Δεν πρέπει να αναμένονται σημαντικές αλλαγές στην περιοχή. Με μικρές και αργές αλλαγές, όλα θα παραμείνουν ως επί το πλείστον ίδια. Οι εξωτερικές παρεμβάσεις θα συνεχιστούν, η αμοιβαία δυσπιστία και οι παρεξηγήσεις παραμένουν βαθιές και διαρκείς και δεν θα υπάρξουν τάσεις για ταχύτερη έξοδο από την οπισθοδρόμηση, γράφει ο παλαίμαχος διπλωμάτης των Σκοπίων Ρίστο Νικόφσκι στη Ρεπούμπλικα των Σκοπίων.
Το εξαιρετικό έργο, «Ανοιχτά Βαλκάνια», σίγουρα απέτυχε. Αναδείχθηκε ως ανταγωνιστής της «Διαδικασίας του Βερολίνου», που ήταν εντελώς εκτός συζήτησης. Το επανέφεραν στη σκηνή, αλλά μόνο για λίγο.
Φαίνεται ότι ήταν μια αμερικανική ιδέα και δεν έγινε απολύτως σαφές γιατί απέτυχε.
Η αντίσταση του Κοσσυφοπεδίου ήταν η μεγαλύτερη και ίσως αυτός υποτίθεται ότι ήταν ο δρόμος για ταχύτερες διαπραγματεύσεις με το Βελιγράδι, υπό την καθοδήγηση της Ουάσιγκτον;
Τα κρατικά σύνορα με τη Σερβία είναι ένα ιστορικό επίτευγμα για το Κοσσυφοπέδιο.
Επιτεύχθηκε με τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς του Βελιγραδίου και δεν ήθελαν να το σχετικοποιήσουν.
Η Ουάσιγκτον ασφαλώς άσκησε πίεση στην Πρίστινα, αλλά ο Άλμπιν Κούρτι έχει αποδείξει ότι απέτυχε να λάβει υπόψη τις πρωτοβουλίες τους. Η Βοσνία και το Μαυροβούνιο θα είχαν ενταχθεί πιο εύκολα.
Παραδοσιακά, οι χώρες της περιοχής δυσκολεύονται να λύσουν τόσο τα δικά τους όσο και τα προβλήματα η μία της άλλης.
Ήταν μεγάλο λάθος που η ΕΕ, στη διαδικασία της μαζικής διεύρυνσης, δεν άκουσε περισσότερο αυτές τις χώρες.
Χωρίς ευρωπαϊκές προοπτικές, θα δυσκολευτούν να επικεντρωθούν σε βαθιές μεταρρυθμίσεις. Όλες οι πολιτικές ελίτ χρειάζονται κάποιον να τις ωθήσει προς τη σωστή κατεύθυνση γιατί, διαφορετικά, σημαίνει απώλεια της εξουσίας.
Λείπει ένα μαστίγιο, όσο τραγικό κι αν ακούγεται.
Ένα συγκεκριμένο πρόβλημα είναι τα διπλά μέτρα και η υποκρισία της ΕΕ, που έρχονται στο προσκήνιο σχεδόν τακτικά.
Οι Βρυξέλλες συχνά ακολουθούν πολιτικές χωρίς αρχές. Αντιδρούν ακόμη και σε ασήμαντα γεγονότα της περιοχής, ενώ σιωπούν για πολύ πιο σοβαρά.
Αυτό δημιουργεί δυσπιστία, παρεξήγηση, ακόμη και αμφιβολίες για τις πραγματικές προθέσεις της Ένωσης.
Χάριν των συμφερόντων κάποιου, παραβιάζονται βασικές και καθολικές αρχές. Τα Σκόπια είναι ένα κλασικό παράδειγμα ανάρμοστης, αμφιλεγόμενης και απαράδεκτης συμπεριφοράς της ΕΕ.
Εδώ είναι το τελευταίο παράδειγμα.
Οι Βρυξέλλες αντέδρασαν έντονα στη στήριξη του Ίλον Μασκ προς τη γερμανική δεξιά και το Ηνωμένο Βασίλειο, χαρακτηρίζοντάς την απαράδεκτη ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις των χωρών.
Και σκεφτείτε τι μας έκαναν οι ίδιες οι Βρυξέλλες τα τελευταία χρόνια!
