24 Μαΐου 2023 | Washington Examiner
Sinan Ciddi | Ανώτερος Συνεργάτης
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. (ADEM ALTAN/AFP μέσω Getty Images)
Οι Τούρκοι ψηφοφόροι θα αποφασίσουν την Κυριακή ποιος θα ηγηθεί της Τουρκίας ως πρόεδρος για τα επόμενα πέντε χρόνια. Εάν πραγματοποιηθεί το ευρέως αναμενόμενο, αυτό το πρόσωπο θα είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος κυβερνά τη χώρα από το 2003. Έχασε ελάχιστα απο το το όριο του 50% στον πρώτο γύρο των εκλογών που θα του έδινε την προεδρία στις 14 Μαΐου.
Εάν εκλεγεί, πολλοί δυτικοί ηγέτες αναρωτιούνται αν θα έχουν να αντιμετωπίσουν έναν περισσότερο αντιδυτικό και επιθετικό Ερντογάν απο αυτόν που γνώρισαν ή αν θα υιοθετήσει μια πιο συμφιλιωτική στάση. Εν ολίγοις, εάν κερδίσει ο Ερντογάν, πώς είναι πιθανό να εμφανισθεί στην παγκόσμια σκηνή;
Μέχρι στιγμής, έχουμε αρκετές ενδείξεις. Την περασμένη εβδομάδα, ο Ερντογάν έδωσε μια σπάνια συνέντευξη στο CNN International, στην οποία τόνισε το ενδιαφέρον του να συνεργαστεί με την κυβέρνηση Μπάιντεν ή «όποιος» είναι στην εξουσία. Η σχέση της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον γίνεται ολοένα και πιο τεταμένη υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν, κυρίως ως αποτέλεσμα των αντιρρήσεων του Κογκρέσου και της κυβέρνησης στις πολιτικές επιδιώξεις του Ερντογάν. Η Τουρκία συνεχίζει να διατηρεί ένα σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας S-400, που αποκτήθηκε από τη Ρωσία, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση της Άγκυρας από το πρόγραμμα των F-35.
Ενώ η Τουρκία βοήθησε στην ουκρανική σύγκρουση, η επιθυμία της Ουάσιγκτον, όπως στην περίπτωση της πλειοψηφίας της δυτικής συμμαχίας, θα ήταν να εφαρμόσει η Τουρκία τις κυρώσεις κατά του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Θα ήθελαν επίσης ο Ερντογάν να επικυρώσει σύντομα την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ανεξάρτητα όμως από οποιοδήποτε χαρτοφυλάκιο πολιτικής, οι σύμμαχοι της Τουρκίας θα ήθελαν απλώς ο Ερντογάν να είναι λιγότερο εχθρικός στη ρητορική και τη στάση του – όπως κάνει συνήθως στην προσέγγιση της χώρας στην Ελλάδα και την Κύπρο στην ανατολική Μεσόγειο.
Συνολικά, οι προσδοκίες πρέπει να διατηρούνται κάπου μεταξύ της επιφυλακτικής αισιοδοξίας και της επιφυλακτικής απαισιοδοξίας. Στη συνέντευξή του στο CNN, ο Ερντογάν διατήρησε την προκλητική του θέση ότι η Τουρκία δεν θα εγκαταλείψει τους S-400. Τόνισε επίσης την επιθυμία του να διατηρήσει μια «ισορροπημένη» προσέγγιση προς τη Ρωσία, μια προσέγγιση που είναι πιθανό να δει τις προσπάθειες της Τουρκίας να διευκολύνει τις αποστολές ουκρανικών σιτηρών στις περιφερειακές αγορές, καθώς και σημαντικές πωλήσεις όπλων στο Κίεβο. Δεν πρέπει να περιμένουμε από την Τουρκία να ενταχθεί στο καθεστώς σκληρών κυρώσεων στη Μόσχα, απλώς και μόνο επειδή κάτι τέτοιο θα έβλαπτε σε μεγάλο βαθμό την ήδη εύθραυστη οικονομία της Τουρκίας. Αυτό δεν φαίνεται να προοιωνίζεται θετικό μέλλον.
