συνέχεια https://slpress.gr/ethnika/sta-chnaria-toy-kotzia-o-dendias-chorika-ydata-12-milion-apo-kanonas-exairesi/