Μας διασταυρώνουν, αγνοούν την εθνική μας ταυτότητα, δεν αναγνωρίζουν τη γλώσσα μας, μας εκβιάζουν να αλλάξουμε το Σύνταγμα… Όλα αυτά χωρίς καμία νομική βάση!
Πάμε πάλι στη σειρά;
Παριστάνουν τους απόντες και τώρα που ο αρχηγός του τρίτου κοινοβουλευτικού κόμματος στη Βουλγαρία ζητά δημόσια την προσάρτηση της Βόρειας Μακεδονίας! Πάλι σιωπή, αυτό σημαίνει υποστήριξη, σωστά;
Στις προεδρικές εκλογές στην Κροατία, που διεξήχθησαν στα τέλη του 2024, τονίστηκε η αντισερβική ρητορική μεταξύ και των οκτώ υποψηφίων. Τα τσεκούρια δεν έχουν θαφτεί ακόμα, αν και φαίνεται ότι τα κυματίζουν περισσότερο στο Ζάγκρεμπ.
Το Κόσοβο εξοπλίζεται επίσης. Τα όπλα αγοράζονται για να χρησιμοποιηθούν, όχι για να φυλάσσονται, και αυτό σημαίνει πόλεμο.
Ωστόσο, ευτυχώς, δεν θα υπάρξει νέος πόλεμος στα Βαλκάνια. Εγγυητής για αυτό είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες – δεν ταιριάζει στα περιφερειακά τους συμφέροντα.
Ο λόγος είναι απλός – εάν γίνει πόλεμος, οι Ρώσοι θα επιστρέψουν εδώ, και αυτό είναι που φοβάται περισσότερο η Ουάσιγκτον.
Ωστόσο, δεν θα υπάρξει μόνιμη ειρήνη. Τα ιστορικά σύνδρομα των Βαλκανίων είναι πιο βαμπιρικά και θα συνεχίσουν να κάνουν το δικό τους φόρο. Προς το παρόν, η Βουλγαρία είναι η πρώτη, αλλά και οι υπόλοιπες δεν είναι πολύ πίσω.
Μια λύση μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινα παραμένει άπιαστη.
Ο Τραμπ συμμετείχε προσωπικά στην τελευταία θητεία και δεν πρέπει να αποκλειστεί μια νέα τέτοια απόπειρα.
Ειδικά αν χρειάζεται γρήγορα αποτελέσματα, κάτι που είναι πολύ πιθανό, αν και δεν θα τα πετύχει ούτε εδώ.
Ο Κούρτι έχει μεγάλες και παναλβανικές φιλοδοξίες, δεν θέλει συμβιβασμούς και επιδιώκει μόνο τη νίκη. Τώρα είναι πριν τις εκλογές. Και ο Βούτσιτς, ή οποιοσδήποτε άλλος στη Σερβία, δεν θα αποδεχθεί την ανεξαρτησία (του Κοσόβου) σύντομα. Αυτό τα λέει όλα.
Για τα Σκόπια έχει ιδιαίτερη σημασία αν θα δημιουργηθεί στο Κοσσυφοπέδιο η συμφωνημένη Κοινότητα Σερβικών Δήμων . Υπάρχει ισχυρή εντύπωση ότι αυτή η πολιτική μορφή επινοήθηκε περισσότερο ως τρόπος καταστροφής της ενιαίας φύσης των Σκοπίων παρά για τις ανάγκες του Κοσσυφοπεδίου.
Η Κοινότητα Σερβικών Δήμων θα φέρει τη διπλή εξουσία και εκεί, αλλά, λόγω της υποστήριξης του στρατηγικού τους εταίρου, των ΗΠΑ, αυτό δεν θα είναι μεγάλο πρόβλημα για τους Αλβανούς.
Ο Κούρτι αρνείται αποφασιστικά, αλλά η Σερβία έχει διεθνή υποστήριξη. Κατά την τελευταία θητεία του Τραμπ, υποστηρίχθηκε η διαίρεση του Κοσσυφοπεδίου. Μάλλον έτσι θα συνεχίσουν.
Πρέπει να παρακολουθήσουμε την υπόθεση με τη μέγιστη προσοχή γιατί η ιδέα κρύβει μια τρομερή απειλή.