Από την άλλη πλευρά, είναι πιθανό ο Ερντογάν να κάνει πίσω στους S-400. Πριν από λίγες εβδομάδες, ο εκπρόσωπος Τύπου του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, επισκέφτηκε την Ουάσιγκτον και άφησε να εννοηθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Έκτοτε, Τούρκοι αξιωματούχοι συνεργάστηκαν με αξιωματούχους του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ για να επιβάλουν κυρώσεις σε πολλά πρόσωπα και εταιρείες εντός της Τουρκίας, που είναι γνωστό ότι έχουν δεσμούς με την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος.
Μετά τον δεύτερο γύρο των εκλογών της 28ης Μαΐου, πολλοί οικονομολόγοι φοβούνται ότι η οικονομία της Τουρκίας θα χρειαστεί διεθνή βοήθεια για να σταθεροποιηθεί, υποδεικνύοντας πιθανώς ότι ο Ερντογάν μπορεί να ζητήσει την υποστήριξη των ΗΠΑ για να προσεγγίσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αν και η Τουρκία έχει αποβληθεί από το πρόγραμμα F-35, εξακολουθεί να επιθυμεί να αγοράσει νέα αεροσκάφη F-16. Για αυτούς τους λόγους, μπορεί επίσης να δούμε μια κίνηση για την επικύρωση της προσχώρησης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, την οποία οι ΗΠΑ και άλλοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ επιθυμούν εδώ και καιρό.
Μια τέτοια απόψυξη των σχέσεων θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως «επαναφορά» με την Ουάσιγκτον και θα πρέπει να γίνει αποδεκτή. Θα ήταν επίσης σύμφωνη με τις προσπάθειες του Ερντογάν να ανοικοδομήσει σχέσεις με περιφερειακές δυνάμεις όπως η Συρία, το Ισραήλ και η Αίγυπτος, όλες χώρες που ο Ερντογάν επιδιώκει να επιδιορθώσει τους δεσμούς. Για να συμβεί αυτό, όμως, ο Ερντογάν θα πρέπει να προσφέρει.
Ένα, ακόμη πιο πιθανό, εμπόδιο σε αυτή την προσέγγιση θα ήταν ο Ερντογάν να δώσει συνέχεια στη ρητορική του στην προεκλογική εκστρατεία, η οποία υπογραμμίζει συνήθως τη νέα ανεξαρτησία της Τουρκίας στην παγκόσμια σκηνή. Αυτή η αφήγηση, την οποία ο Ερντογάν κάνει σε καθημερινή βάση, υπογραμμίζει την ισχυρή εγχώρια αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας, την περιφερειακή και παγκόσμια διπλωματική εμβέλεια και την εμπιστοσύνη που προκύπτει από τη συνεργασία με εταίρους όπως η Ρωσία για την επίτευξη των εθνικών της στόχων.
Αυτή είναι μια στάση που υποβαθμίζει την «ανάγκη» της Τουρκίας να συνεργαστεί με τη Δύση και πιθανώς ένα μήνυμα προς την Ουάσιγκτον ότι εάν η Τουρκία δεν πάρει αυτό που θέλει από τις ΗΠΑ σύντομα — διαβάστε: F-16 — τότε ο Ερντογάν θα «αναγκαστεί» να προμηθευτεί ζωτικής σημασίας αμυντικά αποκτήματα από εναλλακτικές πηγές. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επίγνωση αυτής της προοπτικής και επιθυμεί να αποφύγει ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
*Ο Sinan Ciddi (@SinanCiddi) είναι ανώτερος συνεργάτης του Ιδρύματος για την Άμυνα των Δημοκρατιών, όπου συνεισφέρει στο Πρόγραμμα του FDD για την Τουρκία και στο Κέντρο Στρατιωτικής και Πολιτικής Εξουσίας. Το FDD είναι ένα μη κομματικό ερευνητικό ινστιτούτο με έδρα την Ουάσιγκτον, DC και επικεντρώνεται στην εθνική ασφάλεια και την εξωτερική πολιτική.
