Φωτογραφία: ο Κύκλωπας Πολύφημος

Η άφρων και εγκληματική ενέργεια της Χαμάς οδήγησε στην καταστροφή της Γάζας με κοντά 50 χιλιάδες ανθρώπους να έχουν χάσει τη ζωή τους. Αλλά δεν είναι σίγουρο ότι η παλαιστινιακή αυτή οργάνωση ενδιαφέρεται και πολύ για τη ζωή των Παλαιστινίων.

Μετά από 15 μήνες η Γάζα καταστράφηκε, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι θυσιάστηκαν, και όσοι παραμένουν ζωντανοί ζουν σε τραγικές συνθήκες. Τίποτε δεν απέδωσε η τρομοκρατική ενέργεια της Χαμάς. Με τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός θα απελευθερωθούν περί τους 1.500 Παλαιστίνιους κρατουμένους στις ισραηλινές φυλακές, αλλά έχει χαθεί ολόκληρη η ηγεσία της Χαμάς, έχει καταστραφεί η Γάζα και ο πληθυσμός βιώνει μια τραγωδία.

Το Ισραήλ είχε επιλογές να λύσει το παλαιστινιακό πρόβλημα και να απελευθερώσει τους ομήρους πολύ διαφορετικές από αυτές που επέλεξε. Του τις είχαν προτείνει διαπρεπείς παγκοσμίου φήμης Ισραηλίτες και Εβραίοι, από τις στήλες των σημαντικότερων μέσων ενημέρωσης. Προτίμησε τη χειρότερη επιλογή.

Δολοφόνησε 50 χιλιάδες ανθρώπους και σίγουρα αναπαρήγαγε το πρόβλημα. Εξόντωσε την ηγεσία της Χαμάς, αλλά πόσο αναντικατάστατος μπορεί να είναι ο αρχιτέκτονας της 7ης Οκτωβρίου, ο Γιαχία Σινουάρ, ο οποίος δεν μπόρεσε να αντιληφθεί τις επιπτώσεις μιας άφρονος ενέργειάς του;

Οι όμηροι που θα απελευθερωθούν είναι 33 (τόσοι προφανώς έμειναν) από τον αρχικό αριθμό των 251 που είχε δηλωθεί ότι απήχθησαν από τη Χαμάς. Αποτελεί αυτό επιτυχία του ισραηλινού κράτους;

Αλλά ας μην γελιόμαστε. Το κράτος δευτερευόντως ενδιαφερόταν για τη ζωή των ομήρων. Πρωτίστως το ενδιέφερε να δείξει την ισχύ του ως δύναμη επιβολής και αποτροπής. Την έδειξε με τη συμπαράσταση –ακόμη και επί του πεδίου– των ΗΠΑ. Χωρίς τις ΗΠΑ είναι αμφίβολο αν θα πετύχαινε. Είναι δυνατό όμως το Ισραήλ να στηρίζεται μονίμως στο αμερικανικό δεκανίκι;

Η νίκη του Ισραήλ είναι Πύρρειος. Εξόντωσε τις ηγεσίες της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, ισοπέδωσε τη Γάζα την οποία τώρα δεν ξέρει πώς να διαχειριστεί, αναγκάζεται να απελευθερώσει 1.500 βαρυποινίτες Παλαιστίνιους, αλλά το κυριότερο είναι πως διαμόρφωσε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον στη Μέση Ανατολή συνθετότερο από το προηγούμενο και με περισσότερους ελλοχεύοντες κινδύνους για το Ισραήλ από ό,τι πριν από τη «νίκη του».

Το Ισραήλ καταρχάς θα πρέπει να απαντήσει στο βασικό ερώτημα, τι θα κάνει με τη Γάζα και τη διαχείριση των Παλαιστινίων.

