του Δημήτρη Μακροδημόπουλου
Αν η Αθήνα και η Λευκωσία, στα πλαίσια της πενταμερούς για την επίλυση του κυπριακού στη Γενεύη, επιμείνουν αμετάκλητα στις θέσεις τους επικαλούμενες και τις θέσεις του ΟΗΕ, της ΕΕ και των ΗΠΑ για να ενισχύσουν τα επιχειρήματά τους υπέρ της διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας, τότε είναι βέβαιο ότι θα αναπαραγάγουν τα αδιέξοδα. Σημασία έχουν οι θέσεις των δύο κοινοτήτων αφού αυτές θα συμβιώσουν στα πλαίσια ενός ομόσπονδου κράτους, αν τελικά συμφωνήσουν σε αυτό το μοντέλο διακυβέρνησης της νήσου. Ας μη ξεχνάμε ότι ενώ ΟΗΕ, ΕΕ, ΗΠΑ, Αθήνα, Άγκυρα, υπερθεμάτιζαν το σχέδιο Ανάν, οι Ελληνοκύπριοι το 2004 το απέρριψαν με μεγάλη πλειοψηφία. Γιαυτό οι τελευταίες προεδρικές εκλογές στο ψευδοκράτος, δηλαδή η εκπεφρασμένη βούληση της τουρκοκυπριακής κοινότητας, είχαν τεράστια σημασία για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Ο Μουσταφά Ακιντζί, πρόεδρος μέχρι τότε του ψευδοκράτους, με τον οποίο η Λευκωσία εύρισκε σημεία σύγκλισης για τη μελλοντική συμβίωση των δύο κοινοτήτων σε ομόσπονδο κράτος, έχασε τις εκλογές με μικρή διαφορά από τον Ερσίν Τατάρ, τον εκλεκτό του Ταγίπ Ερντογάν. Στον δεύτερο γύρο έλαβε το 48,26% των ψήφων, υπολείπονταν δηλαδή ελάχιστα να επανεκλεγεί πρόεδρος γεγονός που θα συνιστούσε σημαντική ήττα της Άγκυρας και του Ερντογάν. Η μικρή διαφορά των ψήφων για την επανεκλογή του αναδεικνύει και τις ευθύνες της Λευκωσίας γιαυτή την εξέλιξη που είναι δυσμενής, αφού ο Ερσίν Τατάρ και η Άγκυρα προτείνουν πλέον τη λύση των δύο κρατών, την οποία θα μπορούσε να είχε αποτρέψει. Πώς;
Τον Ιούλιο του 2019 ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί κοινοποίησε στον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη επιστολή που απέστειλε στον Γ.Γ. του ΟΗΕ με την οποία πρότεινε τη συγκρότηση κοινής επιτροπής υδρογονανθράκων, για τον διαμοιρασμό των κερδών και τις υφιστάμενες αδειοδοτήσεις. Στην ίδια επιστολή περιλαμβάνονταν πρόταση για δημιουργία κοινού ταμείου υδρογονανθράκων καθώς και για συνεργασία με την ελληνοκυπριακή πλευρά στην έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων γύρω από την Κύπρο. Και όμως η πρόταση του Τουρκοκύπριου ηγέτη απορρίφθηκε ομόφωνα από το Συμβούλιο Αρχηγών που συνήλθε υπό τον πρόεδρο Αναστασιάδη, διότι σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν η πρόταση αυτή, «δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή καθώς αποπροσανατολίζει από την ουσία του Κυπριακού». Όμως, εκεί σήμερα εστιάζεται το κυπριακό πρόβλημα, στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων που δημιούργησε την κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο και έφερε αντιμέτωπους τον ελληνικό με τον τουρκικό στόλο. Η πρόταση μάλιστα είχε την έγκριση της Άγκυρας. Διότι παράλληλα με τη δημοσιοποίηση της συγκεκριμένης κίνησης του κ. Ακιντζί, ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε άρθρο του στην τουρκοκυπριακή εφημερίδα Kibris Postasi ανέφερε ότι σε περίπτωση απόρριψης της πρότασης Ακιντζί για συνεκμετάλλευση, η Τουρκία θα συνεχίσει τις έρευνες και τις γεωτρήσεις, όπως και έγινε, ενώ αργότερα καυτηρίασε επανειλημμένα την απόρριψή της.
Τρεις ήταν οι συνέπειες της απόρριψης της πρότασης Ακιντζί, που αναπότρεπτα μελλοντικά θα μετουσιωθεί σε πράξη αφού αποτελεί και θέση της διεθνούς κοινότητας (ΟΗΕ, ΕΕ, ΗΠΑ, Ρωσία): Πρώτον, είναι φανερό ότι αποδοχή της πρότασης, η οποία προηγήθηκε μήνες του συμφώνου Ερντογάν – Σάραζ, θα αποστερούσε από την Άγκυρα, κατά τη διάρκεια των συζητήσεων των δύο κοινοτήτων για την κατανομή των ενεργειακών πηγών, κάθε επιχείρημα ώστε να προβεί στη συνομολόγηση του συμφώνου με τη Λιβύη. Διότι θα ήταν αδιανόητο να συζητούν οι δύο κοινότητες με τη συναίνεση της Άγκυρας για την κατανομή των ενεργειακών πηγών εντός της κυπριακής ΑΟΖ και ταυτόχρονα ο Ερντογάν να συνυπογράφει με τον Σάρατζ το σύμφωνο που αγνοούσε (μηδένιζε) την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεύτερον θα έφερνε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων πέρα από τις δύο κοινότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας, την Ελλάδα και την Τουρκία και στη χειρότερη περίπτωση της αποτυχίας των διαπραγματεύσεων θα ήταν ένα πρώτο βήμα για τη Χάγη. Τρίτον, η αποδοχή της πρότασης θα ενίσχυε μεταξύ των τουρκοκυπρίων τη θέση του Μουσταφά Ακιντζί και την επανεκλογή του, ο ρόλος του οποίου σήμερα θα ήταν σημαντικός στη διαμόρφωση των εξελίξεων.
Πού αποσκοπούσε η άρνηση της Λευκωσίας; Να διαχειρίζεται αυτή τις αδειοδοτήσεις και τα μελλοντικά κέρδη από τους υδρογονάνθρακες στο όνομα της μιας διεθνώς αναγνωρισμένης κρατικής οντότητας, της Κυπριακής Δημοκρατίας; Πώς είναι δυνατό να ισχυρίζεται ότι επιθυμεί τη συμβίωση των δύο κοινοτήτων και ταυτόχρονα να αποκλείει την πρόταση Ακιντζί; Πώς αποδεικνύει τις προθέσεις της; Το αποτέλεσμα θα είναι να βρεθούμε στη Γενεύη ενώπιον ενός οξύμωρου σκηνικού: Η ελληνοκυπριακή πλευρά, που απέρριψε το σχέδιο Ανάν για την ομοσπονδοποίηση της νήσου, θα εμφανιστεί υπέρμαχος της ομοσπονδοποίησή της ενώ η τουρκοκυπριακή που υπερψήφισε το σχέδιο Ανάν θα εμφανιστεί υπέρμαχος της διχοτόμησης, των δύο κρατών. Δεν αποτελεί αυτό προοίμιο ενός νέου αδιεξόδου και της περαιτέρω επιδείνωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων;
Μακροδημόπουλος Δημήτρης
Αλεξ/πολη – κιν 6947-771412
3-4-2021