Αν δημιουργηθεί Κοινότητα Σερβικών Δήμων στο Κοσσυφοπέδιο, όπου το ποσοστό των Σέρβων αυτή τη στιγμή είναι μικρό, με μια τέτοια απόφαση θα εκβιαστούν την ίδια μέρα και οι Αλβανοί στη Βόρεια Μακεδονία.
Αυτό θα σήμαινε οριστικό φεντεραλισμό και το τέλος του ‘μακεδονικού’ κράτους.
Και όλα τα αιτήματά τους μέχρι τώρα, όσο κι αν ξεπέρασαν κάθε διεθνή στάνταρ – τα έχουν πραγματοποιήσει!
Όταν έπρεπε, έστω και με επιθετικότητα από το Κόσοβο! Τα εύσημα πάνε στους στρατηγικούς τους εταίρους, αλλά και στους ανίκανους και εγκληματίες πολιτικούς μας.
Ο δρόμος της Σερβίας προς τις Βρυξέλλες είναι αβέβαιος.
Άρχισαν τις διαπραγματεύσεις τον Ιανουάριο του 2014. από 35 κεφάλαια, έχουν 22 ανοιχτά. δύο είναι προσωρινά κλειστά. Τον Ιούνιο του 2021 άλλαξε το διαπραγματευτικό πλαίσιο («έγινε αναθεώρηση»!), που ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ! Οι Βρυξέλλες καθυστερούν τις διαπραγματεύσεις και πιθανότατα θα επιμείνουν τελικά στην αναγνώριση του Κοσόβου, αν και δεν το λένε.
Ό,τι και να κάνει ο Τραμπ, αν εμπλακεί ξανά, η Σερβία δεν θα αναγνωρίσει το Κόσοβο για πολύ καιρό. Θα παραμείνει εκτός του ΟΗΕ και άλλων διεθνών οργανισμών και η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκλείεται επειδή πέντε από τα μέλη της δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του. Ως παρηγοριά, το Κοσσυφοπέδιο έχει σχετικά υψηλή αύξηση του ΑΕΠ, η οποία είναι σίγουρα αποτέλεσμα της χαμηλής βάσης.
Δοκιμασμένες οι πολύχρωμες επαναστάσεις
Εν τω μεταξύ, μια σοβαρή πολιτική κρίση επικρατεί στη Σερβία, με στόχο την ανατροπή του Βούτσιτς.
Είναι ένα είδος πολύχρωμης επανάστασης, την οποία έχουμε ξαναδεί.
Είναι ένα σύστημα ξένων μυστικών υπηρεσιών, δοκιμασμένο σε πολλές χώρες. Ο Βούτσιτς είναι στόχος γιατί δεν εγκαταλείπει τη συνεργασία με τη Ρωσία και την Κίνα. Έλαβε επίσης σκληρές αμερικανικές κυρώσεις στα πρατήρια βενζίνης ‘NIS’, τη βιομηχανία πετρελαίου, που είναι ο κινητήρας της οικονομίας.
Εκτός από τη Σερβία, υπάρχουν επί του παρόντος πολύχρωμες επαναστάσεις στη Σλοβακία, τη Γεωργία, ακόμη και τη Ρουμανία, όπου και αν εμφανίστηκαν φιλορωσικές πολιτικές ελίτ ή πολιτικοί. Η σύμπτωση είναι σίγουρα – τυχαία! Στη Ρουμανία μάλιστα ακύρωσαν τις εκλογές!
Παραμένει δυσλειτουργική, όχι μόνο λόγω των πολιτικών του Ντόντικ. Προβλήματα θα προκύψουν και από τους Κροάτες, που θέλουν τη δική τους ομοσπονδιακή οντότητα.
Οι παρεξηγήσεις και οι συγκρούσεις δεν μπορούν να ξεπεραστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Χρειάζονται νέες γενιές.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ΕΕ, από τον Οκτώβριο του 2024, η χώρα δεν έχει σημειώσει σχεδόν καμία πρόοδο. Από τις έξι βαλκανικές χώρες, μόνο η Β-Ε δεν διέθετε Μεταρρυθμιστικό Πρόγραμμα, το οποίο αποτελεί προϋπόθεση για να συμπεριληφθεί στα πρόσθετα κεφάλαια των Βρυξελλών, ύψους έξι δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το Μαυροβούνιο έχει εντείνει τις μεταρρυθμίσεις για να σημειώσει ταχύτερη πρόοδο προς τις Βρυξέλλες. Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2012 και τα 33 κεφάλαια έχουν ανοίξει, τρία είναι προσωρινά κλειστά.