Πώς θα ζήσουν οι άνθρωποι εκεί, ποιος θα τους διοικεί και με ποιον τρόπο. Ποια πολιτειακή μορφή θα έχουν; Θα τους ενσωματώσει στο κράτος του, θα αποδεχθεί τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους; Και αν ήταν να αποδεχθεί τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, γιατί χρειαζόταν όλη αυτή η αιματοχυσία; Όλη αυτή την καταστροφή που είναι σίγουρο ότι στις ψυχές των καταστραμμένων Παλαιστινίων θα αναπαράγει αισθήματα εκδίκησης. Ποιος δεν θα έφθανε ψυχολογικά στα άκρα όταν θα έβλεπε τους δικούς του να σκοτώνονται, το σπίτι του να ισοπεδώνεται και τον ίδιο να περιφέρεται σαν φάντασμα μέσα στα χαλάσματα;

Ό,τι και να κάνει το Ισραήλ από εδώ και πέρα δημιούργησε τις προϋποθέσεις για μια ρεβάνς. Ενώ θα μπορούσε να διαχειριστεί εξαρχής ήπια και έξυπνα την κρίση και να λύσει τα προβλήματά του με τους Παλαιστίνιους.

Το σημαντικότερο πρόβλημα όμως που θα αντιμετωπίσει το Ισραήλ προέρχεται από τη διευκόλυνση –συνειδητή ή όχι δεν έχει σημασία– της επικράτησης ενός σκληρού σαλαφιστικού σουνιτικού κινήματος στη Συρία. Το HTS μετά βίας συγκρατείται από μαζικές δολοφονίες, διότι έχει ανάγκη αναγνώρισης και οικονομικής υποστήριξης. Μόλις νιώσει ότι πατά στα πόδια του θα εκδηλώσει τις τζιχαντιστικές διαθέσεις του και οι διαθέσεις αυτές δεν θα είναι ευνοϊκές για το Ισραήλ. Υπήρξαν iσραηλινοί αξιωματούχοι που δήλωσαν ότι το νέο καθεστώς της Συρίας συνιστά απειλή χειρότερη από του Ιράν.

Με την έλλειψη ευφυούς στρατηγικής στις κινήσεις του το Ισραήλ έφερε και την Τουρκία στα σύνορά του. Κανείς σοβαρός αναλυτής δεν πιστεύει πως θα έρθει σε άμεση πολεμική σύγκρουση με την Τουρκία, αλλά η παρουσία της Άγκυρας στη Συρία προσθέτει πολυπλοκότητα στα σχέδια του Ισραήλ να διασφαλίσει την ακεραιότητα και την ασφάλειά του στην περιοχή.

Ούτε το Ιράν θα εκλείψει παντελώς από την περιοχή, παρά τη δεινή ήττα που υπέστη. Έχει τη δυνατότητα να αναδιοργανώσει τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο (ήδη έχουν καταφύγει εκεί αξιωματικοί του Άσαντ και θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αναδιοργάνωση). Έχει επιρροή στις σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ, που είναι μια ισχυρή δύναμη εντός της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Σιά Αλ Σουντανί.

Έχει επιρροή στους Χούθι, που εξακολουθούν να ελέγχουν την πρωτεύουσα της Υεμένης και το μεγαλύτερο μέρος της ακτογραμμής της. Όπως έγινε ολοφάνερο τις τελευταίες εβδομάδες, οι Χούθι δεν υπόκεινται στις συνήθεις αναλύσεις κόστους-οφέλους με τις οποίες οικοδομείται η αποτροπή μεταξύ των κρατών. Αδιαφορώντας για τη μοίρα των δικών τους ανθρώπων, το 80% των οποίων εξαρτώνται από τη διεθνή βοήθεια, οι σιίτες ισλαμιστές της Υεμένης εμφανίζονται αποφασισμένοι να συνεχίσουν τις επιθέσεις τους στο Ισραήλ και να τρομοκρατούν τη ναυτιλία στον Κόλπο του Άντεν/Ερυθρά Θάλασσα.

Αλλά και το ίδιο το Ιράν, παρά το γεγονός ότι όσα έλεγε για τη δυνατότητά του να αντιμετωπίσει την πολεμική μηχανή του Ισραήλ αποδείχθηκαν πομφόλυγες (με την βοήθεια των ΗΠΑ βεβαίως προς το Τελ Αβίβ), έχει στρατιωτικές επιλογές την ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων αλλά και το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Το Ιράν παρουσιάζει μια αδυναμία ως προς την σταθερότητα της κυβέρνησής του, αλλά η πτώση των μουλάδων θα αναδείξει ένα άλλο Ιράν το οποίο θα ανατρέψει και πάλι τις διαμορφούμενες γεωπολιτικές ισορροπίες.

