Του Λευτέρη Κουσούλη.
Μέσα στην πανδημία, παλαιές πεποιθήσεις ψυχορραγούν. «Λεφτά υπάρχουν», ακούστηκε τότε η πρόταση από επίσημα χείλη. Με το περίτεχνο διαφημιστικό περίβλημα να την δυναμώνει. Κάτι σαν ιαχή κατάκτησης επίγειου παραδείσου. Με εγγύηση ες αεί.
Η ιαχή δεν είχε πρωτοτυπία. Ήταν μια επανάληψη του παρελθόντος. Ο εκφωνητής συμπύκνωσε με ευστοχία μια εμπεδωμένη αντίληψη για τον ατομικό και συλλογικό μας βίο. Μαζί με μια φιλοσοφία ανεμπόδιστης διακυβέρνησης. Οδηγός η υπόσχεση μιας άκοπης και άνετης ζωής.
‘Ολες οι κοινωνίες, από τις πιο μικρές μέχρι τις πιο μεγάλες, αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν στην ιστορία, χωρίς ορατή τελική λύση, το ίδιο μεγάλο εμπόδιο. Οι διαθέσιμοι πόροι, παντού και πάντα, είναι περιορισμένοι. Το νερό της δεξαμενής δεν είναι ανεξάντλητο.
Αυτή την απλή και ταυτόχρονα καταλυτική για τις αποφάσεις και την πορεία μιας κοινότητας ανθρώπων αντικειμενική αλήθεια, η ελληνική κοινωνία αρνήθηκε με πάθος να την αποδεχθεί. Στην ελπιδοφάγο πλατεία Συντάγματος διδάχθηκε αποτελεσματικά το αντίθετο. Ένα «λεφτά υπάρχουν» ανέμιζε σχεδόν με δύναμη εσχατολογική. Καθόρισε τις σχέσεις, τους τρόπους και την τροπή της πορείας. Οι επιλογές ακολούθησαν τη φαντασία των ανεξάντλητων πόρων.
Μέσα στην ταραχή που έφερε η πανδημία σείεται και το σαθρό οικοδόμημα πεποιθήσεων, που άντεξαν στο χρόνο και σήμερα αγγίζουν την εξάντλησή τους. Ψυχρά η πραγματικότητα το διδάσκει. Δεν υπάρχουν ανεξάντλητοι πόροι. Το όριο των πραγμάτων διεκδικεί προσοχή. Το υπαρκτό επιβάλλεται άτεγκτα.
Στην οικονομική κρίση που γέννησε η πανδημία και κάθε μέρα επιδεινώνεται, ο ρητός και άρρητος διάλογος για τους διαθέσιμους πόρους καταλαμβάνει πια την κεντρική θέση. Και ο αγώνας για την κατανομή τους, βουβός συχνά στην εξέλιξή του, δεν αφήνει περιθώρια στην πλάνη της ανεξάντλητης φύσης τους . Μια προσγείωση συντελείται και έχει ήδη συντελεσθεί. Το θαύμα του πολλαπλασιασμού των άρτων και των ιχθύων δεν θα επαναληφθεί.
Η πεποίθηση ότι οι πόροι είναι ανεξάντλητοι ανήκει στη φαντασία και αντιμάχεται τη λογική. Εκεί που τα μνημόνια απέτυχαν, η πανδημία, ως συνοδευόμενη από το θάνατο, θα αποδειχθεί πιο αποτελεσματική. Επαναφέρει το ζήτημα της σχέσης της πολιτικής με τη λογική. Όλα τώρα θα ζυγίζονται καλύτερα.
Η στενότητα των πόρων επαναφέρει ακόμη με νέο τρόπο μια συζήτηση, που τώρα δεν ακούγεται ενώ υπάρχει, σχετικά με το δίκαιο της κατανομής των πόρων μεταξύ προστατευμένων και μη στρωμάτων. Και τη συμμετοχή των πρώτων στην προσπάθεια μιας κοινωνίας να αντέξει σε μια δοκιμασία, που δεν έχει προηγούμενο.
Τα στερεότυπα αντιστέκονται στις μεταβολές με αξιοθαύμαστη αντοχή. Υπάρχουν όμως συνθήκες που τα παρασύρουν σαν ξερά φύλλα στον άνεμο. Είναι η ευθύνη των αντιπροσώπων. Η ορθολογική προσέγγιση των πόρων ζυγίζει αυτή την ευθύνη.
ΤΟ ΒΗΜΑ, 17/01/2021