Συνολικά, σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕ για το 2024, η χώρα προοδεύει, αν και έχει επίσης αρκετά περιορισμένα ή φτωχά αποτελέσματα. Φαίνεται ότι η Ένωση σκέφτεται επίσης να κάνει μια εξαίρεση για την Ποντγκόριτσα και να την παραδεχτεί κάπου γύρω στο 2030, για να δείξει ότι η διεύρυνση – υπάρχει! Αυτό θα ήταν μετά από 18 χρόνια διαπραγματεύσεων!
Εν τω μεταξύ, εμφανίστηκε η Κροατία, με μια λίστα με 10 αιτήματα που πρέπει να ικανοποιήσει το Μαυροβούνιο εάν θέλει ένταξη. Καθορίζουν και τα θαλάσσια σύνορα στην Πρέβλακα. Πρόκειται για επανάληψη των αποκλεισμών των Σκοπίων, αλλά και όταν η Λιουμπλιάνα σταμάτησε το Ζάγκρεμπ. Τα Βαλκάνια είναι ακριβώς αυτό – Βαλκάνια!.
Η Κροατία έχει επίσης αρχίσει να επιβάλλει όρους στην πορεία της Σερβίας προς την ΕΕ. Έχει ξεχάσει το Ζάγκρεμπ ότι πριν από την προσχώρησή του (2013), μετά από αίτημα των Βρυξελλών, ο Πρόεδρος Γιοσίποβιτς επίσημα, γραπτώς, δεσμεύτηκε να μην εμποδίσει την ένταξη της Σερβίας; Η εμπειρία με τα Σκόπια ήταν μάθημα!
Η Αλβανία έχει ξεκινήσει διαπραγματεύσεις, αλλά η έκθεση της ΕΕ για το 2024 δεν είναι πολύ θετική. Η κυβέρνηση επαινείται για τη δέσμευσή της στις μεταρρυθμίσεις, αλλά συνολικά δεν υπάρχουν πολλά αποτελέσματα.
Οι πολιτικές αντιπαραθέσεις στη χώρα είναι αρκετά έντονες, ιδίως μεταξύ της κυβέρνησης και μέρους της αντιπολίτευσης, κάτι που αποτυπώνεται και στη λειτουργία της Βουλής. Συνολικά, η ένταξη της Αλβανίας στην ΕΕ, αν όλα πάνε σύμφωνα με τις διαδικασίες, είναι ένα μακρινό μέλλον.
Οι προοπτικές για ένταξη στην ΕΕ ήταν το κύριο κίνητρο των θετικών αλλαγών στην περιοχή. Τώρα που έφυγαν, είναι μεγάλο πλήγμα για όλους. Οι τοπικές πολιτικές ελίτ δεν έχουν κίνητρο για γρήγορες και ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις.
Και, χωρίς εξευρωπαϊσμό, η περιοχή παραμένει παράρτημα. Η ΕΕ είναι ημιτελής χωρίς τα Βαλκάνια, αλλά οι συνέπειες είναι δικές μας. Παρατημένοι στην τύχη μας, θα παλεύουμε με τις ιστορικές μας απογοητεύσεις για πολύ ακόμη.
Συνολικά, η μόνη διέξοδος για τις έξι ξεχασμένες χώρες είναι να μεγιστοποιήσουν την επιτάχυνση της περιφερειακής συνεργασίας, να ανοίξουν πλήρως τα σύνορα για όλες τις μεταφορές και να ανταγωνιστούν μεταξύ τους στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων.
Μόνο αυτό μπορεί να είναι το κίνητρο που χρειάζεται πάντα για δράση. Ενώ τα φορτηγά περιμένουν ώρες και μέρες στα σύνορα, εμείς παραμένουμε στον 19ο αιώνα.
Τα Σκόπια μπορούν να γίνουν ο εμπνευστής όλων αυτών! Ας είναι αυτή η πρωτοβουλία μας στο πλαίσιο της «Διαδικασίας του Βερολίνου»!
—
