Σπύρος Παυλίδης, Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ
Τα ρήγματα που ενεργοποιήθηκαν στην πρόσφατη σεισμική ακολουθία Σαντορίνης -Ανύδρου-Αμοργού δείχνονται με βέλη στο πάνω αριστερά σχήμα, καθώς και η θέση του ηφαίστειου Κουλούμπο. ΟΙ σεισμοί που επαναπροσδιορίστηκαν από το σκιαγραφούν καλύτερα τα δύο κύρια που ενεργοποιήθηκαν. Φαίνονται σε παραλληλόγραμμα, (δεξιό σχήμα) , με τα αντίστοιχα βάθη τους στο διάγραμμα. Το πρώτο, νοτιότερο πιο γραμμικό έχει υπόκεντρα σεισμών μεγαλύτερα των 12 χιλμ μέχρι και 18 χλμ, ενώ στο δεύτερο, που βρίσκεται πιο ΒΑ, επικρατούν πιο επιφανειακοί σεισμοί μεταξύ 2 χλμ και 10 χλμ, με λιγότερους βαθύτερους. Αυτό στην πραγματικότητα είναι μια δέσμη μικρότερων ρηγμάτων. Αυτά δίνουν συνεχώς τους μικρούς και μετρίου μεγέθους σεισμούς, μια «συγχορδία», και ως ανεξάρτητα τμήματα μια μεγαλύτερης ζώνης ρηγμάτων, έχουν τη δυναμική αντίστοιχων μεγεθών με αυτά που ήδη συνέβησαν, της τάξης λίγο μεγαλύτερου μεγέθους του 5 ή ελαφρώς μεγαλύτερο του 5,3 που ήδη συνέβη.
ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΣΕΙΜΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ. 2006 ! Από ομάδα σεισμολόγων των: GeoForschungsZentrum, Germany, Department of Geosciences, Ruhr-University Bochum, Germany και National Observatory of Athens, Institute of Geodynamics, Greece.
Η ρηχή (επιφανειακή)σεισμικότητα στο κεντρικό Ηφαιστειακό Τόξο (ευρύτερη περιοχή Σαντορίνης) δεν εμφανίζεται τυχαία κατανεμημένη αλλά, αντίθετα, εμφανίζει έναν αριθμό συστηματικών επαναλαμβανόμενων χωροχρονικών προτύπων. Το φαινόμενο ΔΕΝ είναι άγνωστο, αλλά επαναλαμβάνεται σταθερά, απεριοδικά κάθε λίγες δεκάδες χρόνια στο διάβα του ιστορικού και γεωλογικού χρόνου. Το φαινόμενο που περιγράφεται παρακάτω είναι ίδιο (ή καλύτερα ανάλογο) με μικρότερα μεγέθη σεισμών με αυτό που βιώνουμε.
Στο πείραμα που περιγράφει η ενδιαφέρουσα εργασία μετρήθηκαν 2175 μικροσεισμοί μεταξύ Σεπτεμβρίου 2002 και Ιουλίου 2004. Ένας μεγάλος αριθμός των μικροσεισμικών γεγονότων (Μ 0.5 ως 3.8 και ένας μέγιστος 4.1) συγκεντρώνεται σε βάθος 3–10 km με λιγότερα βαθύτερα γεγονότα μέχρι 15 km (όπως και σήμερα) αντανακλώντας πιθανώς τη θέση της δεξαμενής μάγματος, της ίδιας δεξαμενής του κατώτερου γήινου φλοιού που σχετίζεται και με το ηφαίστειο Columbo και σε αυτήν τη μετακίνηση μάγματος και υγρών προς την επιφάνεια οφείλονται οι παρατηρούμενοι μικροσεισμοί (όπως και σήμερα ή πιο απλά όταν οι καταπλακωμένοι τιτάνες ξυπνούν κάθε τόσο ο Εγκέλαδος ή ο Πολυβώτης και προσπαθούν να σηκωθούν). Η Φύση επαναλαμβάνεται, κρύβει όμως τα μυστικά της και με πολύ κόπο πρέπει να τα ανακαλύπτουμε (επιστήμη) για να την κατανοούμε.
Η υψηλότερη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή μελέτης εντοπίστηκε κατά μήκος της ζώνης από ΝΔ προς ΒΑ μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού (όπως και στις μέρες μας! βλ. σχήμα).
Συμπεραίνουμε ότι η περιοχή Σαντορίνης-Αμοργού είναι μια ζώνη αδυναμίας (ευαισθησίας) του φλοιού ως μια ζώνη ενεργών ρηγμάτων. Αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό δομικό όριο του Ηφαιστειακού Τόξου, το οποίο διαπιστώνεται από ανεξάρτητες παρατηρήσεις από διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια υποδιαίρεση του ηφαιστειακού τόξου, και φυσικά μια ζώνη του φλοιού έντονης σεισμικότητας και ηφαιστειακής δραστηριότητας με την οποία επιβιώνουν και δημιουργούν διαχρονικά οι κάτοικοι για περισσότερο από 5.000 χρόνια!