Ούτε η Τουρκία κέρδισε ακόμη τίποτε. Έχει επιρροή στο HTS, αλλά δεν είναι απόλυτη. Η αρχική ενθάρρυνση που παρείχε στην τζιχαντιστική οργάνωση ήταν να καταλάβει περιοχές γύρω από το Χαλέπι. Η ομάδα προχώρησε όταν είδε ότι δεν βρίσκει αντίσταση. Μετά την έκλειψη της Χεζμπολάχ εγκατέλειψε την προσπάθεια αντίστασης και ο συριακός στρατός.

Οι τζιχαντιστές που επικράτησαν στη Δαμασκό χρειάζονται σήμερα λιγότερο τον Ερντογάν από ό,τι τις άλλες αραβικές χώρες, όπως τη Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ, το Κατάρ και την Ιορδανία,

Ο Ερντογάν επιχειρεί από της αναδείξεώς του στην εξουσία να αναζωογονήσει την ιδεολογία του Πανισλαμισμού την οποία εφάρμοσε πρώτη φορά ο Αμπντουλχαμίτ Β’ για να αποφύγει την απώλεια εδαφών της αυτοκρατορίας. Όμως σήμερα οι Άραβες, παρά το γεγονός ότι είδαν θετικά την υποστήριξή του Ερντογάν στους Παλαιστίνιους, δεν πείθονται ότι η πολιτιστική τους συγγένεια με την Τουρκία είναι εγγύτερη από ό,τι με άλλες αραβικές χώρες.

Το HTS δεν ανταποκρίθηκε επίσης στο βαθμό που επιθυμούσε ο Ερντογάν στην καταπολέμηση των Κούρδων της Συρίας. Αντιθέτως, ο ηγέτης των κούρδων της Συρίας Μαζλούμ Αμπντί επισκέφθηκε τη Δαμασκό, μίλησε με τον Αλ Σάρα και δήλωσε πως είναι διατεθειμένος να διαλύσει την οργάνωσή του (YPG) αν διασφαλιστούν τα συμφέροντα των Κούρδων. Είναι δεδομένο ότι το Ισραήλ θα υποστηρίξει τους Κούρδους (όπως και τους Δρούζους νοτιοδυτικά), αλλά όλα θα εξαρτηθούν από τις αποφάσεις που θα πάρει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ.

Ο Ερντογάν πιστεύει ότι θα καταφέρει να τον επηρεάσει και να αντικαταστήσει η Τουρκία τους Κούρδους στην αντιμετώπιση του ISIS. Άλλα είπε όμως ο υποψήφιος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο. Η υποστήριξή του προς τους Κούρδους ήταν σαφής.

Βεβαίως, η Τουρκία έχει δυνατότητες αξιοποιώντας την επιρροή που απέκτησε στο νέο συριακό καθεστώς να επηρεάσει αποφάσεις του, εντούτοις η επιρροή αυτή δεν είναι καθολική. Η Τουρκία σκέφτεται να πιέσει το Ισραήλ στα ενεργειακά, σε σχέση με τους αγωγούς που σχεδιάζει να ενεργοποιήσει από το Κατάρ, μέσω Σαουδικής Αραβίας και Συρίας στο έδαφός της, αντί να καταλήγουν στο Ισραήλ, και μέσω Κύπρου και Ελλάδας στην Ευρώπη, αλλά η εναλλακτική λύση του EastMed δεν αποτελεί μόνο οικονομική ενεργειακή επιλογή. Έχει στρατηγικά χαρακτηριστικά. Η Τουρκία γίνεται ενεργειακός κόμβος και θα μπορούσε κάλλιστα να εκβιάσει τη Δύση αν οι περιστάσεις το απαιτήσουν.

Ο EastMed ως ενεργειακή λύση ασφαλείας είναι απολύτως αναγκαίος.

Θα τα δούμε όλα αυτά μετά την εκλογή Τραμπ.